Monday, 22 March 2010 13:01 Dr. Tun Kyaw Nyein
(Mizzima) – The State Peace and Development Council (SPDC), like any dictatorship, desires legitimacy. And like any modern state, tries to conform to standards of the international system, which characteristically entail elections and civilian rule. Thus, with the announcement of elections slated to take place in 2010, the SPDC wants to transform the Burmese military dictatorship into a semblance of civilian rule.
However, though promoted as a move towards “disciplined, flourishing democracy” there is no doubt that the projected change is but a military dictatorship morphing itself into electoral authoritarianism.
What is electoral authoritarianism?
It means that the military dictatorship in Burma will be transformed into authoritarian rule dressed up in all the trappings of democracy such as a constitution, multiparty elections, courts, national and sub-national legislative bodies, private media and civil organizations. Those who wield power have made sure that all the advantages are on their side, with 25 percent of the seats in legislative bodies, key ministries conveniently reserved for the military and the executive branch endowed with omnipotent power.
Burmese are under no illusion that these institutions are far from freedom and liberal democracy. Yet, for the democratic opposition, these institutions are venues and arenas to contest, and contest they must.
The opposition cannot afford to forfeit any emerging political space
Some consider the boycott an act of defiance and accuse those in the democratic movement who intend to participate in the elections as dreamers. Quite to the contrary, reality dictates that elections are the most viable option at this point in time and that the opposition cannot afford to forfeit the polling. Democracy has to be fought for at every given opportunity and in every space that becomes available. If the democratic opposition boycotts the elections it will by default surrender the opportunity and space to non-democratic forces.
The military regime holds elections out of a position of strength
Since 1962, we have heard the calls for armed struggle or popular uprisings. Burmese people have taken to the streets and taken up arms, sacrificing their lives time and again. Yet, the military dictatorship has continued to hold sway over the country for nearly half a century.
Twenty-two years after the 1988 uprising, the SPDC stands in a much stronger position than ever before. It has survived sanctions imposed by the West and has improved its revenue stream thanks to the exploitation of the country’s natural resources. Internationally, it remains comfortably ensconced behind the veto shields of Russia and China, effectively warding off any punitive measures brought against it in the UN Security Council. Domestically, they have dampened the will of people to take to the streets – at least for a while, with their brutal crackdown of the monks’ uprising in 2007. With the recent announcement of the party registration law, Burma’s major opposition party, the NLD, seems cornered while ceasefire groups, though armed, pose no existential threat. Thus, the SPDC does not hold the elections from a position of weakness but from a position of strength – thereby tone deaf to any demands voiced by the opposition.
Democracy has to be fought for at every given opportunity
The main political battleground will be in the elections for the legislature, because that is where the Burmese people have an opportunity to capture as many as 75 percent of the seats. The democratic opposition must fight for every seat in the Pyithu Hluttaw (Lower House), Amyotha Hluttaw (Upper House), Taing Hluttaw (Region) and Pyi ne Hluttaw (State). The opposition must carry the fight for democracy and human rights in the national and regional bodies, in the courts, in the media and in the civil organizations. But foremost, it will have to take part in the elections. Each seat an opposition party candidate captures is a seat that will push the cause of democracy one yard farther towards its goal. As the Burmese saying goes, ‘if we move one yard a day, where will Pagan run?’
Redirecting electoral authoritarianism
Electoral experiences from Iran to Zimbabwe show that when an opposition movement participates and protests against irregularities or fraud, a regime’s legitimacy becomes challenged in the international community. Moreover, opposition unity and cohesion can be crucial in altering electoral authoritarianism onto the path of liberalization.
Elections even when flawed can have positive outcomes. Studies have shown that they provide increased room to maneuver for political actors, and in the case of Latin American countries to the extent that political space opened up via elections empowered people to mobilize and pursue their interests; over a few election cycles, initial mistrust diminished among the main political actors. Furthermore, in the cases of highly manipulated presidential elections in Cote d’Ivoire (2000) and Madagascar (2001) and parliamentary elections in Malawi (1999) and Namibia (1989), the opposition won despite serious irregularities and manipulation. In all those cases, where opposition won against all odds, they were united and cohesive. At the same time, in other cases, positive outcomes emerged following second or third election cycles when the old generation of rulers exits the scene and new arrangements are negotiated between younger generations of political actors.
Will it be a quick and easy fight? No.
Will victory be assured? No. Those who want genuine democracy have a long and hard road ahead of them.
As mentioned earlier, elections are convened by authoritarian regimes to gain a measure of legitimacy. And there should be no doubt that the people in power will employ a full menu of manipulative means to achieve their goals, as have other authoritarian systems.
However, the voting patterns of the Burmese people in both the 1960 and 1990 elections indicate, when given a choice, they will vote for their real preference notwithstanding electoral manipulations. It is a responsibility of the democratic opposition to do all they can to deny the military a manufactured popular consent and to give the Burmese people the power to choose and to deny.
All things considered, defection from the elections will by default deliver the military their long coveted legitimacy on a platter.
(Dr. Tun Kyaw Nyein is a political activist who took part in the 1974 U Thant uprising in Burma. He is a former political prisoner and now living in the United States. Currently, he serves as Dean of the Center for Adult and Continuing Education at Misericordia University, Pennsylvania.)
If we boycott the elections we abandon the fight
ဘယ္လိုေဖာက္ထြက္ၾကမလဲ ႏိုင္ငံေရးစစ္တမ္း (၁ဝ)
ဘိုဘိုေက်ာ္ၿငိမ္း | အဂၤါေန႔၊ ဇန္နဝါရီလ ၀၅ ရက္ ၂၀၁၀ ခုႏွစ္ ၁၇ နာရီ ၅၄ မိနစ္
mizzima
ႏုိင္ငံေရးမွာ (အင္အား) မရွိဘဲ (လႈပ္ရွား) ရခက္ပါတယ္။ (ရလဒ္) ရေအာင္ လႈပ္ရွားမႈျဖစ္ေစ၊ ၾကိဳးစားမႈျဖစ္ေစ၊
ဖန္တီးရခက္ပါတယ္။ ယေန႔ ျမန္မာ့ႏုိင္ေရး ေလာကမွာ လက္နက္အားကိုးနဲ႔ (အင္အား) ယူထားတဲ့ နအဖ- ျမန္မာစစ္တပ္နဲ႔ လူထုေထာက္ခံမႈကို (အင္အား) ယူထားတဲ့ NLD ႏုိင္ငံေရးပါတီ ဒီ ၂ အုပ္စုပဲ အဓိက ရပ္တည္လ်က္ ရွိပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ တကယ္တမ္း လူထုေထာက္ခံအားေပးတာက လူထုေခါင္းေဆာင္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္သာ ျဖစ္တယ္။ ဒါေၾကာင့္ ၂ဝ၁ဝ ေရြးေကာက္ပြဲမွာ အေျပာင္းအလဲ ျဖစ္ႏုိင္တာ တနည္းအားျဖင့္ ဒီမိုကေရစီ လမ္းေၾကာင္းေပၚ တင္ပို႔ေပးႏုိင္တာ စစ္တပ္နဲ႔ ေဒၚစုပဲ ရွိပါတယ္။ က်န္တဲ့ အဖြဲ႔ငယ္ေလးေတြ ဝင္ၿပိဳင္တယ္၊ ဝင္မၿပိဳင္ဘူးဆိုတာ ထိေရာက္မႈဘက္က ၾကည့္ရင္ မေျပာျပေလာက္ပါဘူး။
ဥပမာ ဦးသုေဝတို႔ ၂ဝ၁ဝ ေရြးေကာက္ပြဲ ဝင္မယ္လို႔ ေၾကျငာထားပါတယ္။ ဒါ (ကြက္လပ္) ဝင္ျဖည့္ထားတာ ၂ဝ၁ဝ ေရြးေကာက္ပြဲ ပံုသ႑ာန္ကုိ မေျပာင္းလဲႏုိင္ဘူး။ ဒါေပမဲ့ ေလဟာနယ္ Vaccum မျဖစ္ရေအာင္ (ကြက္လပ္) ဝင္ျဖည့္ထားတာပဲ။ ေလဟာနယ္ မျဖစ္ေစဖို႔ ျဖစ္တာေၾကာင့္ အေရးပါေပမယ့္ အေျပာင္းအလဲ ျဖစ္ေလာက္ေအာင္ (အင္အား) မရွိဘူး။ NLD နဲ႔ ေဒၚစုရဲ႕ ရပ္တည္ခ်က္ကမွ အေျပာင္းအလဲကို ေဖာ္ေဆာင္ေပးႏုိင္တာပါ။
ဘာေၾကာင့္ (ကြက္လပ္) ျဖည့္တာဟာ အေျပာင္းအလဲ မျဖစ္ႏုိင္ေပမယ့္ အေရးပါတယ္ဆိုတာကိုက်ေတာ့ ေနာက္ပိုင္းမွာ ေဆြးေႏြးတင္ျပပါ့မယ္။
က်ေနာ့္အျမင္အရ NLD နဲ႔ ေဒၚစုဟာ ေရြးေကာက္ပြဲကို ဝင္လည္း ရတယ္၊ မဝင္လည္း ရတယ္။ ဝင္မယ္ မဝင္ဘူး ေရြးတဲ့ေနရာမွာ ကိုယ္ေနရာ အယူမွန္ဖို႔ပဲ လိုတယ္ ထင္မိတယ္။ ေရွ႕မွာ တင္ျပခဲ့တဲ့အတိုင္း က်ေနာ္က ဝင္ေစခ်င္တယ္။ ဝင္ၿပီး ႏုိင္ငံေရး နယ္ပယ္ကို ဝင္လုေစခ်င္တယ္။
ဒီေနရာမွာ အျငင္းပြားစရာေလးေတြ ရွိတယ္။ အဓိက ထိေရာက္တဲ့ အျငင္းပြားခ်က္က လုပ္ႏုိင္တဲ့ (လူ) ေတြ မရွိေတာ့ဘူး။ ဘယ္သူေတြနဲ႔ လုပ္မွာလဲ? လို႔ ေမးလာႏုိင္စရာ ရွိတယ္။
အမွန္ပဲ လက္ရွိ အေျခအေနကို ေယဘုယ်အရ သံုးသပ္ရင္ လူေတြ မရွိေတာ့ဘူး။ လူေတြေၾကာက္ကုန္ၿပီလို႔ ယူဆစရာ ရွိတယ္။ ႏုိင္ငံေရးမွာ အေရးၾကီးဆံုး သင္ခန္းစာတခု ရွိတယ္။ ကိုယ့္လူမ်ဳိးအေၾကာင္း ကိုယ္သိဖို႔တဲ့။ က်ေနာ္တို႔ ျမန္မာေတြဟာ ေသြးပူဖို႔ လိုတယ္။ က်ေနာ္နားလည္သေလာက္ ေျပာရရင္ စစ္အစိုးရကို မုန္းတဲ့ မေက်နပ္တဲ့သူေတြက အမ်ားစုပါ။ ဒါေပမဲ့ ဒို႔ကေတာ့ (စ) မလုပ္ဘူး။ (လုပ္) ရင္ဝင္ပါမယ့္ (သူ) ေတြက (အမ်ားစု) ျဖစ္ေနတယ္။ ဒါသူတို႔ အျပစ္မဟုတ္ (ခံ)ရပါမ်ားေတာ့ လူရည္လည္သြားၿပီ ဆိုရမယ္။ ေဒၚစုနဲ႔ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ တင္ဦးတုိ႔လည္း အခ်ဳပ္အေႏွာင္က မလြတ္။ လႈပ္ရွားႏုိင္တဲ့ ျပည္တြင္းက NLD CEC နဲ႔ ျပည္ပေခါင္းေဆာင္ ေနရာယူထားၿပီး ဘာလုပ္ရမွန္းမသိတဲ့ NCGUB တို႔ေၾကာင့္လို႔ သံုးသပ္မိတယ္။
ေနာက္တခ်က္ ျမင္မိတာက Non Violence လို႔ေခၚတဲ့ အၾကမ္းမဖက္ေရး Idealism အေတြးအေခၚၾကီးက ေခတ္စားလာေတာ့၊ (လူ) ေတြ Non Violence သမားေတြ ျဖစ္ကုန္ၾကေရာ။ အဝိုင္းထဲ ေလးေထာင့္သြင္းလို႔ မရသလို သဘာဝနဲ႔ ဆန္႔က်င္တဲ့ အေတြးအေခၚၾကီး တခုကို ႐ိုက္သြင္းလိုက္ေတာ့ ဟိုမက် ဒီမက် ဘဝ ေရာက္ကုန္တယ္လို႔ ျမင္မိတယ္။ ဘယ္ႏုိင္ငံမဆို ႏုိင္ငံေရးဆိုတာက စြန္႔စားမႈေလး အရိပ္အေယာင္ ျပလာရင္ေတာင္ လူေတြရဲ႕ ေထာက္ခံမႈကို ရလာၿပီး (အရွိန္) ရလာကာ (အရွိန္) က တဆင့္ (တြန္းအား) အင္အားကို ေဖာ္ထုတ္ၿပီး ေအာင္ျမင္မႈဆိုတာ (ထြက္ေပၚ) လာတာပဲ။
ႏုိင္ငံေရးရဲ႕ ဗဟိုအခ်က္က (အင္အား) ျဖစ္တဲ့အတြက္ ႏုိင္ငံေရးဆိုတာ Risk လို႔ေခၚတဲ့ (စြန္႔စား) မႈ ရွိစၿမဲပဲ။ စြန္႔စားမႈရဲ႕ ေနာက္ကြယ္မွာ (စြန္႔လႊတ္မႈ) Sacrifice ဆိုတာ အရိပ္ပမာ ဒြန္တြဲလ်က္ရွိတယ္။ ဒီ ၂ ခ်က္ကို ေပၚေအာင္လို႔ Conviction လို႔ေခၚတဲ့ (ယံုၾကည္မႈ) က တြန္းပို႔ရတာပဲ။ ဒါေၾကာင့္ ႏုိင္ငံေရးမွာ ယံုၾကည္မႈ Conviction ရွိရမယ္လို႔ က်ေနာ္ ရဲရဲဆိုရဲတာပါ။ ဒီမိုကေရစီ မရွင္သန္ႏုိင္တဲ့ အာဏာရွင္ေအာက္မွာ ႏုိင္ငံေရးလုပ္ဖို႔ (ယံုၾကည္ခ်က္) က ပိုအေရးၾကီးလာတာေပါ့။ ယံုၾကည္ခ်က္ဆိုရာမွာ ဝါဒေရးယံုၾကည္ခ်က္ Political Conviction ေသာ္လည္းေကာင္း၊ ႏုိင္ငံေရးဝါဒ Political Idealism ကိုပဲ မဆိုလိုပါ။ အမ်ဳိးသားေရး Nationalism ၊ လြတ္လပ္ေရး Freedom စတဲ့ ငါ့လူမ်ဳိး ငါ့တုိင္းျပည္ လြတ္လပ္မႈ ရွိရမယ္၊ တိုးတက္မႈရွိရမယ္ ဆိုတာေတြဟာလည္း စြန္႔လႊတ္မႈနဲ႔ စြန္႔စားမႈကို တြန္းပို႔ေပးတဲ့ အင္အား Energy ယံုၾကည္ခ်က္ေတြပဲ ျဖစ္တယ္။ လက္ဝဲဝါဒေတြကို မွီၿပီးပဲျဖစ္ျဖစ္၊ လက်ာ္ဝါဒကို မွီၿပီးပဲျဖစ္ျဖစ္ တိုင္းျပည္နဲ႔ လူမ်ဳိးကို ခ်စ္တဲ့စိတ္ကို အရင္းျပဳတဲ့ (ယံုၾကည္မႈ) ဟာလည္း ျပင္းထန္တဲ့၊ ျဖဴစင္တဲ့ ယံုၾကည္မႈပဲ။
က်ေနာ္တို႔ရဲ႕ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းဟာ ဝါဒစြဲကို အားမကိုးဘဲ အမ်ဳိးသားစိတ္ Nationalism ကိုပဲ အေျချပဳၿပီး အားလံုးကို ဆြဲေခၚသြားတာပဲ မဟုတ္လား? က်ေနာ္တို႔ ရာဇဝင္မွာ အေလာင္းဘုရား၊ တ႐ုတ္ျပည္က ေမာ္စီတုန္း၊ က်ဴးဘားက ကက္စ္ထ႐ို၊ အေမရိကန္က ေဂ်ာ့ဝါရွင္တန္တို႔ အားလံုးဟာ မ်ဳိးခ်စ္စိတ္ကို အေျခခံၿပီး (စြန္႔စား) ခဲ့ၾကတာပဲ မဟုတ္လား? ႏုိင္မယ္ဆိုတာ ေသခ်ာလို႔ စြန္႔စားခဲ့ၾကသည္မဟုတ္။ တုိင္းျပည္ခ်စ္စိတ္နဲ႔ ယံုၾကည္ခ်က္ အတူတူလူနည္းစု - စုေပါင္း၍ ေတာ္လွန္တိုက္ခိုက္ရဲရာက - တိုက္ပြဲေတြမွာ ေအာင္ျမင္မႈ ရလာတာေၾကာင့္ - လူနည္းစုက လူအမ်ားစု ျဖစ္လာၿပီး လူထုရဲ႕ ေထာက္ခံမႈကိုရမွ - ေအာင္ျမင္မႈကို ရခဲ့ၾကတာပဲ မဟုတ္လား။
သိပၸံပညာမွာ F=ma ဆိုတဲ့ Equation (ညီမွ်ျခင္း) ရွိတာပဲ။ ေရြ႔ရွားမႈမရွိရင္ Mass (ျဒပ္ထု) ရွိတာေတာင္ Acceleration (အရွိန္) မရွိတာေၾကာင့္ Force (အင္အား) ဟာ Zero (သုည) မွာပဲ က်န္ခဲ့ရမွာေပါ့။
ဒါေၾကာင့္ လက္ရွိအားျဖင့္ လူေတြဟာ ေၾကာက္ေနၿပီလို႔ ယူဆစရာရွိေပမယ့္၊ လႈပ္ရွားမႈရွိလာလို႔ အရွိန္ရွိလာရင္ Mass လူအုပ္ၾကီးလည္း မ်ားလာၿပီ။ တခ်ိန္မွာ ေၾကာက္ရြံ႕ျခင္း Fear ဆိုတာကို ေက်ာ္ႏုိင္တာေပါ့။
လြယ္သလား?
လြယ္သလား? လို႔ေမးလာရင္ မလြယ္ဘူးလို႔ ေျဖရမွာပဲ။ မဆလ ေခတ္က (၈၈၈၈) ၈ ေလးလံုး ျဖစ္ႏုိင္မယ္လို႔ ဆိုၾကရင္ ဝိုင္းအရယ္ခံရမွာေပါ့။ ဒါေပမဲ့ အေျခအေနနဲ႔ အခ်ိန္အခါက ေပးလာတာေၾကာင့္ ၈ ေလးလံုး ျဖစ္ခဲ့ရတယ္။ မထင္မွတ္တဲ့ လက္ဖက္ရည္ဆိုင္ ႐ိုက္ပြဲကေလးက (စ) ခဲ့တာပဲ မဟုတ္လား? ၂ဝ၁ဝ ေရြးေကာက္ပြဲကို အေျခခံၿပီး ႏုိင္ငံေရး (အေျခအေန) ဖန္တီးယူႏုိင္ရင္ (အီရန္ ေရြးေကာက္ပြဲ) မွာလို အခ်ိန္အခါ မွန္သြားရင္ ႏုိင္ငံေရး အေျခအေန ေျပာင္းလဲႏုိင္တာေပါ့။
N = m a
(Newton and Law of Motion)=(mass)(acceleration)
ေနာက္တနည္း က်န္ေသးတယ္။
က်ေနာ္တုိ႔ ျမန္မာလူမ်ဳိးေတြရဲ႕ အက်င့္တခု က်န္ေသးတယ္။ အဲဒါ ျမန္မာအမ်ားစုဟာ အဖြဲ႔အစည္းေထာင္ၿပီး (အဖြဲ႔အစည္း) နဲ႔ တိုက္တာထက္ (လူ)(ပုဂၢိဳလ္) ကို ၾကည္ညိဳၿပီး (တိုက္) ခ်င္တဲ့ (အက်င့္) ရွိၾကတယ္လို႔ ျမင္မိတယ္။ လြတ္လပ္ေရးေခတ္မွာ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္း၊ ဒီမိုကေရစီေခတ္မွာ ဝန္ၾကီးခ်ဳပ္ဦးႏု၊ အခုေခတ္မွာ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ တနည္းျဖင့္ သူရဲေကာင္းကို ကိုးကြယ္တဲ့အက်င့္ ရွိၾကတယ္။ ဒါေၾကာင့္ အမ်ားဟာ Institutional Loyalty ဆိုတာကို နားမလည္ၾကဘူး။ Institutional Power ကို နားလည္ဖို႔ ပိုေဝးေသးတာေပါ့။
ႏုိင္ငံေရးအေဆာက္အဦး Political Institutional နဲ႔ Infrastructure ရွိမွ သူ႔ေနရာနဲ႔သူ သူ႔တာဝန္နဲ႔သူ လုပ္ႏုိင္တာေတြ ေပၚလာၿပီး အားလံုး ကိုယ့္တာဝန္ ကိုယ္ေက်မွ ကိုယ့္အဖြဲ႔အစည္း ၾကီးထြားၿပီး (အင္အား) ရွိလာမွ စစ္တပ္က အေလးထား ဂ႐ုျပဳလာရမွာေပါ့။
အခ်ိန္ၾကာလာေတာ့ (လုပ္စား) ႏုိင္ငံေရးေတြကပဲ ေရပန္းစားလာၾကၿပီး ဒိုနာ အလႉရွင္ေတြမွာ ပိုက္ဆံေတာင္းေကာင္းေအာင္ ဖြဲ႔ထားတဲ့ Interest Group - အက်ဳိးရွင္အုပ္စုေတြပဲ ေငြရ ရွင္သန္လာခဲ့ၾကတာပါ။ အားလံုးဟာ Grass-root ေအာက္ေျခ စည္း႐ံုးေရး ႏုိင္ငံေရးကို ေမ့ကုန္ၾကၿပီး ပလို႔ဂ်ိ ဆိုၿပီး Elite Politicians - အခြင့္ထူးခံ ေရေပၚစီ ႏုိင္ငံေရးေပၚပင္ ႏုိင္ငံေရးဘက္ ေရာက္ကုန္ၾကေရာ။
ျပည္တြင္းမွာေတာ့ ေဒၚစုဟာ Institution - ေဒၚစုဟာ ေတာ္လွန္ေရးပဲ။ ဒါေၾကာင့္ နအဖ က အေၾကာင္း အမ်ဳိးမ်ဳိးရွာၿပီး ေဒၚစုကို ထိန္းခ်ဳပ္ထားတာေပါ့။ ဒါကို ေကာင္းေကာင္း သေဘာေပါက္တဲ့ ေဒၚစုက - ယက္ေတာရဲ႕ ေကာင္းက်ဳိးေၾကာင့္ ေျပာင္းလဲလာတဲ့ (အခြင့္အေရး) နဲ႔ ေျပာင္းလဲသြားတဲ့ အေမရိကန္ေပၚလစီကုိ ကိုင္ၿပီး ႏုိင္ငံေရး နယ္ပယ္ထြင္ၿပီး လႈပ္ရွားလ်က္ရွိတယ္။
ဒါ ေဒၚစုတဦးထဲ ကစားႏုိင္တဲ့ ႏုိင္ငံေရး က်ားကစားကြက္ပဲ။ သိမ္ေမြ႔တဲ့ အေျခအေနေၾကာင့္ ဒါထက္ပိုၿပီး ေဆြးေႏြးခြင့္ မရွိပါ။
တ႐ုတ္ျပည္ ဒုသမၼတႏွင့္ တ႐ုတ္ ေခါင္းေဆာင္မႈအေၾကာင္း
ဘိုဘိုေက်ာ္ၿငိမ္း | တနလၤာေန႔၊ ဇန္နဝါရီလ ၀၄ ရက္ ၂၀၁၀ ခုႏွစ္ ၁၆ နာရီ ၅၀ မိနစ္ ေဆာင္းပါး
mizzima
က်ေနာ္တို႔ ျမန္မာႏိုင္ငံသည္ လူ႔သမိုင္းတြင္ အေရးပါေသာ ႏိုင္ငံႀကီး ၂ ႏိုင္ငံျဖစ္သည့္ တ႐ုတ္၊ အိႏၵိယတို႔ႏွင့္ မိုင္ေပါင္းမ်ားစြာ
နယ္နိမိတ္ဆက္စပ္လ်က္ရွိသည္။ ထိုေၾကာင့္ ထို ၂ ႏိုင္ငံႏွင့္ ဆက္ဆံေရးသည္ ျမန္မာႏိုင္ငံ အတြက္ အေရးႀကီးပါသည္။ ယေန႔ေခတ္တြင္ တ႐ုတ္ျပည္ၾကီးသည္ တ႐ုိန္ထိုး တိုးတက္လ်က္ ရွိပါသည္။ ထို႔ျပင္ နအဖ စစ္အစိုးရကိုလည္း က်ားကန္ေပးထားပါသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ တ႐ုတ္ႏိုင္ငံကို ဦးေဆာင္လ်က္ ရွိေသာ တ႐ုတ္ေခါင္းေဆာင္မ်ားအေၾကာင္း သိထားသင့္ေပသည္။ ေလ့လာကၽြမ္းက်င္သင့္သည္။ ေခတ္ပညာတတ္ လူငယ္မ်ား တ႐ုတ္အေရး ကၽြမ္္းက်င္သူမ်ား ျဖစ္ေစရန္ႏွင့္ တ႐ုတ္အေရးကို စိတ္ဝင္စား ေစခ်င္သည့္ ေစတနာႏွင့္ ဒီေဆာင္းပါးကို ေရးရျခင္းပါ။
တ႐ုတ္ႏိုင္ငံသည္ ဒီမိုကေရစီႏိုင္ငံ မဟုတ္ပါ။ ကြန္ျမဴနစ္ ပါတီက အုပ္စိုးေသာ ႏိုင္ငံျဖစ္၍ သတင္း လြတ္လပ္ခြင့္ မရွိပါ။ အုပ္ခ်ဳပ္သူမ်ားက သိခြင့္ေပးသေလာက္သာ အျပင္ကမၻာၾကီးအေနႏွင့္ သိခြင့္ ရၾကပါသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ တ႐ုတ္ေခါင္းေဆာင္မ်ားအတြင္း ပကတိျဖစ္ရပ္မ်ားကို အလံုးစံု သိခြင့္မရွိၾကပါ။ သို႔ေသာ္ ေမာ္စီတုန္းလက္ထက္ ထက္စာလွ်င္ လြန္စြာပင္ တိုးတက္ၿပီဟု ေျပာႏိုင္ပါသည္။
ဂ်ပန္၊ ကိုးရီးယား၊ ျမန္မာႏွင့္ ကမၻားဒီယား စသည့္ ၄ ႏိုင္ငံသို႔ ခရီးထြက္လာေသာ တ႐ုတ္ဒုသမၼတ ရွီက်င္းဖ်င္သည္ တ႐ုတ္ေခါင္းေဆာင္မ်ားတြင္ ဗဟို (Central) ေနရာ တာဝန္ယူရန္ ရာထားသည့္ ေခါင္းေဆာင္ ျဖစ္သည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ယေန႔ တ႐ုတ္ျပည္ၾကီး၏ ေခါင္းေဆာင္ေရြးခ်ယ္မႈစနစ္အရ (အပ)ပေရာဂ မ်ားကင္းခဲ႕ေသာ္ - ၂ဝ၁၂ တြင္က်င္းပမည္႔ ပါတီညီလာတြင္ ဗဟိုေခါင္းေဆာင္-တနည္းအားျဖင္႕ သမၼတျဖစ္လာ မည္႕သူျဖစ္ပါသည္။ ေအာက္တိုဘာ၂ဝဝ၇ ခုႏွစ္တြင္က်င္းခဲ႕ေသာ (၁၇)ၾကိမ္ေျမာက္ပါတီညီလာခံက ေရြးခ်ယ္ခဲ႕ျခင္းျဖစ္သည္။ တနည္းအားျဖင္႕ (၂၁)ရာစုႏွစ္ ကြန္ျမဳနစ္စံနစ္၏ အိမ္ေရွ႕မင္းသားျဖစ္ေပသည္။ ထိုေၾကာင္႕လက္ရွိ သမၼတ ဟူက်င္ေတာင္ လက္ေအာက္တြင္ အလုပ္သင္သေဘာ (၅)ႏွစ္ သက္တမ္း ဒုသမၼတရာထူးကို တာဝန္ယူထားရသည္။ ျပီးခဲ႕သည္႕ ခရီးစဥ္ မွာ တ႐ုတ္ႏိုင္ငံႏွင္႕ဆက္ဆံရမည္႕ အာရွႏိုင္ငံမ်ားကိုကြင္းဆင္းေလ႕လာ၍ ထိုႏိုင္ငံ႕ ေခါင္းေဆာင္မ်ားႏွင္႕ အကြ်မ္းတဝင္ျဖစ္ေအာင္ဆက္ဆံျခင္းပင္ျဖစ္သည္။
ဤေနရာတြင္ အေမရိကန္စနစ္ႏွင့္ တ႐ုတ္စနစ္ ကြာျခားမႈကို ၾကားျဖတ္တင္ျပပါရေစ။ က်ေနာ္တို႔ ႏိုင္ငံအတြက္ အတုယူစရာမ်ား ရွိလုိ႔ပါ။ အေမရိကန္စနစ္ေအာက္မွာ ေခါင္းေဆာင္တဦးကို စနစ္တက် ပိုးေမြးသလို (ေမြး) ယူသည္ဆိုသည္မွာ မရွိပါ။ အေမရိကန္စနစ္မွာ အုပ္ခ်ဳပ္ေရး (Executive) ၊ တရားဥပေဒတည္ေဆာက္ေရး (Legislative) ၊ တရားေရး (judicial) ဟူ၍ ခြဲျခားထားၿပီး ဤမ႑ိဳင္ ၃ ခုကို တခုႏွင့္တခု ခ်ိတ္ဆက္ကာ ထိန္းေပးထားပါသည္။ Check & Balance ဟု ေခၚၾကပါသည္။ အေမရိကန္ သမၼတ လက္ထဲတြင္ အုပ္ခ်ဳပ္ေရး အာဏာကို အပ္ထားၿပီး၊ သမၼတသည္ စစ္တပ္၏ အၾကီးအကဲ Commander in Chief လည္း ျဖစ္ပါသည္။
အေမရိကန္စနစ္သည္ လူတဦးခ်င္းဝါဒ Individualism ကို အားေပးသည္။ အေမရိကန္စံနစ္၏ အားသာခ်က္မွာ လူထုက ေခါင္းေဆာင္ကို ေရြးခ်ယ္ျခင္းျဖစ္သည္။ ထို႔ေၾကာင့္ သမၼတ ေရြးေကာက္ပြဲ အတြက္ campaign ဟုေခၚေသာ သမၼတေလာင္းအျဖစ္ေရြးေကာက္ခံရဖို႔အတြက္ တႏွစ္ခန္႔ ၾကိဳးစားရပါသည္။ မိမိ၏ ပါတီေခါင္းေဆာင္ ကိုယ္စားလွယ္ျဖစ္မွ၊ တခါ ဒီမိုကရက္တစ္ပါတီႏွင့္ ရီပတ္ဘလီကင္ ပါတီေခါင္းေဆာင္ႏွစ္ဦး ယွဥ္ၿပိဳင္ရသည္။ Third Party ဟုေခၚေသာ တျခား တတိယကိုယ္စားလွယ္မ်ားရွိေသာ္လည္း ပါတီၾကီး ၂ ခု၏ ကိုယ္စားလွယ္မ်ားသာ သမၼတ ျဖစ္လာၾကပါသည္။
တႏွစ္ေက်ာ္ Campaign သည္ သမၼတျဖစ္ရန္ အၾကိဳတိုက္ပြဲျဖစ္၍ လူတဦး၏ အရည္အခ်င္းကို (စစ္ထုတ္) ျခင္းဟု ယူဆႏိုင္သည္။ သို႔ေသာ္ ႏိုင္ငံေရးတိုက္ပြဲသည္ အုပ္ခ်ဳပ္မႈႏွင့္မဆိုင္။ ဥပမာ သမၼတ George W Bush သည္ အေတြ႔အၾကံဳ မရွိ႐ုံမက မိမိလိုခ်င္ရာကို ေခါင္းမာစြာ မစဥ္းစား၊ မဆင္ျခင္အီရတ္ကို မတရား စစ္ဝင္ တိုက္ခဲ့ပါသည္။ စီးပြားေရးတြင္လည္း ေလာဘီရစ္(lobbyists) မ်ားကိုဆြဲခန္႔ခဲ့သည့္အတြက္ မထိန္းႏိုင္ မသိမ္းႏိုင္ စီးပြားေရးကပ္စိုက္ခဲ့ရသည္။ လူညံ့တဦး သမၼတျဖစ္လာပါက စံနစ္က အေတြ႔အႀကံဳ ရွိမႈကို ဦးစားမေပးေသာေၾကာင့္ တိုင္းျပည္နာ ႏိုင္ပါသည္။
အေမရိကန္စနစ္က (လူ) ကို (လူထု) က ေရြးသည္။ (လူ) ၏ အရည္အခ်င္းကို (ယံု)သည္။ အလုပ္က (သင္) လိမ့္မည္ဟု လက္ခံသည္။
တ႐ုတ္ကေျပာင္းျပန္
တ႐ုတ္စံနစ္တြင္ အဓိကသည္ တ႐ုတ္ကြန္ျမဴနစ္ပါတီ ျဖစ္သည္။
ပါတီတည္ၿမဲေရးသည္ ပထမျဖစ္သည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ေခါင္းေဆာင္ကို ျပည္သူက ေရြးခြင့္မရွိ၊ ပါတီက ေရြးသည္။ ပါတီေအာက္တြင္မွ အစိုးရ (အုပ္ခ်ဳပ္ေရး) အမ်ဳိးသားကြန္ကရက္ (ဥပေဒျပဳေရး) ႏွင့္ စစ္တပ္ ရွိသည္။ ထူးဆန္းသည္မွာ စစ္တပ္သည္ အစိုးရေအာက္တြင္ မရွိပါ။ ကာကြယ္ေရးဝန္ႀကီးသည္ စာေရးႀကီး သာသာပဲ ျဖစ္သည္။ တ႐ုတ္ျပည္ စစ္ေကာ္မရွင္က စစ္တပ္ကိစၥအားလံုးအတြက္ တာဝန္ရွိသည္။
ထို႔ေၾကာင့္ တ႐ုတ္ျပည္တြင္ အဓိက ၃ ေနရာရွိသည္။
(၁) ပါတီေခါင္းေဆာင္
(၂) အစိုးရေခါင္းေဆာင္
(၃) စစ္ေကာ္မရွင္ေခါင္းေဆာင္
မွတ္ခ်က္။ ။ ဤစံနစ္ကိုေနာင္မွ အေသးစိတ္တင္ျပပါမည္။
ယေန႔သမၼတ ဟူက်င္ေတာင္တို႔ကို 4th Generation Leadership ဟု ေခၚပါသည္။ ကြန္ျမဴနစ္ပါတီ အာဏာတည္ၿမဲေရးအတြက္ တိန္႔ေရွာက္ဖိန္က အာဏာတည္ေဆာက္ေရးႏွင့္ အာဏာလႊဲေျပာင္းေရးကို စံနစ္တက် တည္ေဆာက္သြားပါသည္။
အဓိကက်ေသာ တည္ေဆာက္မႈ (၂) ခုမွာ တဦးတေယာက္ထဲ အာဏာတည္ေဆာက္ေရးထက္ Collective Leadership ဟုေခၚေသာ စုေပါင္းေခါင္းေဆာင္ မႈကို တည္ေဆာက္ရမည္။ ဤစုေပါင္းေခါင္းေဆာင္မႈ၏ အလယ္တြင္ အဓိကက်ေသာ central ဗဟိုပုဂၢိဳလ္ ရွိရမည္။
ထို႔ျပင္ စုေပါင္းေခါင္းေဆာင္ တဆက္ၿပီးလွ်င္ ေနာက္တဆက္ကို (အာဏာ) လဲႊေပးရမည္။ ဒါမွ တ႐ုတ္ ကြန္ျမဴနစ္ပါတီ၏ တိုင္းျပည္ထူေထာင္ေရး တည္ၿငိမ္၍ ဆက္တိုက္တိုးတက္မႈ ရွိမည္။ stability ရွိ၍ Continuity ရွိမည္ဟု ဆိုလိုသည္ပါ။
ထို႔ေၾကာင့္ အဓိကပုဂၢိဳလ္ Central အျဖစ္ အေရြးခံရသူသည္ …
(၁) ပါတီအေထြေထြ အတြင္းေရးမႉး (ပါတီရာထူး)
(၂) သမၼတ (အုပ္ခ်ဳပ္ေရး)
(၃) စစ္ေကာ္မရွင္ ဥကၠ႒ (စစ္တပ္)
ဤ ၃ ေနရာလံုးကို ဆက္ခံရန္ ပါတီက ေရြးေကာက္ပါလိမ့္မည္။ သို႔ေသာ္ သက္တမ္း ၂ ႀကိမ္သာ ခံစားခြင့္ရွိသည္။ သက္တမ္း ၂ ႀကိမ္ၿပီးလွ်င္ ေနာက္တဆက္ Next Generation ေခါင္းေဆာင္မ်ားကို လႊဲေပးရပါမည္။
Generation ေခတ္တဆက္ တဆက္ေခါင္းေဆာင္ဆိုတာ ဘာလဲ။
ေမာ္စီတုန္းလက္ထက္က အာဏာလက္လႊဲရန္ အစီအစဥ္ process မရွိခဲ့ပါ။ ေမာ္စီတုန္းသည္ ဘုရားတဆူ တမွ် အာဏာရွိသည့္ အာဏာရွင္ျဖစ္သည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ပထမ လူေလ်ာက္ခ်ီ Li Shaoqi ၊ ေနာက္ လင္ေျပာင္ Lin Biao ယဥ္ေက်းမႈ ေတာ္လွန္ေရး အထြတ္ထိဋ္ေရာက္စဥ္က (၄)ဦးဂိုဏ္းမွ ဝန္ဟုန္ဝန္ (Wang Hongwen) တို႔ကို ရည္မွန္းခဲ႕သည္။ ေနာက္ဆံုးေသခါနီးတြင္ဟြာဂူဖံုး (Hua Guofeng)။ သို႔ေသာ္ တိန္႔ေရွာက္ဖိန္က (Deng Xiaoping) ေနာက္ဆံုး အာဏာယူႏိုင္ခဲ့သည္။
ဤသည္မွာ အာဏာရွင္လက္ေအာက္တြင္ အာဏာရွင္မ်ားသည္ အာဏာကို လက္မလႊတ္ရဲဘဲ အာဏာကို က်စ္က်စ္ပါေအာင္ ဆုပ္ကိုင္ၿပီး ေသၾကသည္ ခ်ည္းျဖစ္၍ ထို႔ေၾကာင့္ တိန္႔ေရွာက္ဖိန္က သူ မေသခင္မွာ ရာထူးမ်ားကို လက္လႊဲေပးၿပီး အာဏာကူးေျပာင္းမႈကို စံနစ္တက်ျဖစ္ေစရန္ ေဆာင္ရြက္ရာက ယခုလို Generation Leadership ဟု ေခၚသည့္ စုေပါင္းေခါင္းေဆာင္မႈ ေပၚေပါက္လာခဲ့သည္။
ထို႔ေၾကာင့္ …
1st Generation ပထမေခတ္/အဆက္ - ေမာ္စီတုန္း
2nd Generation ဒုတိယေခတ္/အဆက္ - တိန္႔ေရွာက္ဖိန္
3rd Generation တတိယေခတ္/အဆက္ - က်န္ဇီမင္း
4th Generation စတၳဳတေခတ္/အဆက္ - ဟူက်င္ေတာင္
5th Generation ပဥၥမေခတ္/အဆက္- ရွီက်င္းဖ်င္ (ေရြးခ်ယ္ရန္ ရာထားခံရသူ)
ပါတီလူၾကီးမ်ား (Party Elders)
တ႐ုတ္ျပည္ၾကီး၏ စုေပါင္းေခါင္းေဆာင္မႈစံနစ္ေအာက္တြင္ အာဏာရွိသည္႕လက္တဆုပ္စာ လူတစုက ဗဟိိုလူ central person ကို ဝန္းရံေပးၾကသည္။ ထုိလူမ်ားသည္ ၁ဝ ႏွစ္ အုပ္ခ်ဳပ္၊ ၁ဝ ႏွစ္ျပည့္သည့္အခါ ရာထူးမွ ႏုတ္ထြက္ေပး၊ ေနာက္တအုပ္တက္ေပါ႕။
လူတစုျပီး တစု ေျပာင္းလဲ အုပ္ခ်ဳပ္သြားၾကမည္။ သို႔ေသာ္ ကြန္ျမဴနစ္ပါတီ က အာဏာတည္ျမဲလ်က္ရွိရန္ တိန္႔ေရွာက္ဖိန္ က စီစဥ္ခဲ႕သည္ပါ။ သို႔ေသာ္ ပါတီလူၾကီးမ်ား (Party Elders) က Reform ဟုေခၚေသာ ျပန္လည္ျပင္စင္ေရး လမ္းစဥ္ကို လိုက္နာသူ သစၥာရွိ သူမ်ားကိုသာေရြးရန္ စီစဥ္ခဲ႕ျပန္သည္။္
ဤေနရာတြင္ အေရးၾကီးသည့္ျဖစ္စဥ္ process လုပ္ငန္းစဥ္ တခု ရွိသည္။ အာဏာႏွင့္ ရာထူးကုိ လက္လႊတ္ေပးရသည့္ လူၾကီးမ်ားသည္ ေပ်ာက္မသြားၾကပါ။ ကြန္ျမဴနစ္ပါတီ အတြင္း ဆက္လက္ ရပ္တည္လ်က္ ရွိသည့္အျပင္ Elders ဟုေခၚသည့္ ပါတီလူၾကီးမ်ား ျဖစ္လာၾကၿပီး ပါတီ၏ လမ္းစဥ္၊ ပါတီေခါင္းေဆာင္သစ္၊ မ်ားကို ေရြးရာတြင္ အေရးပါသည္။
တဖက္က (အေကာင္းဘက္က) ၾကည့္လွ်င္ တသက္လံုး ႏိုင္ငံေရးလုပ္လာၾကသည့္ ဝါရင့္ ႏိုင္ငံေရး သမားၾကီးမ်ားက ထိမ္းေက်ာင္းေပးေနသျဖင့္ တိုင္းျပည္အတြက္ အက်ဳိးရွိသည္ဟု ဆိုႏိုင္သည္။ သို႔ေသာ္ တျခားတဖက္က ၾကည့္လွ်င္ ထိုလူၾကီးမ်ားသည္ အေရအတြက္မည္မွ်ႏွင့္ မည္သူမ်ားျဖစ္သည္ကို တ႐ုတ္ျပည္အေၾကာင္း ေလ့လာ ကၽြမ္းက်င္သူမ်ားပင္ မသိၾကပါ။ အေၾကာင္းအရင္းက တ႐ုတ္ျပည္သည္ အာဏာရွင္ စနစ္ကို က်င္႕သံုးဆဲျဖစ္ေသာေၾကာင့္ လူအသိမခံ၊ ေျဗာင္မေၾကညာရဲဘဲ အာဏာရွိသူမ်ားကသာ ႀကိတ္လုပ္ၾကျခင္းျဖစ္သည္။
ဤ လူၾကီးစနစ္သည္ တိန္႔ေရွာက္ဖိန္လက္ထက္တြင္ ေပၚလာသည္။ တိန္႔ေရွာက္ဖိန္သည္ ကြန္ျမဴနစ္ပါတီ စကတည္းက ပါခဲ့သည့္အျပင္ ေတာ္လွန္ေရးတြင္ ေတာက္ေလွ်ာက္ တာဝန္ယူခဲ့ရၿပီးသဘာရင္႕ရာဇဝင္ ရွိသည့္ ေခါင္းေဆာင္ျဖစ္ခဲ့သျဖင့္ ကြန္ျမဴနစ္ပါတီအျပင္ စစ္တပ္အတြင္းမွာပါ ၾသဇာရွိသည္။ တိန္ေရွာက္ဖိိန္ေနာက္ က်န္ဇီမင္း၊ ယခု ဟူက်င္ေတာင္ လက္ထက္က်ေတာ့ က်န္ဇီမင္းသည္ တိန္ေလွ်ာင္ဖိန္ကဲ့သို႔ ရာဇဝင္မရွိပါ။ က်န္ဇီမင္းက တိန္ေရွာက္ဖိန္လိုတျခားရာထူးမ်ားကို ဖယ္ေပး ေသာ္လည္း၊ စစ္ေကာ္မရွင္ ဥကၠ႒ ရာထူးကို ဆက္ကိုင္ရန္ ၾကိဳးစားခဲ့သည္။ မရမွ ေနာက္ဆံုး လႊဲေပးခဲ့ရသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ က်န္ဇီမင္းႏွင့္ ဟူက်င္ေတာင္သည္ မသင့္တင့္ (သို႔) အၿပိဳင္ဟု ပညာရွင္မ်ားက သတ္မွတ္ၾကသည္။
(မွတ္ခ်က္။ က်န္ဇီမင္းႏွင့္ ဟူက်င္ေတာင္ႏွစ္ေယာက္စလံုးကို တိန္ေရွာက္ဖိန္ကေရြးခဲ႕ျခင္းျဖစ္သည္)
၂ဝ၁၂ ခုႏွစ္ေနာက္ပိုင္း ဟူက်င္ေတာင္က 5th Generation မ်ားကို အာဏာလႊဲၿပီးရင္ Elders မ်ားထဲတြင္ ၿပိဳင္ဘက္မ်ား ျဖစ္လာမည္။ မည္သူကမွ မည္သူလူၾကီးEldersျဖစ္ရမည္၊ မည္သို႔ေရြးခ်ယ္မည္ကို မသိရေသးသည့္ အတြက္ ေရွ႕မွာ ျပႆနာ ျဖစ္ႏိုင္သည္။
က်န္ဇီမင္းကို Elders မ်ားက ေရြးသည္ကုိ က်န္ဇီမင္းပင္ မသိခဲ့ပါ။ တိန္႔ေရွာက္ဖိန္သည္ ပထမ ဟူေရာင္ဘန္း (Hua YaoBang) ႏွင့္ ေက်ာက္က်ိယန္ Zhao Ziyang တို႔ကို သူ႔ေနာက္ ဆက္ခံရန္ ေရြးခဲ့သည္။ ၁၉၈၉ ခုႏွစ္ တီအန္မင္ရင္ျပင္ ေက်ာင္းသားမ်ား အေရးေတာ္ပံုၾကီးတြင္ ေက်ာက္က်ိယန္သည္ ေက်ာင္းသားမ်ား ဘက္လိုက္သည္္ဆိုၿပီး အဖမ္းခံရသည္။ ထိုစဥ္က Li Peng လီပင္း က ဝန္ၾကီးခ်ဳပ္ (တ႐ုတ္ စိန္လြြင္ေပါ့) ။ လီပင္း က တိန္႔ေရွာက္ဖိန္ႏွင့္ လူၾကီးမ်ားကို တင္ျပၿပီး ဖမ္းမိန္႔ရမွသာ ဖမ္းဆီး ႏိုင္ခဲ့သည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ဆက္ခံရန္ လူေရြးသည့္အခါ ၁၉၈၉ ခုႏွစ္ ေမလ ၂၇ ရက္ေန႔တြင္ လူၾကီးအဖြဲ႔ ျဖစ္သည့္ တိန္႔ေရွာက္ဖိန္ Deng Xiaoping ၊ Chen Yun ၊ Li Xiannian ၊ Peng Zhen ၊ Deng Yingchao ၊ Yan ShangKun ၊ Wang Zhen ၊ Bo Yibo တို႔သည္ တိန္႔ေရွာက္ဖိန္ ေနအိမ္တြင္ ၅ နာရီၾကာ ေတြ႔ဆံုခဲ့ၾကသည္။
ဤလူၾကီးမ်ားကပဲ တ႐ုတ္ေက်ာင္းသားမ်ားကို ႏွိမ္နင္းရန္ အမိန္႔ (ပစ္မိန္႔) ကို ေပးရာတြင္အေရးပါခဲ့သည္။ က်ေနာ္တို႔ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ ေစာေမာင္ကို ဖယ္ရွားရန္ ၎တို႔၏အေဖၾကီး ဦးေနဝင္းက အမိန္႔ ေပးခဲ့ေၾကာင္း သတင္းရွိသလိုေပါ့။ ၁၉၈၈ ခုႏွစ္ စက္တင္ဘာလတြင္ စစ္တပ္က အာဏာသိမ္းၿပီး စစ္ဦးစီးခ်ဳပ္သည္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေစာေမာင္ျဖစ္ေသာ္လည္း စစ္တပ္ကို အမွန္တကယ္ ကိုင္ထားသည္မွာ ဦးေနဝင္းပင္။
(မွတ္ခ်က္) နဝတ ေခတ္တြင္ ဦးေနဝင္းသည္ မည္သည့္ရာထူးမွ မယူသည့္အျပင္ ေန႔တဓူဝ အုပ္ခ်ဳပ္မႈႏွင့္ ေဝးသြားသည္။ တိန္႔ေရွာက္ဖိန္၏ အဓိက ရည္စူးခ်က္မွာ ကြန္ျမဴနစ္ပါတီ တည္ၿမဲေရး ထို႔ေၾကာင့္ ပါတီဝင္ ျဖစ္႐ုံမက ခ်ဳပ္ကိုင္စရာ ပါတီရွိသည္။ မဆလက ၈၈၈၈ အေရးအခင္းႏွင့္ ျပည္သူမ်ားက လက္မခံ ေတာ့သည့္ အတြက္ ဇတ္သိမ္းခဲ႕ရျပီ။ ဦးေနဝင္း၏ ေက်ာ႐ိုးကစစ္တပ္၊ တိန္႔ေရွာက္ဖိန္၏ ေက်ာ႐ိုးသည္ ကြန္ျမဴနစ္ပါတီျဖစ္ သည္ကို သတိျပဳေစခ်င္သည္။တီအန္မင္ ေက်ာင္းသားအေရးေတာ္ၾကီး ၿဖိဳးခြင္အၿပီး ေက်ာက္က်ိယန္(Zhao Ziyang) ျပဳတ္က်ၿပီးေသာ္လည္း သူ႔ကို ေထာက္ခံသည့္ ပါတီဝင္ေဟာင္းမ်ားက ပါတီစည္းေဝးပြဲ မွတ္တမ္းမ်ားကို ျဖည္းျဖည္းခ်င္း ခိုးထုတ္ၾကၿပီး ၂ဝဝ၁ ခုႏွစ္တြင္ တီအန္မင္ စာတမ္းမ်ား Tiananmen Papers ဆိုသည့္ စာမ်က္ႏွာ ၅ဝဝ ေက်ာ္ စာအုပ္တအုပ္ကို အေမရိကားတြင္ ထုတ္ေဝခဲ႕သည္။ အင္မတန္ ဖတ္၍ေကာင္းသည့္ စာအုပ္ပါ။ စာမ်က္ႏွာက ၃ဝ၈ တြင္ လူၾကီးမ်ားက က်န္ဇီမင္းကို ခန္႔ျခင္း The Elders Appoint Jiang Zemin ဆိုသည့္ အခန္းတြင္ အစည္းအေဝး မွတ္တမ္းမ်ားက တဆင့္ မည္သို႔ စဥ္းစားေရြးခ်ယ္ခဲ့ၾကသည္ကို အေသးစိတ္ ေဖာ္ျပထားပါသည္။
ထိုသို႔ေသာ စာအုပ္မ်ဳိးမ်ား ေပၚလာသျဖင့္ တ႐ုတ္လူၾကီးမ်ားအေၾကာင္း သိခဲ့ရေသာ္လည္း ယခု လူၾကီးမ်ားသည္ မည္သူမ်ားလဲ၊ မည္သို႔ေရြးသလဲ၊ မည္ေရြ႔မည္မွ် အာဏာရွိသလဲဆိုသည္ကို အတိအက် သိသူ မရွိသေလာက္ပါ။ ဘီဘီစီ သတင္းေထာက္ အျဖစ္ ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ ေဆာင္ရြက္ခဲ႕ျပီး မၾကာေသးခင္ကမွ တ႐ုတ္ျပည္ၾကီးတြင္(၃)ႏွစ္ေက်ာ္အယ္ဂ်ာဇီးယား Al Jazeera သတင္းေထာက္ အျဖစ္ ေဆာင္ရြက္ခဲ႕သူ တိုနီခ်န္းဆိုသူက ေဆြးေႏြးတင္ျပခဲ႕သည္။
တ႐ုတ္စံနစ္တြင္ ေခါင္းေဆာင္ကို ျပည္သူေတြက ေရြးခ်ယ္ခြင္႕ရွိသည္မဟုတ္။ ကြန္ျမဴနစ္ ပါတီ ေခါင္းေဆာင္ေတြ က ေရြးခ်ယ္ၾကျခင္းျဖစ္သည္။ သို႔ေသာ္ ကြန္ျမဴနစ္ပါတီသည္ တပါတီ အာဏာရွင္ စံနစ္ျဖစ္႐ုံမက အုပ္ခ်ဳပ္ေရး စီးပြားေရး အားလံုးကို ခ်ဳဳပ္ကိုင္ထားသည္႕အတြက္ ေခါင္းေဆာင္မ်ားကို ပိုးေမြးသကဲ႕သို႔ေမြးႏိုင္ ေပသည္။ ေမာ္စီ တံုးႏွင္႕ ယဥ္ေက်းမႈေတာ္လွန္ေရးေခတ္က ေတာ္လွန္ေရးကို သစၥာရွိမည္႕သူမ်ားကို ေရြးသည္။ တိ္န္႔ေရွာက္ဖိန္ ေနာက္ပိုင္းေခတ္ၾကေတာ႕ Reformဟုေခၚေသာ စီးပြားေရး ျပန္လည္ျပင္ဆင္မႈကို သစၥာရွိသူမ်ားကို ေရြးေစသည္။ မီးမ်ားမီးႏိုင္ ေရမ်ားေရႏိုင္ စံနစ္ပင္ ျဖစ္သည္။ ကြန္ျမဴနစ္ ပါတီအတြင္းတြင္လည္း ေျပာင္းလဲလ်က္ရွိပါသည္။
တ႐ုတ္ေခါင္းေဆာင္မ်ားအတြက္ ေခါင္းအၾကီးဆံုးျပႆနာမ်ားမွာ ဆင္းရဲခ်မ္းသာျပႆနာ ျမိဳ႕နဲ႔ နယ္မ်ားအၾကား ကြာျခားမႈ တိုးတက္ေသာအေရွ႕ဖက္ျခမ္း ႏွင္႕ ျပည္တြင္းပိုင္း ကြာျခားမႈ ႏွင္႕ Internal Migration ဟုေခၚေသာ နယ္မ်ားမွအေရွ႕ျခမ္းၿမိဳ႕ႀကီးမ်ားသို႔ အစုလိုက္အျပံဳလိုက္ ေရႊ႔ေျပာင္းမႈတို႔ျဖစ္ၾက၍ အၾကီးဆံုးျပႆနာမွာ လဘ္စားမႈျဖစ္ေပသည္။
ဆက္လက္ေဖၚျပပါမည္။
ဆက္လက္၍ 5th generation ျဖစ္ရာထားျခင္းခံရေသာ ေခါင္းေဆာင္မ်ား 6th generation ေခါင္းေဆာင္မ်ား အျဖစ္ေရြးခ်ယ္ႏိုင္ရန္ တန္းစီထားျပီးေသာ ေခါင္းေဆာင္မ်ားအေၾကာင္းႏွင္႕ ပါတီတြင္း အင္အားအဖြဲ႕စု Factions and groups မ်ားအေၾကာင္းကို ဆက္လက္တင္ျပေဆြးေႏြးသြားပါမည္။
ရည္ညႊန္း References
The Tiananmen Papers
Mao Last Revolution
China fifth generation leaders come of age by Cheng Li
China’s Leadership, fifth generation by Cheng Li and John L. Thorton.
ဗိုလ္မႉးခ်ဳပ္ ေက်ာ္ေဇာ
ဘိုဘိုေက်ာ္ၿငိမ္း | အဂၤါေန႔၊ ဒီဇင္ဘာလ ၂၉ ရက္ ၂၀၀၉ ခုႏွစ္ ၁၄ နာရီ ၂၆ မိနစ္
Mizzima
ဗိုလ္မႉးခ်ဳပ္ ေက်ာ္ေဇာကို လူခ်င္းေတြ႔ရေတာ့ ကြန္ျမဴနစ္ရယ္၊ ဆိုရွယ္လစ္ရယ္ ခြဲမျမင္ႏိုင္ေတာ့ဘူး။ ကြယ္လြန္သြားတဲ့ ေက်းဇူးရွင္ (အေဖ) တို႔နဲ႔ လြတ္လပ္ေရးအတြက္ တိုက္ပြဲဝင္ခဲ့တဲ့ ေတာ္လွန္ေရး ရဲေဘာ္တဦးအျဖစ္ပဲ ျမင္မိတယ္။ အေဖကိုလည္း သတိရတာနဲ႔ က်ေနာ္ ႐ိုေသစြာ ထိုင္ကန္ေတာ့ခဲ့ပါတယ္။ ဗိုလ္မႉးခ်ဳပ္ေက်ာ္ေဇာရဲ႕ ႐ိုးသားမႈကို ေတြ႔ရေတာ့လည္း က်ေနာ္ ေလးစားမိတာအမွန္ပါ။
ဒါေပမဲ့ က်ေနာ့္ဆီမွာ မၿပီးေသးတဲ့ မိသားစုတာဝန္က က်န္ေနေသးတယ္။ အဲဒါကေတာ့ ဗိုလ္မႉးခ်ဳပ္ေက်ာ္ေဇာ ေရးခဲ့တဲ့ သူရဲ႕ ကိုယ္ေရး ရာဇဝင္မွာ ေရးသားထားတဲ့ ဦေက်ာ္ၿငိမ္း အေၾကာင္းပါ။ က်ေနာ္နဲ႔ ခင္တဲ့ မိတ္ေဆြက ဘာေၾကာင့္ ျပန္မေရးတာလဲလို႔ အေရးဆိုၾကတယ္။ တခ်ဳိ႕ကလည္း ထားလိုက္ပါေတာ့ဗ်ာလို႔ အၾကံ ေပးၾကတယ္။
အသက္ၾကီးၿပီျဖစ္တဲ့ ေတာ္လွန္ေရးသမားၾကီးကို ေလးစားမိတာတေၾကာင္း၊ ဗိုလ္မႉးခ်ဳပ္ေက်ာ္ေဇာ မိသားစုနဲ႔ေတြ႔ၿပီး ခင္မင္မိတာတေၾကာင္းေၾကာင့္ မေရးျဖစ္ခဲ့ဘူး။ ဗိုလ္မႉးခ်ဳပ္ေမာင္ေမာင္ဆံုးသြားတဲ့ သတင္းၾကားမွ သခၤါရကို မေက်ာ္ႏိုင္ၾကတာ ေတြးမိတယ္။ အခ်ိန္က လူကို မေစာင့္ပါလားဆိုၿပီး သတိဝင္လာတယ္။ ဒီ့အျပင္ ျပန္လည္ေျဖရွင္းမႈမရွိခဲ့ရင္ ရာဇဝင္ကိုေရးရာမွာ အခ်က္အလက္မွန္ဖို႔ အေရးၾကီးတယ္ဆိုတာကို နားမလည္ႏိုင္တဲ့၊ ပုဂၢိဳလ္ေရးမုန္းတီးမႈကိုသာ အေျခခံရင္ အမွန္တရားဟာ ဖံုးကြယ္သြားႏိုင္တယ္ မဟုတ္လား?
ၾကယ္ေတြ၊ စၾကာဝ႒ာအေၾကာင္း ေလ့လာတဲ့ (Astronomy) ဘာသာရပ္အရ က်ေနာ္တို႔ စၾကာဝ႒ာ Universe ၾကီးဟာ လြန္ခဲ့တဲ့ ႏွစ္ေပါင္း ၁၃.ရ ဘီလ်ံေလာက္က (Big Bang) ဆိုတဲ့ ေပါက္ကြဲမႈၾကီးက ေမြးဖြားခဲ့တယ္။ ဒီ Big Bang ရဲ႕ ေနာက္ခံ (Background Radiation) ကို မေပ်ာက္မပ်က္ရွာေတြ႔မွ BigBang ဆိုတာကို လက္ခံခဲ့ၾကတယ္။ ဒီလိုပဲ အျဖစ္အပ်က္ေတြရဲ႕ ေနာက္ခံသမိုင္းဆိုတာ ေဖ်ာက္ဖ်က္လို႔မရပါဘူး။ ရာဇဝင္ဆိုတာ အေရးၾကီးပါတယ္။
ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေက်ာ္ေဇာေရးတဲ့ ကာလမွာ က်ေနာ့္အေေဖဟာ ကြယ္လြန္သြားခဲ့ပါၿပီ။ သူ႔ေျဖရွင္းခြင့္ မရေတာ့ရွာပါဘူး။ ဒါေၾကာင့္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေက်ာ္ေဇာ အသက္ထင္ရွားရိွစဥ္မွာ ဒီေဆာင္းပါးကို ေရးရတာပါ။
အဆိုတခုကို သက္ေသနဲ႔ ႏွစ္ဖက္ၾကည့္တတ္ရပါမယ္။ ေနာင္ - ရာဇဝင္ဆရာေတြ သံုးသပ္ႏိုင္ေအာင္ တင္ျပရျခင္းပါ။ က်ေနာ္ ျပန္ေျဖရွင္းရမယ္ ဆိုတာကိုလည္း ဗိုလ္မႉးခ်ဳပ္ေက်ာ္ေဇာနဲ႔ မိသားစုကို ကူမင္းမွာ ေတြ႔စဥ္က အသိေပးခဲ့ျပီးျဖစ္ပါတယ္။
ဗိုလ္မႉးခ်ဳပ္ေက်ာ္ေဇာနဲ႔ မိသားစု က်ေနာ့္ အျမင္ကို နားလည္ႏိုင္ပါေစ။
အေရးၾကီးတဲ့ တခ်က္က က်ေနာ္ ယံုၾကည္တာက လစ္ဘရယ္ဒီမိုကေရစီပါ။ က်ေနာ့္အျမင္အရ ဘယ္ႏိုင္ငံေရး သေဘာတရားမွ ၿပီးျပည့္စံုတယ္ဆိုတာ မရိွပါဘူး။ လစ္ဘရယ္ဒီမိုကေရစီမွာလည္း ခ်ဳိ႕ယြင္းခ်က္ေတြ ရိွတာပဲ။ ဒါေပမဲ့ ခ်ဳိ႕ယြင္းခ်က္ေတြၾကားက ဘာေၾကာင့္ အခုထိ လစ္ဘရယ္ဒီမိုကေရစီဟာ ကမာၻၾကီးမွာ ရွင္သန္ၾကီးထြားလ်က္ရိွၿပီး ကြန္ျမဴနစ္ဝါဒဟာ က်ဆံုးခဲ့ရသလဲ?
ကြန္ျမဴနစ္ဝါဒရဲ႕ ဗဟိုဦးစီးစနစ္မွာ ငါ့ဝါဒသာ အမွန္၊ ဝါဒမတူသူဟာ ရန္သူ၊ တိုက္ထုတ္ထား - ဆိုတဲ့ (တဖက္သတ္) အမွန္တရားကို ဆုပ္ကိုင္ထားတတ္တယ္။ လစ္ဘရယ္ဒီမိုကေရစီမွာေတာ့ လြတ္လပ္မႈနဲ႔အတူ လြတ္လပ္စြာ ေတြးေခၚခြင့္ရိွတဲ့ Critical Thinking ဟာ အေရးပါလွပါတယ္။ Critical Thinking အရ အေတြးအေခၚျဖစ္ေစ၊ အဆိုျပဳခ်က္တခုကိုျဖစ္ေစ ဘက္စံုက ျငင္းဆိုခြင့္ ရိိွတယ္၊ ေထာင့္စံုက ၾကည့္ၿပီးမွ လက္္ခံခြင့္ ရိွတယ္။ အခု ဂ႐ိုဘယ္လိုက္ေဇးရွင္းေခတ္ၾကီးမွာ လူငယ္ေလးေတြဟာ တယူသန္ မေတြးေတာ့ဘူး။ ေမးခြန္းေတြ ေမးမယ္၊ အေျဖရိွမွ လက္ခံၾကမယ္။ ဒါေၾကာင့္ က်ေနာ့္ရဲ႕ အျမင္ကို ဘက္စံုကၾကည့္ၿပီး တင္ျပခ်င္တာလည္း ပါပါတယ္။ လူငယ္ေလးေတြ စဥ္းစားႏိုင္ေအာင္ပါ။
ဗိုလ္မႉးခ်ဳပ္ေက်ာ္ေဇာ္ဟာ တႏိုင္ငံလံုးကေလးစားရတဲ့ အထင္ကရပုဂၢိဳလ္တဦး ျဖစ္ပါတယ္။ အမ်ိဳးသားအဆင့္ရွိိွတဲ့ ပုဂၢိဳလ္ျဖစ္လာရင္ စိတ္(ႏု)၍မရ အေျပာအဆိုျဖစ္ေစ အေရးအသားျဖစ္ေစ စိတ္(ႏု) ၍ မရပါ၊ ေဒၚသပါ၍ မရပါ။ ၂ဝဝ၉ ၾသဂုတ္လဆန္း ေက်ာ္ေက်ာ္က အေမရိကန္သမၼတေလာင္းအျဖစ္အေရြးခံခဲ႔တဲ႔ ယၡဳလက္ရိွ ႏိုင္ငံျခားေရးးဝန္ၾကီး ဟင္လရီကလင္တန္ဟာ လူထုနဲ႔ေတြ႔ဆံုပြဲ Town-Hall-Meeting တခုမွာ ေက်ာင္းသားတေယာက္ရဲ႕ ေမးခြန္းကို စိတ္ဆိုးၿပီး ဆတ္္ကနဲ ျပန္ေျဖခဲ့တဲ့အတြက္ အဲဒီျဖစ္ရပ္ဟာ ကမာၻေက်ာ္ခဲ့ရတယ္။ ၿပီးခဲ့တဲ့ ျပင္သစ္သမၼတ ေရြးေကာက္ပြဲအၾကိဳ အေျခအတင္ စကားေျပာပြဲမွာ အမ်က္ထြက္လြယ္သူ၊ စိတ္ဆတ္သူလို႔ နာမည္ၾကီးတဲ့ စာကိုးဇီး (Sarkozy) ကို ၿပိဳင္ဘက္ လိြဳင္ရြယ္ (Royal) က စိတ္လိုက္မာန္ပါ ေျပာဆိုလာပါတယ္။ စာကိုးဇီးက “အိုမဒန္္လိြဳင္ရြယ္ရယ္၊ သမၼတပီသပါေစ” လို႔ ေလေအးေအးနဲ႔ ခြန္းတ႔ံုျပန္ခဲ့ရာ ႏိုင္ငံေရး ေလ့လာသူေတြနဲ႔ ေဝဖန္သူေတြရဲ႕ အျမင္အရ ပရိသတ္နဲ႔ ျပည္သူေတြက စာကိုးဇီးကို ပိုယံုခဲ့တယ္လို႔ သတ္မွတ္ခဲ့ၾကပါတယ္။ အေျခအတင္ေျပာပြဲ (Debate) အၿပီးမွာ စာကိုးဇီးကို ေထာက္္ခံသူေတြ ပိုမ်ားလာၿပီး သမၼတအျဖစ္ အေရြးခံခဲ့ရတယ္။
အမ်ဳိးသားအဆင့္ ႏိုင္ငံေရးေခါင္းေဆာင္ျဖစ္လာခဲ့ရင္ က်ေနာ္တို႔ အညတရေတြလို စိတ္လိုက္မန္ပါ ေဒါသေရွ႕မထားသင့္ေတာ့ပါ။
ဗိုလ္မႉးခ်ဳပ္ေက်ာ္ေဇာရဲ႕ ကိုယ္ေရးရာဇဝင္မွာ၎၊ ေတြ႔ဆံုေမးျမန္းခန္းေတြမွာ၎ ဆိုရွယ္လစ္ေခါင္းေဆာင္ေတြနဲ႔ ဆိုရွယ္လစ္စစ္ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေတြနဲ႔ ဆက္စပ္လာရင္ ကြန္ျမဴနစ္ေဒါသကို ဖံုးကြယ္ႏိုင္ပံု၊ ေက်ာ္လႊားႏိုင္ပံု မျမင္ရပါ။ ကြန္ျမဴနစ္ဆိုရင္ အေကာင္း၊ ဆိုရွယ္လစ္ဆိုရင္ အဆိုး၊ တလမ္းသြား အေတြးအေခၚက ထင္ေပၚလြန္းတယ္။ လြပ္လပ္ေရးတိုက္ပြဲကာလနဲ႔ လြတ္လပ္ေရးရၿပီးစ ကာလေတြမွာ ဆိုရွယ္လစ္နဲ႔ ကြန္ျမဴနစ္ေတြအၾကား ၿပိဳင္ဆိုင္မႈ ျပင္းထန္ခဲ့ၾကတယ္။ ရန္အၿငိဳး ၾကီးထြားခဲ့ၾကတာကိုး။
ေနာက္တခ်က္္ က်ေနာ္ျမင္တာက လြတ္လပ္ေရး ရၿပီးကာစ ကာလ တပ္တြင္းျပိဳင္ဆိုင္မႈမွာ ဆိုရွယ္လစ္ ဗိုလ္မႉးခ်ဳပ္ ၂ ဦးျဖစ္တဲ့ ဗိုလ္မႉးခ်ဳပ္ ေမာင္ေမာင္နဲ႔ ဗိုလ္မႉးခ်ဳပ္ ေအာင္ၾကီးတို႔နဲ႔ ဗိုလ္မႉးခ်ဳပ္ ေက်ာ္ေဇာတို႔ရဲ႕ တိုက္ပြဲဟာ ျပင္းထန္ခဲ့ၾကတယ္။ ဗိုလ္မႉးခ်ဳပ္ ေက်ာ္ေဇာတို႔ မိသားစုနဲ႔ စကားေျပာၾကည့္တဲ့အခါ ဗိုလ္မႉးခ်ဳပ္ ေအာင္ၾကီးဟာ မာနနဲ႔ အဂၤလိပ္လို႔ (arrogant) လူပါးဝတယ္။ ဗိုလ္မႉးခ်ဳပ္ ေအာင္ၾကီးဟာ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ ေနဝင္းနဲ႔ ခင္႐ံုမက ဝန္ၾကီးခ်ဳပ္ ဦးႏုနဲ႔လည္း နီးတာေၾကာင့္ မာနေထာင္ခဲ့တယ္။ Mary Callahan ေရးတဲ့ Making Enemies စာအုပ္မွာ ဦးေက်ာ္ၿငိမ္းကိုပါ ၿခိမ္းေျခာက္္ခဲ့တယ္လို႔ ဆိုိုထားတယ္။ (မွတ္ခ်က္။ စာမ်က္ႏွာ ၁၈ဝ - အခန္း (၇) ကို ၾကည့္ပါ။)
က်ေနာ္ ျမန္မာႏိုင္ငံက မထြက္ခင္ ငယ္စဥ္ေက်ာင္းသားဘဝက ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေမာင္ေမာင္ကို ၾကည့္မရခဲ့ပါ။ “ဒီလူၾကီး ငါ့အေဖကို အၿမဲဆူပူေအာင္ ေအာ္ပစ္္ေနတာပဲ” လို႔ ကေလးပီပီ ေတြးမိခဲ့တယ္။ က်ေနာ္ လူၾကီးျဖစ္ေတာ့ ငယ္စဥ္က အတူခင္ခဲ့တဲ့ က်ေနာ့္အကိုရဲ႕ ငယ္ေပါင္း (သြား) ဆရာဝန္တေယာက္နဲ႔ နယူးေယာက္ၿမိဳ႕မွာ ျပန္္လည္ဆံုဆည္းခဲ့မိတယ္။ ေတြ႔တိုင္း အၿမဲဆူပူေအာ္ဟစ္ေနတယ္။ ငယ္ေပါင္းလည္းျဖစ္ အေပါက္ကလည္း ဆိုးတာေၾကာင့္ အထင္မၾကီးမိပါ။ တေန႔ (သြား)နာမွ မျပခ်င္ျပခ်င္နဲ႔ ျပမိတယ္။ ဒီေတာ့မွ က်ေနာ့္ မိတ္ေဆြဟာ လူေတြအထင္ၾကီးၾကတဲ့ အေမရိကန္ေပါက္ အျဖဴသြားဆရာဝန္ေတြထက္ မ်ားစြာ (သာ) ေၾကာင္း သိခဲ့ရတယ္။ က်ေနာ္ေတြ႔ဖူးတဲ့ သြားဆရာဝန္ေတြအထဲမွာ အေတာ္ဆံုးတေယာက္အျဖစ္ အသိအမွတ္မျပဳခ်င္ဘဲ အသိမွတ္ျပဳခဲ့ရတယ္။ ဒီေတာ့မွ က်ေနာ့္ဖခင္ၾကီးဟာ ဗိုလ္မႉးခ်ဳပ္ေမာင္ေမာင္ကို ဘာေၾကာင့္ စိတ္မတိုရေၾကာင္း နားလည္ခဲ့ရတယ္။ အားကိုးရတဲ့ လူေတာ္ သို႔ေသာ္ အေပါက္ဆိုးတယ္။ “ေၾသာ္ သူ႔ဝသီီ“ ပဲလို႔ ၿပံဳးရင္း နားလည္ခဲ့ရတယ္။
ဒါေပမဲ့ ပဋိပကၡျပင္းထန္ေနတဲ့ အခ်ိန္ကာလမွာ ဒီၿပိဳင္ဘက္ ဗိုလ္မႉးခ်ဳပ္ ၃ ေယာက္ၾကားမွာ ခံစားမႈေတြ ရွိခဲ့ရမယ္ဆိုတာကို နားလည္ႏိုင္ပါတယ္။ တေယာက္က အေပါက္ဆိုးတယ္၊ ေနာက္တေယာက္က ေမာက္မာတယ္။ ဗိုလ္မႉးခ်ဳပ္ေက်ာ္ေဇာဟာ ဒီႏွစ္ေယာက္္ၾကားမွာ ညပ္ေနမယ္ဆိုတာ ေတြးၾကည့္ႏို္င္ပါတယ္။
ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေနဝင္းက လူရည္လည္တယ္။ ဗိုလ္မႉးခ်ဳပ္ေက်ာ္ေဇာကို အသားလြတ္ ရန္ရွာပံု မေပၚဘူး။ ဗိုလ္မႉးခ်ဳပ္ ေက်ာ္ေဇာ ပင္စင္ယူျပီး ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေနဝင္း အုပ္ခ်ဳပ္ေနတဲ့ ကာလမွာ ရဲေဘာ္ သံုးက်ိပ္နဲ႔ ပတ္သက္ခဲ့တဲ့ ဂ်ပန္ တေယာက္ ရန္ကုန္ေရာက္အလာမွာ က်င္းပတဲ့ ညစာစားပြဲကိုတက္ဖို႔ ဗိုလ္မႉးခ်ဳပ္ေက်ာ္ေဇာကို ဗိုလ္ခ်ဳပ္ ေနဝင္းက ဖိတ္တယ္။ ဗိုလ္မႉးခ်ဳပ္ေက်ာ္ေဇာက မတက္ခဲ့ဘူး။ လာဖိတ္တဲ့ ဗိုလ္မႉးၾကီးက ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေနဝင္းက စိတ္မေကာင္းေၾကာင္း လာသတင္းေပးရင္း ဗိုလ္မႉးခ်ဳပ္ေက်ာ္ေဇာကို သြားမလုပ္ၾကနဲ႔၊ ဗိုလ္မႉးခ်ဳပ္ေက်ာ္ေဇာက သူ႔ကို ဒုကၡမေပးရင္ ဘာမွမလုပ္ဘူးဆိုၿပီး ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေနဝင္းက မွာထားေၾကာင္း ေျပာသြားေသးတယ္တဲ့။ ဒါ ဗိုလ္မႉးခ်ဳပ္ေက်ာ္ေဇာကိုယ္တိုင္ က်ေနာ္ ကူမင္းကိုေရာက္တုန္းက ျပန္ေျပာျပလို႔ သိရတာပါ။
ၾကားလိုက္ရေတာ့ ဗိုလ္မႉးခ်ဳပ္ေက်ာ္ေဇာကို သတင္းပါး၊ message လာထည့္သြားတယ္ဆိုတာကို ခ်က္ခ်င္း ရိပ္မိလိုက္တယ္။ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေနဝင္းရဲ႕ ႏိုင္ငံေရးအကြက္ေတြကိုလည္း သြားသတိရမိတယ္။
ဗိုလ္မႉးခ်ဳပ္ေက်ာ္ေဇာမွာ ေျပာစရာ အားနည္းခ်က္ဆိုလို႔ တကြက္ပဲရွိတယ္လို႔ က်ေနာ္တို႔ အေဖေတြဘက္က လူၾကီးေတြ ေျပာခဲ့ဖူးတယ္။ ဗိုလ္မႉးခ်ဳပ္ေက်ာ္ေဇာဟာ ႏိုင္ငံေရး သိပ္႐ိုးလြန္းတယ္တဲ့။ Politically Naïve ျဖစ္တယ္လို႔ ဆိုတာပါ။
ဗိုလ္မႉးခ်ဳပ္ေက်ာ္ေဇာပာာ ကြန္ျမဴနစ္ပါတီရဲ႕ စစ္ဗိုလ္အားလံုး ေတာခိုရမယ္ဆိုတဲ့ အမိန္႔ကို ဖီဆန္ျပီး စစ္တပ္ထဲမွာ က်န္ခဲ႔ကတည္းက ကြန္ျမဴနစ္ပါတီနဲ႔ အဆက္အသြယ္ ျပတ္္ေနခဲ့တယ္။ ၁၉၅၆ ခုေလာက္မွာ ပုဒ္မ (၅) နဲ႔ ေထာင္ထဲေရာက္ျပီး က်န္းမာေရးခ်ိဳ႕တဲ့ ဒုကၡေရာက္ေနတဲ့ ဂ်ပန္္ေခတ္က ရဲေဘာ္(ဦး)ၾကီးျမင့္ကို ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေနဝင္း အကူအညီနဲ႔ ေထာင္ထဲက လြတ္ေအာင္လုပ္ျပီး အိမ္မွာတင္ထား၊ ေဆးကုသေပးခဲ့ပါတယ္တဲ့။ (မွတ္ခ်က္ - သခင္တင္ျမ၏ ဘံုဘဝမွာျဖင့္ ထက္ခ်ပ္မကြာ၊ စာမ်က္ႏွာ ၂၄၉-၂၅၂ ကို ၾကည့္ပါ။)
ဦးၾကီးျမင့္ကို ေထာင္က လႊတ္ေပးဖို႔ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ ေနဝင္းကို အကူအညီ ေတာင္းေတာ့ ႏုိင္ငံေရး ေျမေခြး ဗိုလ္ခ်ဳပ္ ေနဝင္းက အသာေလး ႀကိဳးရွည္ရွည္နဲ႔ လႊတ္ထား ေပးလိုက္တာေပါ့။ တပ္ထဲမွာ ယွဥ္ႏိုင္တာ ရဲေဘာ္ သံုးက်ိပ္ဝင္ဆိုလို႔ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ ေက်ာ္ေဇာ တေယာက္သာ က်န္တာပဲ။
ဦးၾကီးျမင့္ဟာ ကြန္ျမဴနစ္ပါတီရဲ႕ စီစီ (ဗဟိုေကာ္မတီဝင္) ဦးၾကီးျမင့္ကပဲ ဗိုလ္မႉးခ်ဳပ္ ေက်ာ္ေဇာကုိ ျပန္လည္ စည္း႐ံုးသြားတာပဲ။ ကြန္ျမဴနစ္ပါတီရဲ႕ စီစီ တေယာက္ကို ကြန္ျမဴနစ္ ပါတီဝင္ေဟာင္း စစ္ဗိုလ္ခ်ဳပ္ အိမ္မွာ တင္ထားတာ သတိမထားမိဘဲ ေနၾကပါ့မလား? စစ္တပ္နဲ႔ ရင္ဆိုင္တိုက္ေနရတာက ကြန္ျမဴနစ္ပါတီ။ ေနာက္ဆံုး စီစီ (ဦး)ႀကီးျမင့္ကို ေထာင္ထဲမွာ ပီဘီ (PB) ျဖစ္လာတဲ့ (ဦး)လွေသာင္းက ညႊန္ၾကားျပီး စစ္ဗိုလ္ခ်ဳပ္ၾကီး အိမ္ကေနျပီး ပါတီလုပ္ငန္းကို လွ်ဳိ႕ဝွက္လုပ္ေနၾကပါတယ္တဲ့။
ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေနဝင္းက အသာေလးအဆင္းတြန္းေပးျပီး ငါးၾကင္းဆီနဲ႔ ငါးၾကင္းေၾကာ္ႏိုင္ခဲ့တာပါ။
ဒါ့အျပင္ က်ေနာ္ရဲ႕ ဖခင္ဟာ ကြန္ျမဴနစ္ေတြနဲ႔ အားၿပိဳင္ေနရတာေၾကာင့္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေနဝင္းနဲ႔ ေပါင္းရေပမယ့္ တေယာက္နဲ႔ တေယာက္ မ်က္စိ္ေဒါက္ေထာက္ ၾကည့္ေနရတာပဲ။ ကြန္ျမဴနစ္ေတြ အားသာၿပီး ရန္ကုန္အစိုးရျဖစ္ေတာ့ က်ဳပ္ ကြန္ျမဴနစ္ေတြနဲ႔ ေပါင္းေတာ့မယ္လို႔ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေနဝင္း ေျပာခဲ့တာကိုလည္း ဦးေက်ာ္ျငိမ္း မေမ့ဘူး။
လက္ဝဲညီညြတ္ေရး ဖြဲ႔စဥ္က ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေနဝင္းက ဥကၠ႒၊ ဦးသိန္းေဖျမင့္က အတြင္းေရးမႉးအေနနဲ႔ အာဏာသိမ္းဖို႔ ၾကံစဥ္က ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေနဝင္းက ေလတပ္ကို သံုးရင္သံုးဖို႔ ဗိုလ္္သိန္းတန္ကို ကိုင္ထားတယ္။ သစၥြာရိွတဲ့ တပ္ၾကပ္တေယာက္က သတင္းေပးတာေၾကာင့္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေနဝင္းကို ေျဗာင္ေမးခဲ့တယ္။ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေနဝင္း မပါေတာ့ အာဏာသိမ္းဖို႔ အစီအစဥ္ပ်က္သြားတယ္။ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေနဝင္းက တခါ ဦးေက်ာ္ၿငိမ္းရဲ႕ ညီတဝမ္းကြဲ ဦးေထြးျမင့္ ကြန္ျမဴနစ္ျဖစ္ေနတာနဲ႔ ျပန္ကိုင္္တဲ့အတြက္ မဖမ္းခ်င္ဘဲ ဦးေထြးျမင့္ကို ဖမ္းရတယ္။ ဒါေတြက လူမသိသူမသိ (အာဏာ) ရဲ႕ အားၿပိဳင္မႈေတြပဲဲ။ ဒါေၾကာင့္ ဦးေက်ာ္ၿငိမ္းက ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေနဝင္းကို Balance လုပ္ဖို႔ ဗိုလ္မႉးခ်ဳပ္ေက်ာ္ေဇာကို ႏိုင္ငံျခားမစ္ရွင္မွာ ေခၚခဲ့တယ္။
ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေက်ာ္ေဇာက ႏိုင္ငံေရး႐ိုးလြန္းေတာ့ မေအာင္ျမင္ခဲ့ဘူး။
ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေက်ာ္ေဇာ အျမင္က ရန္ရွာတဲ့ ဗိုလ္မႉးခ်ဳပ္ေအာင္ၾကီးတို႔ကို ရန္မရွာတဲ့ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေနဝင္းထက္ အႏၲရာယ္ၾကီးတယ္လို႔ သတ္မွတ္ခဲ့ပံုရတယ္။
ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေနဝင္းရဲ႕ေအာက္မွာ ဆိုရွယ္လစ္ဗိုလ္မႉးခ်ဳပ္ေတြနဲ႔ ဗိုလ္မႉးၾကီးေတြရွိတယ္။ ဒါ့အျပင္ ဗိုလ္မွႉးၾကီး ၾကည္ဝင္းက ဦးဗေဆြၾကီးရဲ႕ မယားညီအကို၊ ဒုဗိုလ္မႉးၾကီးၾကည္ဟန္က ဦးေက်ာ္ျငိမ္းရဲ႕ ေယာက္ဖ။ ဗိုလ္မႉးၾကီးခင္ညိဳက ဗိုလ္ခင္ေမာင္ေလးရဲ႕ ညီ။ ဗိုလ္မႉးခ်ဳပ္ေက်ာ္ေဇာသာ ဦးေက်ာ္ျငိမ္းနဲ႔ မဟာမိတ္ဖြဲ႔မိရင္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေနဝင္းကို Check mate လုပ္ဖို႔ ကစားကြက္လွႏိုင္တာေပါ့။
ဒါေပမဲ့ ကြန္ျမဴနစ္၊ ဆိုရွယ္လစ္ အက္ေၾကာင္းနဲ႔ သံသယေတြေၾကာင့္ မရခဲ့ၾကဘူး။ ဝါဒေရး လႊမ္းမိုးမႈက ၾကီးမားတာကိုး။
အေနေဝးၾကေတာ့ တေယာက္အေၾကာင္း တေယာက္မသိတာလည္း ပါႏိုင္ပါတယ္။ က်ေနာ္တို႔ ညီအကို ဦးသန္႔ အေရးအခင္းမွာ ပါဝင္မႈနဲ႔ အဖမ္းခံရေတာ့ က်ေနာ့္အေဖက ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေနဝင္းကို သားေတြအတြက္ စာေရးေျပာလိမ့္မယ္လို႔ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေက်ာ္ေဇာ မိသားစုက ထင္ခဲ့ၾကတယ္။ တခ်ိဳ႕ႏိုင္ငံရးသမားေတြကလည္း ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေနဝင္းဆီ စာေရးၾကတဲ့ သာဓကေတြကလည္း ရွိၾကတာကိုး။
က်ေနာ္တို႔ရဲ႕ ဖခင္ၾကီးက ႏိုင္ငံေရး ဒူးမေထာက္ခဲ့သလို က်ေနာ္တို႔ကလည္း ေထာင္ထဲမွာ အလံမလွဲခဲ့ၾကဘူး။ လြတ္ရက္ေစ့မွ ရင္ေကာ့ၿပီး ထြက္ခဲ့ၾကတာပါ။
က်ေနာ္က ဗိုလ္မႉးခ်ဳပ္ ေက်ာ္ေဇာကို ၃ ပိုင္းခြဲ ျမင္မိတယ္။
- (၁) လူသားထဲက လူတေယာက္
- (၂) စစ္ဗိုလ္ခ်ဳပ္
- (၃) ကြန္ျမဴနစ္
(၁) ဗိုလ္မႉးခ်ဳပ္ေက်ာ္ေဇာဟာ ႐ိုးသားတဲ့ လူသားတေယာက္၊ ေျဖာင့္မတ္တဲ့ လူသားတေယာက္၊ တိုင္းျပည္ခ်စ္တဲ့ မ်ဳိးခ်စ္တေယာက္။ ေလးစားစရာပါ။
(၂) စစ္တိုက္ေတာ္တဲ့၊ ႐ိုးသားတဲ့၊ ေျဖာင့္မတ္တဲ့ စစ္သားတေယာက္။ ခ်ီးက်ဴးစရာပါ။
စစ္တိုက္ေတာ္တဲ့ စစ္ဗိုလ္ခ်ဳပ္ကို က်ေနာ္ သိခ်င္တာမို႔ ေမးမိတယ္။ အန္ကယ္္က Strategy မဟာဗ်ဳဟာမွာ ေတာ္တာလား? logistic ေတာက္ပံ့ေရးမွာ ေတာ္တာလား? Tactics နည္းဗ်ဴဟာမွာ ေတာ္တာလားလို႔? ဗိုလ္မႉးခ်ဳပ္ေက်ာ္ေဇာက ႐ိုး႐ိုးၾကီး ေျဖတယ္။ အားလံုးမွာ ေတာ္တာတဲ့။ ဟန္ေဆာင္တာ မရိွဘူး။ က်ေနာ္ လက္ခံၿပံဳး ၿပံဳးမိတယ္။
(၃) ကြန္ျမဴနစ္တေယာက္အေနနဲ႔ေတာ့ က်ေနာ္ အ႐ိုးသားဆံုး ဝန္ခံရရင္ စိတ္မေကာင္း ျဖစ္မိတယ္။
တကယ့္အတြင္းနက္နက္ ေလ့လာၾကည့္ရင္ ဗိုလ္မႉးခ်ဳပ္ေက်ာ္ေဇာနဲ႔ ကြန္ျမဴနစ္ပါတီတုိ႔ရဲ႕ ဆက္ဆံေရးဟာ အေပၚယံ၊ မီဒီယာမွာ ျမင္ရထာထက္ ႐ႈပ္ေထြးပါတယ္။ က်ေနာ့္အျမင္အရ ေျပာရရင္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေက်ာ္ေဇာဟာ အသံုးခ်ခံလိုက္ရတယ္လို႔ ျမင္မိတယ္။
ကြန္ျမဴနစ္ပါတီ ဗဟိုက ဗိုလ္မႉးခ်ဳပ္ေက်ာ္ေဇာမိသားစုကို ေတာ္ေျဖာင့္မွန္ကန္စြာ မဆက္ဆံခဲ့ဘူးလို႔ ျမင္မိတယ္။
ဗိုလ္မႉးခ်ဳပ္ေက်ာ္ေဇာဟာ သခင္းစိုးအေျပာေကာင္းတာနဲ႔ ကြန္ျမဴနစ္ျဖစ္ခဲ့ပံုရတယ္။ ဒုတိယအၾကိမ္ ပါတီညီလာခံမွာ ဗဟိုေကာ္မတီဝင္ ျဖစ္ေနၿပီ။ သခင္စိုးက လက္နက္ကိုင္ ေတာ္လွန္ေရးသမား။ ဒါေၾကာင့္ စစ္ဗိုလ္ဆိုရင္ အေလးေပးဆက္ဆံတယ္။
ဗိုလ္မႉးခ်ဳပ္ေက်ာ္ေဇာ ဘာေၾကာင့္ ေတာမခိုသလဲ ?
ဗိုလ္မႉးခ်ဳပ္ေက်ာ္ေဇာက သူ တီဘီ (အဆုတ္) ေရာဂါနဲ႔ ေဆးကုေနရလို႔ ေတာမခိုခဲ့ဘူးလုိ႔ ေရးခဲ့တယ္။ သခင္တင္ျမရဲ႕ ဘံုဘဝမွာျဖင့္ ထက္ခ်ပ္မကြာ စာမ်က္ႏွာ ၂၅၁ မွာ ကြန္ျမဴနစ္ပါတီ ေပါလစ္ဗ်ဴ႐ိုက ေတာခိုဖို႔ ညႊန္ၾကားေတာ့ လက္နက္ကိုင္ ေတာခိုတာ မွားတယ္လို႔ ျမင္ၿပီး ျငင္းလိုက္တယ္။ ဒါနဲ႔ သူ႔ကို ပါတီဝင္အျဖစ္က ထုတ္ပယ္ခဲ့တယ္လို႔ ဆိုတယ္။ မိသားစုတဦးရဲ႕ အဆိုအရ သခင္သန္းထြန္းကို မယံုတာေၾကာင့္လို႔ သိရတယ္။
က်ေနာ္ ယူနန္ေရာက္မွ သိရတာက ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းကို ၾကည္ညိဳစိတ္ေၾကာင့္ သခင္သန္းထြန္းတို႔အုပ္စု ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းကို ပုဂၢိဳလ္ေရးတိုက္ခိုက္တာကို အျမင္မၾကည္တာလို႔ သိရတယ္။
ဒါေၾကာင့္ ဗိုလ္မႉးခ်ဳပ္ေက်ာ္ေဇာဟာ ပါတီနဲ႔ အဆက္အသြယ္ျပတ္ေန႐ံုမက စိတ္နာၿပီး သခင္တင္ျမ ေျမေအာက္လႈပ္ရွားစဥ္က အေတြ႔မခံခဲ့ဘူး။ ဦးၾကီးျမင့္ကို ကယ္ျပီးမွ ျပန္လည္စည္း႐ံုးျခင္း ခံခဲ့ရတာပါ။ ေထာင္ထဲမွာပဲ ပီဘီ (PB) ေပၚလစ္ဗ်ဳ႐ိုဝင္ ျဖစ္လာတဲ့ ဦးလွေသာင္းရဲ႕ ညႊန္ၾကားခ်က္္နဲ႔ ေထာင္ထဲမွာ စီစီ (CC) ျဖစ္လာတဲ့ ဦးၾကီးျမင့္က ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေက်ာ္ေဇာ အိ္မ္မွာေနၿပီး၊ ရတဲ့ သတင္းေတြကို ပို႔ခဲ့ပါတယ္တဲ့။ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေက်ာ္ေဇာနဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ စာရြက္စာတမ္းေတြ ဘယ္လိုမိသြားသလဲဆိုတာ သခင္တင္ျမစာအုပ္မွာ ဖက္ၾကည့္ၾကပါ။ စိတ္ဝင္စားစရာ ေကာင္းသလို၊ သခၤန္းစာယူစရာ ေကာင္းတာေတြ ေတြ႔ရပါလိမ့္မယ္။
ဒီစာရြက္စာတမ္းေတြ မိတာသိလ်က္နဲ႔ သခင္သန္းထြန္းတို႔က ဗိုလ္မႉးခ်ဳပ္ေက်ာ္ေဇာကို အသိမေပးခဲ့ဘူး။ ဗိုလ္မႉးၾကီးၾကည္ဝင္းက ဗိုလ္မႉးခ်ဳပ္ေက်ာ္ေဇာ ႐ံုးခန္းအေရွ႕ကျဖတ္ၿပီး ဒီစာရြက္စာတမ္းေတြကို လာယူသြားခဲ့တာတဲ့။ ၾကိဳသိရင္ IO (Intelligence-Officer) စစ္ဗိုလ္ကို ဗိုလ္မႉးခ်ဳပ္ေက်ာ္ေဇာအေနနဲ႔ တားႏိုင္ရင္ တားႏိုင္မွာေပါ့။ ဒါလည္း ကူမင္းေရာက္မွ သိခဲ့ရတာပါ။
ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေက်ာ္ေဇာဟာ သူရဲေကာင္း (ဟီ႐ိုး) မို႔လို႔ ကြန္ျမဴနစ္ ဝါဒျဖန္႔ခ်ိေရးအရ Larger Than Life ပုဂၢိဳလ္ျဖစ္ေအာင္ ျမႇင့္တင္ဖန္တီးခဲ့ေပမယ့္ တကယ္တမ္း ေတာခိုလာေတာ့ ဗဟိုက အျပည့္အဝ မယံုၾကည္ခဲ့ဘူးလို႔ ထင္တယ္။
ေတာခိုေက်ာင္းသားေဟာင္းေတြ ေရးတဲ့ ထို႔ေၾကာင့္ဤသို႔ (သံပတ္ေပးထားေသာ စက္႐ုပ္ သို႔မဟုတ္ ဗိုလ္မႉးခ်ဳပ္ ေက်ာ္ေဇာရဲ႕ စာမ်က္ႏွာ ၅၄၃ အဆိုအရ) ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေက်ာ္ေဇာခမ်ာ စစ္ေျမျပင္၊ ပကတိအေျခအေနေတာင္ ေပးသိမခံရလို႔ ဆိုထားပါတယ္။ ဗမာျပည္ ကြန္ျမဴနစ္ပါတီ ဗဟိုေကာ္မတီ အေျခစိုက္ရာ ပန္ဆုိင္းကို စြန္႔စြန္႔္စားစားသြားခဲ့ၿပီး ကြန္ျမဴနစ္ေခါင္းေဆာင္ေတြနဲ႔ အတူေနကာ (လ) နဲ႔ခ်ီၿပီး ေဆြးေႏြးခဲ့တဲ့ ဗာတဲလ္္လစ္တနာ Bertil Litner ေရးတဲ့ Land of Jade, The Rise & the fall of CPB, Burma in Revolt တို႔ကို ဖတ္ၾကည့္ပါ။ ပါတီဗဟိုက ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေက်ာ္ေဇာကို ထိုက္ထိုက္တန္တန္ တပ္နီေတာ္ၾကီးကို ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေက်ာ္ေဇာလက္ထဲကုိ ယံုယံုၾကည္ၾကည္ အပ္ႏွံၿပီး ဦးစီးမႉးတာဝန္ မေပးခဲ့တာကို သိရပါလိမ့္မယ္။
ဗိုလ္မႉးခ်ဳပ္ေက်ာ္ေဇာ ကြန္ျမဴနစ္နယ္ေျမကို လြတ္ေျမာက္လာတာဟာ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေနဝင္းက တမင္လႊတ္ေပးလိုက္တာလို႔ Bertil Litner က သူ႔အျမင္ကို စာေရးသူကို ေဆြးေႏြးဖူးပါတယ္။
ကြန္ျမဴနစ္ - ပီဖီရဲ႕ အမိန္႔ကို ဆန္႔က်င္ၿပီး ဆိုရွယ္လစ္ စစ္ဗိုလ္ေတြ ဦးစီးတဲ့ စစ္တပ္မွာ တဦးထဲ က်န္ခဲ့တဲ့ ကြန္ျမဴနစ္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ဟာ ဆုိရွယ္လစ္စစ္တပ္မွာ တပ္ကို ကိုင္ၿပီး တိုက္ခြင့္ရေသးတယ္။
ကြန္ျမဴနစ္တပ္နီီေတာ္မွာ တိုက္ခြင့္ မရေတာ့ပါ။
ရာဇဝင္ၾကီးခဲ့တဲ့ နာမည္ေက်ာ္ စစ္ဗိုလ္ခ်ဳပ္ၾကီးကို ဘာေၾကာင့္ ဦးစီးၿပီး မတိုက္ခိုင္းတာလဲ?
တိုက္ပြဲအေတြ႔အၾကံဳႏုတဲ့ လူက စစ္ဦးစီးခ်ဳပ္ေနရာယူၿပီး စစ္ပြဲအေတြ႔အၾကံဳ ဝါရင့္သဘာရင့္ စစ္ဗိုလ္ခ်ဳပ္ကိုေတာ့ ဒုစစ္ဦးစီးခ်ဳပ္ဆိုၿပီး သုေတသနလုပ္ခိုင္းထားပါတယ္တဲ့။
ကြန္ျမဴနစ္ဗဟိုကသာ အာဃာတစိတ္ကို ေရွ႕တန္းမတင္ဘဲ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေက်ာ္ေဇာလို ပုဂၢိဳလ္မ်ိဳးကို တပ္ကို ယံုယံုၾကည္ၾကည္ ပံုအပ္ၿပီး စိတ္တိုင္းက် တိုက္ခြင့္ေပးခဲ့ရင္ ဗမာျပည္ရာဇဝင္ ေျပာင္းႏိုင္တဲ့ အေျခအေန ရိွခဲ့တာေပါ့။
ကြန္ျမဴနစ္ေတြရဲ႕ အေနာက္ေျမာက္က တပ္ေတြနဲ႔ ပဲခူး႐ိုးမက တပ္ေတြ ခ်ိပ္မိခဲ့ရင္ …။
ကြန္ျမဴနစ္ပါတီအတြင္း သခင္သန္းထြန္းရဲ႕ အာဃာတအမ်က္ဟာ အေတာ္ျပင္းထန္တယ္။ အခုထိ အက်ဳိးသက္ေရာက္လ်က္ရွိတယ္လို႔ ဆိုႏိုင္ပါတယ္။
အမိန္႔ဖီဆန္မႈနဲ႔ ဗိုလ္မႉးခ်ဳပ္ေက်ာ္ေဇာကို ပါတီဝင္အျဖစ္က ထုတ္ပစ္ခဲ့တယ္။ အက်ဳိးဆက္က ပါတီကို အက်ဳိးျပဳခဲ့တဲ့ ဗိုလ္မႉးခ်ဳပ္ေက်ာ္ေဇာကိို ဗဟိုက မယံုလို႔ တပ္ကိုင္ခြင့္ မရခဲ့ရွာဘူး။
xxxxxxxx
အခုထိ ဆိုရွယ္လစ္ေတြကို အခဲမေၾကႏိုင္ၾကေသးဘူး။ ဦးေက်ာ္ၿငိမ္းေၾကာင့္ အာဏာလက္လြတ္ခဲ့ရတယ္လို႔ ေခါင္းထဲ စြဲေနၾကတုန္းပဲ။ ဦးေက်ာ္ၿငိမ္းကို ျပည္တြင္းစစ္ တရားခံျဖစ္ေအာင္ ဝိုင္းတိုက္ၾကတုန္း။
ကြန္ျမဴနစ္ေတြနဲ႔ ဆိုရွယ္လစ္ေတြရဲ႕ ပဋိပကၡက နက္ရိႈင္းခဲ့တာကိုး။ အာဏာျပိင္ပြဲမွာ ရႈံးခဲ့သူေတြက ပိုနာၾကည္းမယ္ဆိုတာကို သိေပမယ့္လည္း …။
ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေနဝင္း ၂၆ ႏွစ္ အုပ္ခ်ဳပ္ၿပီးေတာ့ နအဖနဲ႔ ဗိုလ္ခ်ဳပ္သန္းေရႊေခတ္ပဲ အႏွစ္ ၂ဝ ရွိခဲ့ၿပီ။ ကြန္ျမဴနစ္ ေဒါသက မျပယ္ႏိုင္ေသးပါလား။
က်ေနာ္ စိတ္မေကာင္း ျဖစ္မိတာက က်ေနာ္ေလးစားတဲ့ ဗိုလ္မႉးခ်ဳပ္ေက်ာ္ေဇာမွာပါ ေဒါသက်န္ေနတာကို ေတြ႔ရလို႔ပါ။
ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေက်ာ္ေဇာက သူရဲ႕ ကိုယ္ေတြ႔မွတ္တမ္းမွာ ---
ဦးေက်ာ္ၿငိမ္းဟာ ဂ်ပန္ေတာ္လွန္ေရးတုန္းက တိုင္း ၆ မွာ တာဝန္က်တာကို မသြားခဲ့ဘူး၊ သူရဲေဘာနည္းတယ္လို႔ စြပ္စြဲခဲ့တယ္။
က်ေနာ္ ဘာေၾကာင့္ ျပန္ေျဖရွင္းသင့္သလဲ ?
Critical Thinking ကို လက္ခံတဲ့ လူတေယာက္အေနန႔ဲ ဖခင္ျဖစ္လို႔ မ်က္စိမွိတ္ ေထာက္ခံျခင္း မျဖစ္သင့္ပါ။ အခ်က္အလက္ Facts ေပၚမွာ အေျခခံရင္ ေဝဖန္႐ံုမက တိုက္ခိုက္လာရင္ေတာင္ လက္ခံရမွာပဲ။
ကူမင္းမွာ အေျခအတင္ ေဆြးေႏြးၾကရင္း ေဒါက္တာလွေက်ာ္ေဇာက ဆိုရွယ္လစ္ေတြ သတင္းစာတိုက္ေတြကို ဝင္႐ိုက္တာကို ေဖာ္ထုတ္လာတယ္။ က်ေနာ္က မကာကြယ္ခဲ့ပါ။ ဒီလုပ္ရပ္ဟာ မွားတယ္ဆိုတာကို လက္ခံတယ္။ ဗိုလ္ခ်ဳပ္အကို ဦးေအာင္သန္းေရးတဲ့ ၁၆ ႏွစ္ ႏိုင္ငံေရးအေတြ႔အၾကံဳ စာအုပ္မွာ ဦးေက်ာ္ျငိမ္းကိုယ္တိုင္ ေနာင္တရေၾကာင္း ေဖာ္ျပခဲ့တာပဲ။ ဒါက အာဏာရဲ႕ ေၾကာက္စရာေကာင္းတဲ့ သာဓက တခုပဲ။
ဒီမိုကေရစီေအာက္မွာ အာဏာလြန္ေတာ့ သတင္းစာတိုက္ေတြ အ႐ိုက္ခံရတယ္။ပစၥည္းမဲ့ အာဏာရွင္စနစ္ေအာက္မွာ အာဏာလြန္ေတာ့ ျဖဳတ္-ထုတ္-သတ္ေတြ ျဖစ္ကုန္ေရာ မဟုတ္ပါလား?
ၾကံဳလို႔ေျပာရရင္ - သခင္တင္ျမဟာ ဘံုဘဝမွာျဖင့္ ထပ္ခ်ပ္မကြာစာအုပ္မွာ ဦးေက်ာ္ၿငိမ္းဟာ ရက္စက္လိုက္တာလို႔ ေထာင္တြင္း အျဖစ္အပ်က္ကို ရည္ညႊန္း - ေဖာ္ျပရင္းစြပ္စြဲခဲ့တယ္။
ဒါက သူ႔ရဲ႕ သေဘာထား ေထာင္တြင္းမွာ ကိုယ္တိုင္ ခံစားမႈအရ ျဖစ္ေပၚလာတဲ့ ခံစားမႈ တင္ျပခံစားခြင့္ ရွိတယ္လို႔ ျမင္မိတယ္။
တဖက္က ျပန္ၾကည့္ရင္ အစိုးရနဲ႔ သူပုန္ အျပန္အလွန္ ေခ်မႈန္းရမယ္။ ဒါ ပကတိိ (အာဏာ) ရဲ႕ ျဖစ္ရပ္။ အစိုးရျဖစ္ၿပီဆိုရင္ ၿငိမ္ဝပ္ပိျပားေရးနဲ႔ လံုၿခံဳေရးတာဝန္ ရိွလာတယ္။ စပ္တပ္ရိွရမယ္။ ပုလိပ္ရိွရမယ္။ ျပည္ထဲေရးဝန္ၾကီး တာဝန္ယူရရင္ ဖမ္းမိန္႔ေပးရမယ္။ ဒီမိုကေရစီေပၚထြန္း႐ံုမက ဒီမိုကေရစီ အေျခတြယ္မွ (ဥပေဒ) အရ ဆိုတာေတြနဲ႔ ထိန္းကြပ္ႏုိင္မယ္။ သူပုန္ေတြ ဝိုင္းေနတဲ့ ေခတ္ဦးကာလမွာ (ဥပေဒ) နဲ႔ အာဏာရွိသူတို႔ကို ထိန္းကြပ္ဖို႔ အေျခအေနက မေပးလွ - အသက္ရွင္ေရးက အဓိက ပိုက်လာတယ္။
ဒီမိုကေရစီေခတ္က (ေထာင္) အေျခအေန၊ မဆလေခတ္နဲ႔ ယေန႔ နအဖ ေခတ္ ေထာင္အေျခအေနကို ယွဥ္ၾကည့္ပါ၊ သံုးသပ္ၾကည့္ပါ၊ သခင္တင္ျမရာလို႔သာ တင္ျပခ်င္ပါတယ္။
နဝတ-နအဖ ေထာင္တြင္း ငရဲခန္းေတြအေၾကာင္း ကြက္ကြက္ကြင္းကြင္း ေဖာ္ျပၿပီး သတၱိရွိရွိ ဗိုလ္ခ်ဳပ္သန္းေရႊ ရက္စက္တယ္ဗ်ာလို႔ ေၾကြးေၾကာ္ေပးပါဦးလို႔သာ ေတာ္လွန္ေရး ရဲေဘာ္ေဟာင္းၾကီး သခင္တင္ျမကို ေတာင္းဆိုခ်င္ပါတယ္။
ဦးေက်ာ္ၿငိမ္းက ျပည္ထဲေရးဝန္ၾကီးျဖစ္ဖို႔ ၾကိဳးစားခဲ့တာ မဟုတ္ရပါ။
ဆိုရွယ္လစ္ ဥကၠ႒ၾကီး သခင္ျမကို ဦးစားေပးခဲ့ပါတယ္။ ကြန္ျမဴနစ္ေတြ ဆူပူမႈကို ကိုင္တြယ္ဖို႔ ျပတ္သားတဲ့ အုပ္ခ်ဳပ္မႈ (ႏုိင္) တဲ့ လူ လိုတယ္။ ဥကၠ႒ၾကီးသခင္ျမက သေဘာေကာင္းလြန္း၊ (ေပ်ာ့) တယ္လို႔ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းက ယူဆတယ္။ ေက်ာ္ၿငိမ္း မင္းကိုင္လို႔ ဗိုလ္ခ်ဳပ္က ဆိုလာတယ္။ ဦေက်ာ္ၿငိမ္းက သူ႔ဥကၠ႒ကို မေက်ာ္ခ်င္။ ဦေက်ာ္ၿငိမ္းရဲ႕ Latin လို (Modus Operandi)၊ အဂၤလိပ္လို Mode of Operation လုပ္နည္းကိုင္နည္းက ေနာက္ကြယ္ကသာ ၾကိဳးဆြဲခ်င္တယ္။ ေရွွ႕ထြက္ေနရာ မလိုခ်င္။ ဦေက်ာ္ၿငိမ္း ဇနီး ေဒၚႏြဲ႕ႏြဲ႔ရီက ႏိုင္ငံေရးနားလည္တယ္။ “ရွင္ … ျပည္ထဲေရးဝန္ၾကီးနဲ႔ စထြက္ရင္ နာမည္ပ်က္မယ္” လို႔ သတိေပးတယ္။ အစည္းအေဝးမွာ ဦးေက်ာ္ၿငိမ္းက ျငင္းလိုက္တယ္။
ဗိုလ္ေအာင္ၾကီးက ေဒၚႏြဲ႕ႏြဲ႔ရီကို လာဆူပူအျပစ္တင္တယ္။ (မွတ္ခ်က္ - ေဒၚႏြဲ႕ႏြဲ႔ရီ၏ ကိုယ္ေရးမွတ္တမ္းမွ)
ဒါ ပါတီက ဆံုးျဖတ္တာလို႔ ဆိုတယ္။ ေနာက္ဆံုး ဖဆပလ အီးစီ (EC) ဆံုးျဖတ္ခ်က္ကို လက္ခံ လိုက္ရတယ္။ ကြန္ျမဴနစ္ေတြ ဦးစီးတဲ့ ဆႏၵျပပြဲ ဆန္လုပြဲမွာ အေရွ႕က မိန္းမနဲ႔ ကေလးေတြကို မပစ္နဲ႔၊ ေနာက္က ကြန္ျမဴနစ္ေတြကို ပစ္လို႔ ေျဗာင္ေၾကညာမွ ရပ္သြားတယ္။
ထင္တဲ့အတိုင္း ျပည္ထဲေရးဝန္ၾကီး အလုပ္က နာမည္ပ်က္တယ္။ ဦးေက်ာ္ၿငိမ္း မသိလို႔မဟုတ္ တာဝန္ကို မေရွာင္ႏိုင္။
ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းက သတိၱရိွတယ္။ ဦးေက်ာ္ၿငိမ္း ကိစၥဆိုၿပီး မိန္႔ခြန္းေပးရင္း အစိုးရအဖြဲ႔ရဲ႕ ညႊန္ၾကားမႈနဲ႔ ဦးေက်ာ္ၿငိမ္း လုပ္ရတာလို႔ တာဝန္ခံတယ္။ မရေတာ့ (မွတ္ခ်က္။ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္း၏ မိန္႔ခြန္းမ်ားစာအုပ္ (မေက်နပ္ရင္ ထြက္ေပးမယ္) မိန္႔ခြန္း စာမ်က္ႏွာ ၃၂၁ -၃၂၂ တြင္ ၾကည့္ပါ။)
ကြန္ျမဴနစ္ေတြရဲ႕ ပစ္မွတ္ အျဖစ္ခံရၿပီ။
အာဏာဆိုတာက ေၾကာက္စရာေကာင္းတယ္။
တိုင္ျပည္အာဏာ မေျပာနဲ႔ ေတာထဲမွာပင္ လူ ေလးရာ ေထာင္ဂဏန္းထဲမွာေတာင္ အာဏာေၾကာင့္ အခ်င္းခ်င္း ျဖဳတ္ထုတ္သတ္လုပ္ခဲ့ၾကတယ္ မဟုတ္ပါေလာ? ရဲေဘာ္ေ႒းခမ်ာ မိမိသားအရင္း လက္ခ်က္နဲ႔ ေသခဲ့ရတယ္ မဟုတ္ပါေလာ?
ဗိုလ္မႉးခ်ဳပ္ေက်ာ္ေဇာသာ ဦးေက်ာ္ၿငိမ္းနဲ႔ တိုက္ပြဲမွာ အတူရိွလို႔ ကိုယ္ေတြ႔ အေတြ႔အၾကံဳအရ - ဦးေက်ာ္ၿငိမ္းကို သတိၱမရိွလို႔ စြပ္စြဲလာရင္ ျငင္းဆိုစရာ မရိွပါ။
အခု ဗိုလ္မႉးခ်ဳပ္ေက်ာ္ေဇာက တိုင္း ၄ ပဲခူး၊ ဦးေက်ာ္ၿငိမ္းက ရန္ကုန္မွာ။
ဦးေက်ာ္ၿငိမ္း ဘာေၾကာင့္ တိုင္း ၆ ကို မသြားဘဲ ရန္ကုန္မွာ ေနရတယ္ဆိုတဲ့ အေၾကာင္းေတြထဲမွာ အေရးပါတဲ့ အေၾကာင္းတခုက ရန္ကုန္မွာ လုပ္ေဖာ္ကိုင္ဖက္ ဦးဘေဆြၾကီး အဖမ္းခံရတယ္။ ဦးေက်ာ္ၿငိမ္းရဲ႕ အားနည္းခ်က္က ရဲေဘာ္ထိရင္မရ။ ဆိုရွယ္လစ္ ရဲေဘာ္အခ်င္းခ်င္း အေသမခံႏိုင္။ အထူးသျဖင့္ ဦးဗေဆြလို ေရာင္းရင္းမ်ဳိး၊ တဖက္မွာ ကြန္ျမဴနစ္ေတြရန္က ရွိေသးတယ္ မဟုတ္ပါလား? ဦးႏုကို ကပ္ေျပာကာ၊ ေဒါက္တာဘေမာ္ကို အကူအညီ ေတာင္းရတယ္။ ဝင္လုဖို႔ ၾကံစည္ရတယ္။ အဲဒီတုန္းက ဇနီးသည္က ကိုယ္ဝန္ ေန႔ေစ့လေစ့ၾကီးနဲ႔။ ကိုကို ေသခဲ့ရင္ ကေလးေတြကို ခ်စ္ေၾကာင္း ေျပာေပးပါလို႔ မွာခဲ႔ရွာတယ္။ ေသမယ္၊ မေသမယ္ မေျပာႏိုင္။ (မွတ္ခ်က္။ ေဒၚႏြဲ႕ႏြဲ႔ရီ၏ ကိုယ္ေတြ႔မွတ္တမ္းမွ)
ကင္ေပတိုင္ကလာအဖမ္း ေနာက္ေပါက္ကေန ထြက္ေျပးခဲ့ရတယ္။ ဦးႏုရဲ႕ တာေတစေနသားမွာလည္း ေဖာ္ျပထားပါတယ္။
ထိုစဥ္က ျဖစ္ရပ္ေတြမွာ ဆိုရွယ္လစ္နဲ႔ ကြန္ျမဴနစ္တို႔ တဦးကိုတဦး မယံုၾကည္မႈမ်ားလည္း ပါပါတယ္။ တပ္ကိုကိုင္ထားသူက ၿပိဳင္ဘက္အဖြဲ႔က ျဖစ္ေနရင္ မိမိလံုၿခံဳေရးကို စိတ္မခ်ႏိုင္။
ဖက္ဆစ္ေတာ္လွန္ေရး စစ္တိုင္းေတြခြဲၾကေတာ့ ပထမ စစ္တိုင္းမႉးေတြကို ေရြးၿပီးမွ ႏိုင္ငံေရးမႉးေတြကို ေရြးပါတယ္။ ဦးေက်ာ္ၿငိမ္းရဲ႕ ကိုယ္ေတြ႔မွတ္တမ္းအရ ဗိုလ္မႉးခ်ဳပ္ေက်ာ္ေဇာက ဦးေက်ာ္ၿငိမ္းကို သူ႔တိုင္းလာဖို႔ ဖိတ္ေခၚတယ္။ ဦေက်ာ္ၿငိမ္းအေတြးက ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေက်ာ္ေဇာက ကြန္ျမဴနစ္ ဗိုလ္ရဲထြဋ္က ကြန္ျမဴနစ္ အျပည့္အဝ မျဖစ္ေသး။ ဗိုလ္ရဲထြဋ္က ပိုစိတ္ခ်ရႏုိင္တယ္ေတြးလို႔ ဗိုလ္ရဲထြဋ္တိုင္း သြားမယ္ဆိုၿပီး ေျပာခဲ့တယ္။ သခင္ခ်စ္က ဒါဆို က်ဳပ္ ဗိုလ္ေက်ာ္ေဇာဆီ သြားမယ္ဆိုၿပီး အဆင္ေျပသြားၾကတယ္။ (မွတ္ခ်က္။ ဦးေက်ာ္ျငိမ္း၏ ကိုယ္ေတြ႔မွတ္တမ္းမွ)
တိုင္းေတြအတြက္ စစ္ေရးတာဝန္ခံ၊ ႏိုင္ငံေရးတာဝန္ခံေတြ ခဲြျပီးျပီ။ တကယ္တိုက္ၾကေတာ့ အားလံုးစီစဥ္တဲ့အတိုင္း ျဖစ္မလာ။
ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းက တိုင္း ၁ စစ္ေရးတာဝန္ခံ၊ ကိုဗဟိန္းက တို္င္း ၁ ႏိုင္ငံေရး တာဝန္ခံ။
လက္ေတြ႔က်ေတာာ့ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ဟာ ေတာ္လွန္ေရးတခုလံုးကို ေခါင္းေဆာင္ေနရလို႔ ဗိုလ္ေမာင္ေမာင္ (ဆိုရွယ္လစ္) ကို စစ္တိုင္းတာဝန္ယူေစတယ္။ သခင္ဗဟိန္းက တုိင္း ၁ ကို မသြားေတာ။့ ဦးေက်ာ္ျငိမ္းကိုယ္တိုင္ ေရးသြားတဲ့အတြက္ သိခဲ့ရတာပါ။ ဒီအျဖစ္က ရာဇဝင္မွာ သိပ္မထင္ေပၚခဲ့။
စာေပသမားအမ်ားစုက လက္ဝဲယိမ္းတာမို႔ ဖံုးဖိခဲ့ၾကသလားမသိ? က်ေနာ္ ဗိုလ္မႉးခ်ဳပ္ေက်ာ္ေဇာနဲ႔ ေတြ႔ေတာ့ ဒီျဖစ္ရပ္ကို ေမးၾကည့္တယ္။
ဒါေတာ့ သူ ေနမေကာင္းလို႔ သူ႔ေနရပ္ သူျပန္သြားတာျဖစ္မွာေပါ့လို႔ ခ်က္ခ်င္း ေျဖတယ္။
ကိုေက်ာ္ၿငိမ္းက ဦးဗေဆြၾကီးကို ကယ္ဖို႔ ရန္ကုန္မွာ က်န္ခဲ့တယ္။ တာဝန္က်ရာ တိုင္း ၆ ကို မသြား။ သခင္ဗဟိန္းက တိုင္း ၁ ကို မသြား။ တေယာက္က သတိၱနည္းသူတဲ့၊ တေယာက္က်ေတာ့ က်န္းမာေရးေၾကာင့္တဲ့။
က်ေနာ္အျမင္အရ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေက်ာ္ေဇာအေနျဖင့္ တေယာက္အေၾကာင္းမွ အတိအက် မသိႏုိင္ပါ။ ကိုယ့္တာဝန္နဲ႔ ကိုယ္ အလုပ္မ်ားေနၾကသူေတြ ျဖစ္တယ္။ အန္ကယ္ မသိဘူးဆိုရင္ ပိုအေျဖမွန္ပါလိမ့္မယ္။
က်ေနာ့္အျမင္ကို ျဖည့္စြက္ရရင္ ဦးေက်ာ္ျငိမ္း ကြန္ျမဴနစ္ စစ္ဗိုလ္ေတြကို စိတ္မခ်သလို ကိုဗဟိန္းက ဆိုရွယ္လစ္ စစ္ဗိုလ္ကို စိတ္မခ်။ တဖက္နဲ႔တဖက္ မယံုႏိုင္ၾက။ ရာဇဝင္ကို အမွန္အတိုင္း ျဖစ္ေစခ်င္လို႔ တင္ျပျခင္းသာ ျဖစ္ပါတယ္။ ေစာဒက တက္စရာရွိပါေသးသည္။ ဒီကေန႔ အျပင္မွာ ေအာ္ေနၾကသူေတြနဲ႔ အထဲမွာ လႈပ္ရွားေနၾကသူေတြမွာ ဘယ္သူေတြက အႏၲရာယ္ၾကီးမားတယ္လို႔ ထင္္ပါသလဲ။ သတၱိရွိသူလို႔ ယူဆႏိုင္ပါသလဲ။ ဖက္ဆစ္ ဂ်ပန္ၾကားမွာ လႈပ္ရွားရျခင္းက အႏၲရာယ္မေသးပါ။
(သတၱိ) ဆိုသည္မွာ ရင္ဆိုင္တိုက္ရတဲ့ စစ္ပြဲတြင္မွမဟုတ္၊ ေထာင္ထဲမွာ ရန္သူရဲ႕ အညႇဥ္းဆဲခံရေတာ့ (သတၱိ) ရွိမရွိ ေပၚလာျပန္ပါတယ္။
ေတာ္လွန္ေရးေကာင္စီ အာဏာသိမ္းျပီးစကာလ ႏိုင္ငံေရးေခါင္းေဆာင္ေတြကို ဖမ္း၊ ႏိုင္ငံေရးပါတီေတြကို ႏွိမ္နင္းစဥ္၊ ထိပ္တန္း ႏိုင္ငံေရးေခါင္းေဆာင္ေတြထဲမွာ ဦးေက်ာ္ျငိမ္းဟာ အညႇဥ္းဆဲ အခံရဆံုး ႏိုင္ငံေရး ေခါင္းေဆာင္တေယာက္လို႔ ဆိုႏိုင္ပါတယ္။ cage လို႔ ေခၚတဲ့ ေလွာင္အိမ္ထဲမွာထားျပီး အညႇဥ္းခံခဲ့ရပါတယ္။
အာဏာသားကေတာ့ ဗိုလ္မႉးၾကီ္းသန္းညြန္႔ပါ။ ထိုစဥ္က စစ္တပ္ထဲမွာ သန္းညြန္႔ ၂ ေယာက္ ရွိပါတယ္။ အရမ္းသန္းညြန္႔နဲ႔ ရွီကာဂို သန္းညြန္႔။ ဦးေက်ာ္ျငိမ္းကို ႏွိပ္စက္သူမွာ အရမ္းသန္းညြန္႔ ျဖစ္ေၾကာင္း မွတ္တမ္းတင္ပါရေစ။ ဦးတင္ေမာင္ဝင္းရဲ႕ (ႏို္င္ငံေရးသမားနဲ႔ ႏိုင္ငံေရး) စာအုပ္၊ စာမ်က္ႏွာ ၃၃၁ မွ ၃၃ရ၊ ေရၾကည္အုိင္မွ ဇာတ္လမ္းမ်ားတြင္လည္း တပိုင္းတစ ေဖာ္ျပထားပါသည္။)
ဦးေက်ာ္ျငိမ္းရဲ႕ ေသြးစြန္းေနတဲ့ ေကာ္လာျပတ္ အျဖဴေရာင္ ရွပ္အကႌ်ကို ယေန႔ထက္တိုင္ အမွတ္တရ သိမ္းထားပါတယ္။ ဒါ က်ေနာ္တို႔ မိသားစုအတြက္ မေမ့ေပ်ာက္ႏိုင္တဲ့ သက္ေသတခုပါ။
က်ေနာ္သိသမွ် တင္ျပရပါရင္ ဦးေက်ာ္ျငိမ္းနဲ႔အတူ ဗိုလ္လက်ာ္၊ ဗိုလ္စၾကၤာ၊ ဗိုလ္မႉးထြန္းတင္နဲ႔ UMP တပ္မႉးေဟာင္းေတြ၊ ေအာင္ပင္လယ္ဦးသိန္းေဖ အစရွိတဲ့ စစ္အာဏာရွင္ ဆန္႔က်င္ၾကသူေတြက စစ္အာဏာရွင္ ျပဳတ္က်ေရးကို စဥ္းစားခဲ့ၾကပါတယ္။
စစ္တပ္က ေနာင္မလုပ္ရဲေအာင္ က်ေနာ့္အေဖကို ေရွ႕တန္းတင္ကာ Show Trial လုပ္ၿပီး အျပစ္ေပးဖို႔ အစီအစဥ္ လုပ္လာပါတယ္။ (မွတ္ခ်က္။ ဗိုလ္ၾကီးအုန္းေက်ာ္ျမင့္ကို စေတးခဲ့သည့္အတြက္ ယေန႔အထိ စစ္တပ္တြင္ တန္ျပန္အာဏာသိမ္းမႈ မေပၚေပါက္ေတာ့ပါ။ ဦးေနဝင္း၏ ေတြးနည္းႏွင့္ လုပ္ကြက္ကို ခ်င့္ခ်ိန္ေအာင္ တင္ျပျခင္းပါ။)
ဦးေက်ာ္ျငိမ္းအမႈၾကီးတာကေတာ့ တကယ္ မွန္ပါတယ္။ ဦးဝင္းကို အျပည့္အစံု ထုတ္မေျပာခဲ့တာက ေလးစားမႈေၾကာင့္ အမႈမပတ္သက္ေစခ်င္လို႔ပါ။ ဗိုလ္စၾကၤာ ဝင္တည္းသြားတဲ့အမႈနဲ႔ ဗိုလ္မႉးၾကီးတင္ေမာင္ (ျမတ္ထန္) အဖမ္းခံရပါတယ္။
က်ေနာ္က အဲဒီတုန္းက ၈ တန္းေက်ာင္းသား။ အေဖက ေနာက္ဆံုးေကာင္းမႈ လုပ္ဖို႔ စိတ္ျဖစ္လို႔ ထင္ပါတယ္၊ သားေတြကို ရွင္ျပဳလိုက္ပါတယ္။ အေမက သာသနာ့ရိပ္သာမွာ က်ေနာ္တို႔ ညီအကိုေတြကို သကၤန္းစီးေပးခဲ့ပါတယ္။
က်ေနာ့္ဖခင္ၾကီးခမ်ာ ေနာက္ဆံုး သတ္ေသဖို႔ ၾကိဳးစားခဲ့ရာ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေနဝင္း ခ်က္ခ်င္း ေရာက္လာျပီး ၾကမ္းျပင္ေပၚမွာ ေခြေခြေလး ပံုလ်က္လဲေနတဲ့ က်ေနာ့္အေဖကို ေတြ႔သြားရာ စိတ္လည္ျပီး အစီအစဥ္အားလံုးကို ဖ်က္မိန္႔ေပးလိုက္တယ္လို႔ သိရပါတယ္။
တခ်ိန္က ဖဆပလ အဖြဲ႕ၾကီးမွာ အျပိဳင္ျဖစ္ခဲ့ၾကလို႔ ရန္ေဆာင္ခဲ့ၾကတဲ့ ဦးတင္ေမာင္ဝင္းရဲ႕ ဖခင္ၾကီး ဦးဝင္းနဲ႔ ဦးက်ာ္ျငိ္မ္းတို႔ ေထာင္ထဲမွာ ယံုၾကည္မႈအေပၚ ရပ္ခဲ့ၾကတဲ့ ႏိုင္ငံေရးသမားအခ်င္းခ်င္း ျပန္လည္သင့္ျမတ္ အျပန္အလွန္ ေလးစားခဲ့ၾကတယ္။
“ဒီကေန႔ ႏိုင္ငံေရးသမားေတြေတြထဲမွာ ဘယ္သူ႔ကို မင္း အေလးစားဆံုးလဲ” လို႔ ေမးလာရင္ “ဦးေက်ာ္ျငိမ္းတေယာက္ ထိပ္ဆံုးက ပါသည္” လို႔ ေျဖပါမယ္လို႔ ဦးတင္ေမာင္ဝင္းက ေရးသြားခဲ့ပါတယ္။
ႏိုင္ငံေရးသမားေတြ ေလာကမွာ အတိအက် မသိၾကေပမယ့္လည္း အနည္းနဲ႔ အမ်ား ဦးေက်ာ္ျငိမ္း အႏွိပ္စက္ခံခဲ့ရတာကို သိၾကပါတယ္။ ကြန္ျမဴနစ္ေတြအၾကားေတာ့ မသိပါ? မသိတာလား? မသိခ်င္တာလား? ဆိုတာကို ခဲြျခားဖို႔ ခက္ပါတယ္။
ဗိုလ္မႉးခ်ဳပ္ေက်ာ္ေဇာနဲ႔ ကြန္ျမဴနစ္ေတြသာ သံသယနဲ႔ အျမင္ေစာင္းၾကတယ္လို႔ မဆိုႏိုင္ပါ။ ဆိုရွယ္လစ္ေတြမွာလည္း အျပစ္မကင္းလို႔ ဆိုႏိုင္ပါတယ္။ ရန္ကုန္ဗေဆြနဲ႔ ဗိုလ္မႉးခ်ဳပ္ ေမာင္ေမာင္တို႔ရဲ႕ ေရးသားခ်က္ေတြမွာလည္း ကြန္ျမဴနစ္ေတြကို အထင္ေသးတာေတြ ရွိပါတယ္။
ဂ်ပန္ေတာ္လွန္ေရး မစခင္ပင္ သခင္သန္းထြန္းနဲ႔ ကြန္ျမဴနစ္ေတြ ဂ်ပန္ရန္က ကင္းလြတ္ဖို႔ ရန္ကုန္ကေန ေရွာင္ေျပးၾကျပီလို႔ ဦးေက်ာ္ျငိမ္းကိုယ္တိုင္ သံသယနဲ႔ ေရးခဲ့ဖူးပါတယ္။
အမွန္က ေတာ္လွန္ေရးကို ဘယ္ပါတီကမွ (မပိုင္) ပါ။
ပုဂၢိဳလ္တဦးတေယာက္ထဲကလည္း (မပိုင္) ပါ။
တိုင္းျပည္နဲ႔ လူမ်ဳိးကို ခ်စ္စိတ္နဲ႔ အရဲစြန္႔၊ အသက္စြန္႔ကာ ေတာ္လွန္ေရးၾကီးမွာ ကိုယ္ႏိုင္တဲ့ အခန္းက႑ ကေန ဝင္ပါခဲ့ၾကတာပါ။
လြတ္လပ္ေရးကာလ ရာဇဝင္ကို ေရးၾကရာမွာ စာေရးသူအမ်ားစုက ကိုယ္ပါခဲ့တဲ့ အခန္းက႑နဲ႔ သိဖူး ၾကားဖူးတာေလးေတြပဲ ေရးၾကတာပါ။ အပိုင္းအစေတြသာ ျဖစ္ၾကပါတယ္။
ရာဇဝင္ သုေတသီေတြကမွ စာအုပ္စာတမ္း ေျမာက္ျမားစြာကို ဖတ္ရႈေလ့လာၿပီး ဘက္လိုက္မႈမပါဘဲ (Professional ျဖစ္ခဲ့ရင္) မွတ္တမ္းအတြက္ တင္ျပၾကရပါတယ္။
က်ေနာ္ဟာ အေဖ့အေၾကာင္းကို ေရးႏိုင္ဖို႔ စာအုပ္စာတမ္း ေျမာက္ျမားစြာကို ရွာေဖြဖတ္႐ႈ႐ံုမက အခ်ိန္ေပး သုေတသန ျပဳခဲ့ရပါတယ္။ အေဖတို႔ေခတ္က လူႀကီးေတြ ျပန္ေျပာၾကတာေတြ၊ ေဆြးေႏြးၾကတာေတြ ကတဆင့္ သိခဲ့ရတာေတြ ရွိခဲ့ပါတယ္။ အမ်ားကို မထုတ္ျဖစ္တဲ့ စာတမ္းေတြ (Unpublished documents) ကို က်ေနာ္ စုေဆာင္းထားပါတယ္။
လူငယ္ေတြကိုလည္း ဘက္စံုအျမင္ကို ယူၿပီးမွ Full-Context အေနနဲ႔ ၾကည့္ေစခ်င္ပါတယ္။
အမွန္က ရဲေဘာ္သံုးက်ိပ္ကို တာဝန္ယူ လႊတ္သူမ်ားမွာ ယူဂ်ီလို႔ေခၚတဲ့ ေျမေအာက္ ေတာ္လွန္ေရးသမား ျဖစ္ပါတယ္။ တကသ ေကာလိပ္ေက်ာင္းသားေတြနဲ႔ သခင္ျမရဲ႕ တို႔ဗမာ အစည္းအ႐ံုးဝင္ေတြ ျဖစ္ၾကတယ္။ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္း၊ ဗိုလ္လက်္ာ၊ ဗိုလ္ေဇယ်၊ ကိုဗေဆြ၊ ကိုေက်ာ္ၿငိမ္း၊ ကိုဗဟိန္း၊ သခင္ခ်စ္တို႔ ပါဝင္ခဲ့ၾကတယ္၊ ျပည္သူ႔ အေရးေတာ္ပံု ပါတီလို႔ ေခၚၾကတယ္။
ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းက အေျမာ္အျမင္ၾကီးတယ္။ ဂ်ပန္အတြက္ လူလႊတ္ေတာ့ အဖြဲ႔စံုေအာင္ပါဖို႔ သတိေပးတယ္။ ေဒါက္တာဘေမာ္ အဖြဲ႔ကိုေတာင္ လွ်ိဳ႕ဝွက္ အစည္းအေဝးကုိ ဖိတ္ပါတယ္။ အေၾကာင္း အမ်ိဳးမ်ိဳးေၾကာင့္ ဦးေက်ာ္ၿငိမ္းနဲ႔ သခင္ခ်စ္တို႔ ရန္ကုန္မွာ ေခါင္းေဆာင္အျဖစ္ က်န္ခဲ့ၾကတယ္။ သခင္ခ်စ္ဟာ ကြန္ျမဴနစ္ပါတီမွာ ယူဂ်ီ ဘိုးေအျဖစ္လာပါတယ္။ သတၱိမရွိဘဲ၊ ဲအသက္မစြန္႔ရဲဘဲ ယူဂ်ီေခါင္းေဆာင္ မျဖစ္ႏိုင္ပါ။ ဗိုလ္မႉးခ်ဳပ္ေက်ာ္ေဇာရဲ႕ သားမက္ - ၈၈၈၈ အၿပီး အဖမ္းခံရတဲ့ ကြန္ုျမဴနစ္ပါတီ္ (အထက္ဗမာျပည္) ယူဂ်ီေခါင္းေဆာင္ ဦးသက္ခိုင္ တေယာက္ကိုသာ ေမးၾကည့္ၾကပါ။
အသက္ေပး လုပ္ခဲ့ရတဲ့ ေရာင္းရင္းေတြျဖစ္လို႔ ဦးေက်ာ္ၿငိမ္းဟာ သခင္ခ်စ္ကို သံေယာဇဥ္ၾကီးရွာတယ္။ အေမကလည္း သခင္ခ်စ္ မိန္းမကို ခင္ရွာတယ္။ မေမ့ႏိုင္ၾက။ သခင္စိုး၊ သခင္သန္းထြန္းတို႔က ဂ်ပန္နဲ႔ ေပါင္းရမွာကုိ လက္မခံခဲ့ၾက။ ဒါ့ျပင္ သူတို႔က သခင္ႏုနဲ႔အတူ ေထာင္ထဲမွာ ယူဂ်ီသမားေတြစြန္႔ၿပီး ေျမေအာက္ ေတာ္လွန္ေရး လုပ္ခဲ့ၾကလို႔ ရဲေဘာ္သံုးက်ိပ္ ဂ်ပန္ေရာက္ခဲ့ၾကပါတယ္။
ရဲေဘာ္သံုးက်ိပ္ေၾကာင့္ ေတာ္လွန္ေရးၾကီး အစရလို႔ အရွိန္ေကာင္းခဲ့တယ္။ သခင္သိန္းေဖ အိႏိၵယျပည္ကို စြန္႔သြားခဲ့လို႔ Force 136 နဲ႔ ခ်ိပ္မိခဲ့တယ္။ ကြန္ျမဴနစ္၊ စစ္တပ္၊ ျပည္သူ႔အေရးေတာ္ပံုပါတီ စုမိလို႔ ဖဆပလ ေပါက္ဖြားခဲ့ပါတယ္။ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းေၾကာင့္လည္း အားလံုး စုမိၾကပါတယ္။ အားလံုး …. အားလံုး ….. အခ်ိပ္အဆက္ေတြ ျဖစ္ၾကပါတယ္။ လူမသိ သူမသိ ေပးစပ္ခဲ့သူုေတြက အနႏၲ။ လူသိ သူတခ်ိဳ႕သာ ေက်ာ္ၾကားခဲ့ၾကပါတယ္။
အစက္တစက္ထဲကို ကြက္မၾကည့္ႏိုင္ပါ၊ မၾကည့္သင့္ပါ၊ အစက္အားလံုးကို ဆက္ကာ …. ဆက္ကာ …. ၾကည့္ရပါမယ္။
ဒီလို ၿခံဳၾကည့္တတ္ရင္ သူေတာ္တယ္၊ ငါေတာ္တယ္၊ ငါ့ပါတီက ဦးေဆာင္ခဲ့တယ္၊ သူ႔ပါတီက ဦးေဆာင္ခဲ့တယ္လို႔ မဏၭပ္တိုင္ တက္ျပေနစရာ မလိုေတာ့ပါ။ ေတာ္လွန္ေရးဆိုတာက တေယာက္ အားနဲ႔ ယူလို႔ မရပါ။ အမ်ားအားနဲ႔ ယူမွ ရႏိုင္ပါတယ္။
ရွစ္ေလးလံုး အေရးေတာ္ၾကီး မျဖစ္ခင္္ ႏွစ္မ်ားမွာ ကြန္ျမဴနစ္ပါတီက ျပည္တြင္းရွိ ႏိုင္ငံံေရးသမားၾကီးေတြကို ဆက္သြယ္ခဲ့ပါတယ္။ ဘယ္သူေတြ ဘယ္ႏွစ္ေယာက္ သတၱိရွိရွိ ျပန္ၾကားခဲ့တယ္ဆိုတာကို ထုတ္ေဖာ္ ေစခ်င္ပါတယ္။ ဦးေက်ာ္ၿငိမ္းရဲ႕ ျပန္စာကိုဖတ္ၿပီး သခင္ဗသိန္းတင္ မ်က္ရည္လည္သြားတယ္လို႔ သိရပါတယ္။
က်ေနာ္တို႔ ျမန္မာႏိုင္ငံသားေတြမွာ မွားယြင္းတဲ့ အယူအဆ ရွိတယ္လို႔ ျမင္မိပါတယ္။ သူရဲေကာင္း ကိုးကြယ္တဲ့ ဝါဒ အက်င့္ ျဖစ္ပါတယ္။ မိမိ အထင္ၾကီးသူကိုေသာ္၎၊ ကိုးကြယ္သူကိုေသာ္၎ အျပစ္မျမင္ၾကေတာ့၊ ျပန္မေမးရဲ ၿပိဳင္မေဆြးေႏြးရဲၾက။ သူရဲေကာင္းဆိုသူေတြမွာ ဘုရားရဟႏၲာ မဟုတ္ၾကပါ။ ပါတီစံု ဒီမိုကေရစီကို တကယ္ယံုပါရင္၊ Critical-Thinking တကယ္ရွိပါရင္ မိမိတို႔ ေခါင္းေဆာင္ေတြကို ေမးခြန္းထုတ္ရဲရပါမယ္။
က်ေနာ့္အျမင္အရ ျမန္မာျပည္ကို ဖ်က္ဆီးခဲ့တာက ဦးေနဝင္းရဲ႕ စစ္အာဏာရွင္စနစ္ဆိုးၾကီးနဲ႔ စစ္ဗိုလ္ ခ်ည္းသက္သက္ မဟုတ္ရပါ။
မဆလကို ေက်ာေထာက္ေနာက္ခံအားေပးခဲ့ၾကတဲ့ ကြန္ျမဴနစ္ေတြလည္း ပါၾကပါတယ္။ ၎တို႔ ေထာက္ခံၾကရာမွာ ဦးေနဝင္းက ပါတီစံု ဒီမိုကေရစီအစား ဗဟိုဦးစီးစနစ္ကို ေရြးခ်ယ္ခဲ့လို႔ ျဖစ္ပါတယ္။ Marx ဝါဒ Marxism ကို လက္ခံေသာေၾကာင့္ ျဖစ္ပါတယ္။
ဒီကေန႔ လူငယ္ေတြကို သတိရွိေစခ်င္ပါတယ္။
က်ေနာ္ ဗိုလ္မႉးခ်ဳပ္ေက်ာ္ေဇာကို ေလးစားမႈ ေလွ်ာ့မသြားပါ။ ဗိုလ္မႉးခ်ဳပ္ေက်ာ္ေဇာကို သိေစခ်င္ပါတယ္။ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေက်ာ္ေဇာသာမက ေဒါက္တာလွေက်ာ္ေဇာနဲ႔ ဦးေအာင္ေက်ာ္ေဇာတို႔ကိုလည္း ေလးစား ခင္မင္မိပါတယ္။ ဗိုလ္မႉးခ်ဳပ္ေက်ာ္ေဇာနဲ႔ မိသားစုအေနနဲ႔ က်ေနာ့္အျမင္နဲ႔ တင္ျပခ်က္ကို နားလည္ ေစခ်င္တယ္။
ကြန္ျမဴနစ္၊ ဆိုရွယ္လစ္ရယ္မဟုတ္ လြတ္လပ္ေရးအတြက္ တိုင္းျပည္ကိုခ်စ္လို႔ အသက္ေပး တိုက္ခဲ့ၾက သူခ်ည္းေတြပဲ ျဖစ္ခဲ့ၾကပါတယ္။ ကိုယ္သာတယ္၊ သူသာတယ္လို႔ မျမင္ပါ။ ယံုၾကည္မႈ၊ ပုဂၢိဳလ္နဲ႔ တာဝန္ကို ခြဲျခားျမင္ေစလိုပါတယ္။
ေနာက္ေခတ္ လူငယ္ေတြ ပိုနားလည္လို႔ ညီညြတ္ေစလိိုတာက စာေရးသူရဲ႕ ေစတနာပါ။
အားလံုး ကိုယ္စိတ္ႏွစ္ျဖာ က်မ္းမာခ်မ္းသာၾကပါေစ။
ႏိုင္ငံေရးသမားထံမွ ႏိုင္ငံေရးသင္ခန္းစာ
ဘိုဘိုေက်ာ္ၿငိမ္း
၂၁ ဒီဇင္ဘာ ၂၀၀၉
khitpyaingnews
လြန္ခဲ့တဲ့ (၂) ႏွစ္ေလာက္က “ႏိုင္ငံေရးသမား အလိုရွိသည္” ဆိုတဲ့ ေဆာင္းပါးတပုဒ္္ ေရးခဲ့ဖူးပါတယ္။ ဒီဘက္ေခတ္မွာ လူအမ်ားဟာ ႏိုင္ငံေရးေအာ္ေနၾကေပမယ့္ က်ေနာ့္အျမင္မွာေတာ့ ႏိုင္ငံေရးတကယ္နားလည္တဲ့ ႏိုင္ငံေရးသမားေတြက နည္းၿပီး ဗ်ဴ႐ိုကရက္ႏိုင္ငံေရးသမားေတြ၊ အက္တစ္ဗစ္ႏိုင္ငံေရးသမားေတြက ေနရာဦးထားၾကတယ္လို႔ ယူဆမိလို႔ပါ။ အထူးသျဖင့္ ျပည္ပမွာေပါ့။ တိုက္တိုက္ဆိုင္ဆိုင္ အရင္တပတ္က ႏိုင္ငံေရးမိတ္ေဆြတဦးဆီ အလည္၀င္ရင္း စာအုပ္စင္မွာ ဦးတင္ေမာင္၀င္းရဲ႕ “ႏိုင္ငံေရးသမားႏွင့္ ႏိုင္ငံေရး” စာအုပ္ဆီ မ်က္စိေရာက္သြားၿပီး ဒုတိယအႀကိမ္ ျပန္ဖတ္မိတယ္။
ဒီစာအုပ္ဟာ ႏိုင္ငံေရးစိတ္၀င္စားတဲ့ ေခတ္လူငယ္တိုင္း ဖတ္သင့္တဲ့ စာအုပ္လို႔ ျမင္မိတယ္။ ဦးတင္ေမာင္၀င္းကို သတိရမိသလို ေျပာခ်င္တာေတြကို ရင္ဖြင့္ရင္း ေနာင္လူငယ္ေလးေတြ အတုယူရေအာင္ ႏိုင္ငံေရးသမား ဒီလိုပါလားဆိုတာကို သိေစခ်င္တဲ့ေစတနာနဲ႔ ဒီေဆာင္းပါးကို ေရးမိျခင္းပါ။
ႏိုင္ငံေရးသမားစစ္စစ္ျဖစ္တဲ့ ဦးတင္ေမာင္၀င္းရဲ႕ ဘ၀အေတြ႔အႀကံဳေတြက အတုယူစရာ၊ သင္ခန္းစာယူစရာေတြ အေျမာက္အျမားရွိလုိ႔ပါပဲ။ လက္ရွိလႈပ္ရွားေနၾကတဲဲ့ ေခါင္းေဆာင္အမ်ားစုနဲဲ႔ (၈၈) က နယ္ျခားေရာက္လာတဲ့ ေက်ာင္းသား အမ်ားစုဟာ ဦးတင္ေမာင္၀င္းနဲ႔ မလြတ္ၾကပါဘူး။ ယူတတ္ရင္ ဦးတင္ေမာင္၀င္းဆီက ဆည္းပူးစရာေတြ အေျမာက္အျမား ရွိပါတယ္။
ဦးတင္ေမာင္၀င္းကို က်ေနာ္တို႔ ႏိုင္ငံေရးအသိုင္းအ၀ိုင္းမွာ သိၾကတဲ့အတိုင္း (ကိုတြတ္) လို႔ပဲ သိခဲ့ပါတယ္။ ကိုတြတ္ရဲ႕ ႏိုင္ငံေရးစည္း႐ံုးႏိုင္မႈစြမ္းအားကို ေထာင္ထဲမွာ ရိပ္ခနဲ ေတြ႔ျမင္ခဲ့ရတယ္။ ဦးသန္႔ေရးအခင္းမွာ အဖမ္းခံရေတာ့ က်ေနာ္တို႔ ညီအစ္ကို (၂) ေယာက္ကို စစ္ေၾကာေရးကာလ (၃) လေက်ာ္ေက်ာ္ နံပါတ္ (၅) တိုက္မွာ တေယာက္တခန္းစီ တိုက္ပိတ္ထားခဲ့တယ္။ ဦးတင္ေမာင္၀င္းတို႔အလွည့္ၿပီးေတာ့ က်ေနာ္တို႔ အလွည့္ေရာက္လာေပမယ့္ ဒီတိုက္တန္းေတြက လူေတြနဲ႔ ျပည့္လ်က္ရွိၿပီး ၀ါဒါေတြကလည္း ဒီ၀ါဒါေတြပဲကိုး။ ဒါ တင္ေမာင္၀င္း ေနသြားတဲ့အခန္း မာတယ္ကြလို႔ ၀ါဒါအိုႀကီးက သတိတရ ေျပာရွာတယ္။ ၀ါဒါေတြကိုေတာင္ ရေအာင္စည္း႐ံုးသြားပါလားလို႔ ဖ်တ္ခနဲ သတိထားလိုက္မိတယ္။
က်ေနာ္ ၁၉၈ရ ႏွစ္ကုန္ေလာက္မွာ ၀ါရွင္တန္ဒီစီကိုေရာက္ခဲ့ရၿပီး (၈၈၈၈) လူထုအံုႂကြမႈႀကီးမွာ ေက်ာင္းသားနဲ႔ လူထုကို စစ္တပ္က မတရား ပစ္တာခတ္တာေတြကို ျမင္ေတြ႔ရေတာ့ မခံခ်င္စိတ္နဲ႔ ခံစားေနရတဲ့အခ်ိန္ ကိုတြတ္က ၀င္ကူပါကြာဆိုတာနဲ႔ ကိုတြတ္ရဲ႕အဖြဲ႔မွာ ၀င္ကူခဲ့ရတယ္။ ေက်ာင္းက ေအာင္ၿပီး ဘာမွမၾကာေသး၊ မိန္းမနဲ႔ ကြဲၿပီးကာစ၊ ဘ၀ကို ႐ုန္းကန္ေနရခ်ိန္ မွာေတာင္ ဦးတင္ေမာင္၀င္း (ကိုတြတ္) ရဲ႕ စည္း႐ံုးမႈကို မျငင္းႏိုင္ခဲ့ဘူး။ ဒါေၾကာင့္ ဦးတင္ေမာင္၀င္း (ကိုတြတ္) ကို အတိုင္းအတာတခုအထိ သိခြင့္ရခဲ့တယ္လိုု႔ ဆိုႏိုင္ပါတယ္။
ဗမာျပည္လြတ္လပ္ေရးတိုက္ပြဲကာလ ကြန္ျမဴနစ္၊ ဆိုရွယ္လစ္ဆိုတဲ့ ၀ါဒတိုက္ပြဲေတြ ျပင္းထန္ေနခ်ိန္မွာ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းဟာ ၀ါဒအေရးကို ဦးစားမေပးဘဲ အမ်ိဳးခ်စ္စိတ္ကို အားယူၿပီး (တိုင္းျပည္လြတ္လပ္ေရး) ကိုပဲ ရည္စူးၿပီး တိုက္ပြဲ၀င္ခဲ့တဲ့အတြက္ အားလံုးကို ေတာ္လွန္ေရးမွာ ပါ၀င္လာေအာင္ ဆြဲေဆာင္ႏိုင္ခဲ့တယ္။ ထို႔နည္းတူစြာပဲ ဦးတင္ေမာင္၀င္းရဲ႕ တခုတည္းေသာ ရည္မွန္းခ်က္ဟာ စစ္အာဏာရွင္ျပဳတ္က်ေရး၊ ဒီမိုကေရစီရရွိေရးပဲ။ ဒါေၾကာင့္ ဆိုရွယ္လစ္နဲ႔လည္း တည့္တယ္၊ ကြန္ျမဴနစ္နဲ႔လည္း တည့္တယ္။ လက္ယာနဲ႔လည္း တည့္တယ္၊ လက္၀ဲနဲ႔လည္း တည့္တာပဲ။ စစ္အာဏာရွင္ကို ဆန္႔က်င္သမွ် လူအားလံုးနဲ႔ တည့္ေအာင္ေပါင္းႏိုင္တယ္။ စည္း႐ံုးႏိုင္တယ္။
ေနာက္တခု သတိျပဳသင့္တာက ဦးတင္ေမာင္၀င္းဟာ စစ္အာဏာရွင္စနစ္ကို သစၥာရွိရွိ ဆန္႔က်င္ေပမယ့္ စစ္ေခါင္းေဆာင္ေတြကို ပုဂၢိဳလ္ေရးမတိုက္ခဲ့ဘူး။ စနစ္ကို တိုက္တာ၊ လူကို တိုက္တာ မဟုတ္ခဲ့ဘူး။ စစ္အာဏာရွင္စနစ္ တည္ရွိေနေသးသေရြ႕ ဗိုလ္ခ်ဳပ္သန္းေရႊၿပီးရင္ စစ္အာဏာရွင္ ေနာက္ထပ္တေယာက္ ေပၚလာဦးမွာပဲ။ အတိုက္အခံေတြ အမ်ားအားျဖင့္ဟာ (လူ) ကို တိုက္ၾကရင္း (စနစ္) ကို တိုက္ရမွာဆိုတာကို သတိေလ်ာ့ကုန္ၾကတယ္လို႔ ခံစားရမိတယ္။ ဦးတင္ေမာင္၀င္းကို စံနမူနာယူၿပီး (စနစ္) ကို တိုက္ရမွာဆိုတာကို သတိရွိသင့္ၾကတယ္။
ႏိုင္ငံေရးသမားပီသတဲ့ ေနာက္တခ်က္က မိမိကသာ ပုဂၢိဳလ္ေရး မတိုက္ခိုက္သည္မဟုတ္၊ မိမိကို ပုဂၢဳိလ္ေရး တိုက္ခိုက္ လာရင္ေတာင္ သည္းညည္းခံႏိုင္စြမ္းရွိတယ္။ ဦးတင္ေမာင္၀င္းဟာ ရန္သူအလြန္နည္းပါတယ္။ ေငြေရးေၾကးေရး မွာလည္း ကိုယ္က်ိဳးမရွာ႐ံုမက ရွိတာအကုန္ပံုေအာမယ္၊ မရွိရင္ေတာင္ ေခ်းၿပီး ႏိုင္ငံေရးလုပ္မယ့္ လူစားမ်ိဳး။ ဒါေတာင္ နယူးေယာက္က လူတဦးဟာ ပုဂၢိဳလ္ေရးစြပ္စြဲမႈေတြနဲ႔ တိုက္ခိုက္လာတယ္။ က်ေနာ္က ပါး႐ိုက္ရင္ နားကိုက္မယ္ဆိုတဲ့ လူစားမ်ဳိး၊ ငယ္လည္း ငယ္ေတာ့ ဆတ္ဆတ္ႀကဲ မခံႏိုင္ဘူးေပါ့။ ကိုယ္လူႀကီးျဖစ္လာမွ အသိတရားပိုရွိလာမွ ဦးတင္ေမာင္၀င္းရဲ႕ ခႏၲီပါရမီရွိမႈကို ပိုေလးစားလာမိတယ္။
ေနာက္အတုယူစရာအခ်က္က ဦးတင္မာင္၀င္းဟာ လူေတြကို ႏွိမ့္ခ်တဲ့အျမင္နဲ႔ မၾကည့္တတ္ဘူး။ ဒါေၾကာင့္ ခြင့္လႊတ္ႏိုင္စြမ္း၊ သည္းညည္းခံႏိုင္စြမ္းရွိတယ္။ က်ေနာ္ဟာ ဦးတင္ေမာင္၀င္းနည္းတူ ႏိုင္ငံေရးမိသားစုမွာ ေမြးဖြားခဲ့တာေၾကာင့္ က်ေနာ္တို႔ဟာ ငယ္စဥ္ကတည္းက ႏိုင္ငံေရးေဆြးေႏြးပြဲေတြ၊ ႏိုင္ငံေရးလႈပ္ရွားမႈေတြၾကားမွာ ႀကီးျပင္းလာခဲ့ၾကရတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ႏိုင္ငံေရး နားရည္၀ေနၾကရတယ္လို႔ ဆိုႏိုင္ပါတယ္။ က်ေနာ္ရဲ႕အားနည္းခ်က္က ႏိုင္ငံေရးနားမလည္ဘဲ ေပါက္တတ္ကရေလးဆယ္ ေလွ်ာက္ေျပာေနရင္ က်ေနာ္ သည္းညည္းခံႏိုင္စြမ္းမရွိဘူးလို႔ ဆိုရပါမယ္။ စိတ္မရွည္ခ်င္ေတာ့ဘူး။ ကြန္ျမဴနစ္မ်က္စိနဲ႔ၾကည့္ရင္ (ဘူဇြာ) စိတ္ဓာတ္လို႔ အဓိပၸာယ္ေကာက္ၾကလိမ့္မယ္ ထင္ပါတယ္။ ပညာတတ္ညာဥ္၊ ပညာတတ္ဘ၀င္လည္း ပါမယ္ထင္ပါတယ္။ ပညာတတ္ေတြရဲ႕အက်င့္တခုက တပါးသူကို အထင္ေသးတတ္တယ္။
တခါက လူေယာက္က သူတို႔အေမရိကန္ျပည္မွာ ဆႏၵျပေနတာေၾကာင့္ နအဖစစ္အစိုးရ ျပဳတ္က်ေတာ့မယ္ ေစာင့္ၾကည့္ပါဆိုၿပီး အတည္ႀကီး တင္ျပေဆြးေႏြးလာတယ္။ က်ေနာ္ အေတာ္စိတ္ညစ္သြားတယ္။ ေကာင္းတာေပါ့ဆိုၿပီး က်ေနာ္ စကားျဖတ္ၿပီး ထျပန္လာခဲ့တယ္။ အမွန္က က်ေနာ္ မွားတယ္။ ဦးတင္ေမာင္၀င္းသာဆိုရင္ သူ႔အဆင့္ကို လိုက္ဆင္းသြားၿပီး စိတ္ရွည္ရွည္နဲ႔ နားေထာင္မယ္၊ ေဆြးေႏြးမယ္၊ ပြဲသိမ္းရင္ လည္ပင္းဖက္ၿပီးသားျဖစ္ေနၿပီ။
ႏိုင္ငံျခားသားျဖစ္ေစ၊ ဗမာႏိုင္ငံသားျဖစ္ေစ၊ ဦးတင္ေမာင္၀င္း စည္း႐ံုးႏိုင္တာကို က်ေနာ္ အျပန္ျပန္အလွန္လွန္ သံုးသပ္ၾကည့္တယ္။ ဦးတင္ေမာင္၀င္းဟာ သူ႔ရဲ႕ယံုၾကည္ခ်က္ကို တင္ျပရာမွာ ႐ိုးသားမႈရွိတယ္။ အဂၤလိပ္လိုေျပာရရင္ Honest ျဖစ္တယ္။ Sincere ျဖစ္တယ္။ ငါ့အေတြးသာ မွန္ရမယ္ဆိုတဲ့ ပညာတတ္မာနမပါဘူး။ ႏွိမ့္ခ်မႈပါတယ္ humble ျဖစ္တယ္။ ဒါ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္္ဆန္း က်င့္သံုးသြားတဲ့ လမ္းစဥ္ပဲ။ လြယ္ေတာ့ မလြယ္လွဘူး။ သို႔ေသာ္ အတုယူဖို႔ေကာင္းတယ္။ ဒီေနရာမွာ အဓိကက်တဲ့ အခ်က္တခုရွိေသးတယ္၊ (ဟန္မေဆာင္ဘူး)။
ဗမာ့ႏိုင္ငံေရးေလာကမွာ လူအမ်ားစုဟာ လူေတြအထင္ႀကီးေအာင္ ဟန္ေဆာင္လိုတတ္ၾကတယ္။ ငါဖတ္ထားတယ္။ ငါသိတယ္။ ငါတတ္တယ္။ ငါဘာလုပ္ခဲ့တယ္ေပါ့။ အပိုေလးေတြေတာင္ ထပ္ဆင့္လိုက္ခ်င္ၾကတယ္။ ဦးတင္ေမာင္၀င္းကို က်ေနာ္ ထိေတြ႔ခဲ့ရတဲ့ ကာလတေလွ်ာက္လံုး လူအထင္ႀကီးေအာင္ ဟန္ေဆာင္ခဲဲ့တာ တခါမွမျမင္ခဲ့ရပါ။ ဒါေၾကာင့္ ရဲေဘာ္အခ်င္းခ်င္းရဲ႕ ယံုၾကည္မႈကို ရရွိခဲ့ရတယ္။ အထူးသျဖင့္ တို္င္းရင္းသားေခါင္းေဆာင္ေတြရဲ႕ ယံုၾကည္အားကိုးမႈကို ရရွိခဲ့ရတာေၾကာင့္ DAB (Democratic Alliance of Burma) ကို စတင္တည္ေထာင္ခဲ့တဲ့အထဲမွာ ပါခဲ့ၿပီး DAB ရဲ႕ အေထြေထြအတြင္းေရးမႉး ျဖစ္ခဲ့တာေပါ့။
ဦးတင္ေမာင္၀င္းဟာ ၎ရဲ႕ဖခင္ႀကီး ဦး၀င္းနည္းတူ (မူ) ေပၚမွာရပ္ၿပီး ႏိုင္ငံေရးလုပ္ခဲ့တာေၾကာင့္ (မူ) ေပၚရပ္တဲ့ ႏိုင္ငံေရးသမားေတြကို ေလးစားတာ၊ အာဃာတမရွိတာဟာ အတုယူစရာပါေပပဲ။ ဦးတင္ေမာင္၀င္းရဲ႕ဖခင္ ဦး၀င္းနဲ႔ က်ေနာ္ရဲ႕ဖခင္ ဦးေက်ာ္ၿငိမ္းတို႔ဟာ တခ်ိန္က ဖဆပလအတြင္းမွာ အားၿပိဳင္ခဲ့ၾကတယ္။ ဦးေက်ာ္ၿငိမ္းနဲ႔ ပဋိပကၡေၾကာင့္ ၀န္ႀကီးခ်ဳပ္ ဦးႏုက ဦး၀င္းကို အေမရိကန္ျပည္ကို သံအမတ္အျဖစ္ ေရွာင္ေနဖို႔ တိုက္တြန္းခဲ့တယ္လို႔ ဦးတင္ေမာင္၀င္းက ေရးုျပခဲ့ပါတယ္။
တခ်ိန္က ႏို္င္ငံေရးၿပိဳင္ဘက္ေတြ ျဖစ္ခဲ့ၾကေပမယ့္ ဘ၀တူ စစ္တပ္ (ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေန၀င္း) ရဲ႕ ႏွိပ္စက္မႈေတြကို အတူတူခံၾကရေတာ့ ဘယ္သူဟာ (မူ) ေပၚမွာရပ္သလဲ၊ ဘယ္သူဟာ ယံုၾကည္ခ်က္နဲ႔ ႏိုင္ငံေရးလုပ္သလဲဆိုတာ အေျဖေပၚလာတာပါပဲ။ ဒါေတြကို အျပင္လူေတြ သိခြင့္ရေအာင္ တင္ျပခဲ့တဲ့အတြက္ ဦးတင္ေမာင္၀င္းကို ေက်းဇူးတင္မဆံုးပါ။ ဦးတင္ေမာင္၀င္းရဲ႕ အေလးစားဆံုး ႏိုင္ငံေရးသမားေတြအထဲမွာ ဦးေက်ာ္ၿငိမ္း ထိပ္က ပါ၀င္ေၾကာင္း ေရးျပခဲ့တဲ့အတြက္လည္း သားတေယာက္အေနနဲ႔ ဂုဏ္ယူမိပါတယ္။
(မူ) ေပၚရပ္ခဲ့ၾကတဲ့ ဦးတင္ေမာင္၀င္းတို႔ သားအဖကိုလည္း က်ေနာ္ရဲ႕ဖခင္ႀကီးဟာ မ်ားစြာေလးစားပါေၾကာင္း သိေစခ်င္ပါတယ္။ ဦး၀င္းတို႔အဖြဲ႔ကို စစ္တပ္က ေတာနင္းလိုက္ေနေၾကာင္း သတင္းမ်ား ၾကားရစဥ္္ က်ေနာ့္ရဲ႕ ဖခင္ႀကီးဟာ ရင္တမမျဖစ္ေနၿပီး ဦး၀င္း ႏွလံုးေရာဂါေၾကာင့္ အသက္ဆံုးရေၾကာင္း သိရတဲ့အခါ ယူက်ဳံးမရျဖစ္ရပါတယ္။
ႏိုင္ငံေရးမွာ (မူ) ဟာ အေရးႀကီးတယ္ဆိုတာကို သတိျပဳေစခ်င္တာပါ။
ဦးတင္ေမာင္၀င္းမွာ ကံေကာင္းတာတခုရွိပါတယ္။ ေလာကမွာ ေမာင္တထမ္း မယ္တရြက္ဆိုသလို ဦးတင္ေမာင္၀င္းရဲ႕ဇနီး ေဒၚခင္မ်ိဳးေအး (မေဘဘီ) ဟာ လြန္စြာအနစ္နာခံရရွာတယ္။ သည္းညည္းခံရရွာတယ္။ က်ေနာ္က မ်က္ျမင္ကိုယ္ေတြ႔ပါ။ အိမ္ေနာက္ကို မပူရတာေၾကာင့္ ဦးတင္ေမာင္၀င္းဟာ ႏိုင္ငံေရးအတြက္ဆို အရာရာကို စြန္႔ႏိုင္ခဲ့တာေပါ့။
ဒီဘက္ေခတ္မွာ ဦးတင္ေမာင္၀င္းလို ႏိုင္ငံေရးသမားစစ္စစ္ေတြဟာ ရွားပါးထုတ္ကုန္ျဖစ္ေနရၿပီ။ ပေရာဂ်က္ႏိုင္ငံေရးေတြက ေရွ႕တန္းေနရာရလာတာကိုး။ ႏိုင္ငံေရးဆုတ္ေခတ္လို႔ ေခၚလို႔ရမယ္ထင္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ေခတ္လူငယ္ေလးေတြကို ႏိုင္ငံေရး (စံ) နမူနာတင္ျပၿပီး အတုယူေစခ်င္တဲ့ ေစတနာပါ။ က်ေနာ္ မွားခဲ့ဖူးသလိုလည္း မျဖစ္ေစခ်င္လို႔ပါ။
အမွန္အတိုင္း အ႐ိုးသားဆံုး၀န္ခံရရင္ က်ေနာ္ ဦးတင္ေမာင္၀င္းနဲ႔ ထိေတြ႔ခြင့္ရခဲ့ေပမယ့္ ဦးတင္ေမာင္၀င္းရဲ႕ တန္ဖိုးအစစ္ကို အစကမသိခဲ့ဖူး။ အေၾကာင္းရင္းက က်ေနာ္ ႏိုင္ငံေရးအရည္အခ်င္း မျပည့္၀ေသးလို႔ပါ။ ကိုယ္ဘက္က အသိတရားျမင့္လာေတာ့ ဦးတင္ေမာင္၀င္း မရွိေတာ့ဘူး။ ခုမွ ေမးခ်င္တာေတြ ရင္မွာ အျပည့္ရွိေပမယ့္ ေနာက္က်သြားၿပီ။
ထို႔နည္းတူစြာပဲ ဦးယူဂ်င္းသိုက္ ဖိတ္ေခၚတုန္းက အခ်ိန္ေပး ေဆြးေႏြးရေကာင္းမွန္း မသိခဲ့ဘူး။ ပညာတတ္မာနလည္း ပါပါတယ္။ တန္ဖိုးသိေတာ့ ေနာက္က်သြားၿပီ။
ႏိုင္ငံေရးမွာ အခြင့္အေရးေပးတုန္း မယူတတ္ရင္ ေနာက္က်သြားတတ္ပါတယ္။ ေလ့လာမႈအားနည္းရင္လည္း ေရွ႕မွာ ရတနာ ခဲႀကီး ခ်ထားဦး၊ ေက်ာက္ခဲလို႔ပဲ ထင္ႏိုင္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ မိမိတို႔ရဲ႕ေနာက္ခံ ဗဟုသုတနဲ႔ ေလ့လာအားကို ျဖည့္ဆည္းထား သင့္တယ္လို႔ ယူဆလို႔ပါ။
ဒီဘက္ေခတ္မွာ လူငယ္တခ်ိဳ႕ဟာ နည္းနည္းေလး ဖတ္မိတာနဲ႔ ငါတတ္ၿပီလို႔ ထင္မိတာတို႔၊ မစို႔မပို႔ ႏိုင္ငံေရးေလးလုပ္မိတာနဲ႔ ငါ ႏိုင္ငံေရးသမားႀကီးျဖစ္သြားၿပီလို႔ ထင္ေနတာေတြကို ေတြ႔ျမင္ေနရတယ္။ ဦးတင္ေမာင္၀င္းတို႔ ျဖတ္သန္းခဲ့ရတဲ့ အခက္အခဲ ဘ၀လမ္းကို ဖတ္မိလို႔ ေလးေလးနက္နက္ ေတြးမိရင္ ႏိုင္ငံေရးသမားေယာက္ရဲ႕ဘ၀မွန္ကို သိျမင္ေစခ်င္တယ္။ ဦးတင္ေမာင္၀င္းကို အတုယူၿပီး ေလးနက္ေစခ်င္တာ ေစတနာပါ။ ဦးတင္ေမာင္၀င္းကို အတုယူၿပီး က်ေနာ္ကိုယ္တိုင္လည္း အသိတရား တိုးပြားခဲ့ရပါတယ္။
ဦးတင္ေမာင္၀င္း ဆံုးတဲ့အခ်ိ္န္တုန္းက က်ေနာ့္ဘ၀ဟာ American Inc လို႔ေခၚၾကတဲ့ ေကာ္ပရိတ္ၾကားမွာ ႐ုန္းကန္ေနရခ်ိန္ပါ။ တေန႔ (၄) နာရီ ျပည့္ေအာင္ပင္ မအိပ္ႏိုင္ပါ။ မိုးလင္းက မိုးခ်ဳပ္ အလုပ္နဲ႔ ပိေနခ်ိန္၊ လူသားသဘာ၀ ေလာဘတက္ေနခ်ိန္ ဆိုလည္း မမွားပါဘူး။ ဒါေၾကာင့္ က်ေနာ္ တာ၀န္မေက်ခဲ့မိဘူး။
ဦးတင္ေမာင္၀င္းနဲ႔ မေဘဘီကို ဒီေနရာကေန ေတာင္းပန္ပါရေစ။
ေခတ္အဆက္ဆက္ တိုက္ခဲ့ၾကေပမယ့္ က်ေနာ္တို႔ ဗမာႏိုင္ငံ (Burma) မွာ စစ္အာဏာရွင္စနစ္ဆိုးဟာ သက္ဆိုးရွည္လ်က္ပဲ။ အေၾကာင္းရင္းက ညီၫြတ္မႈမရွိတာရယ္၊ တကိုယ္ေတာ္ ေက်ာ္ၾကားခ်င္တဲ့ စိတ္ေတြရယ္၊ ကိုယ္အားကိုယ္ကိုးခ်င္စိတ္ နည္းပါးတာေတြေၾကာင့္လို႔ ထင္မိတယ္။ အရင္းထပ္စစ္ရင္ (ႏို္င္ငံေရး) ေကာင္းေကာင္းနားမလည္ၾကလို႔ပဲ။
ႏိုင္ငံေရးဆိုတာ တဦးတည္း လုပ္လို႔မရပါ။ အမ်ားနဲ႔သာ လုပ္ရပါမယ္။ ဒါမွ အင္အားကို ေဖာ္ထုတ္ႏိုင္မွာပါ။ ဒါေၾကာင့္ ဦးတင္ေမာင္၀င္းကို စံနမူနာယူၿပီး ႏို္င္ငံေရးသမားပီသတဲ့ ႏိုင္ငံေရးသမား မ်ားမ်ားေပၚထြန္းပါေစလို႔ ဆုေတာင္းလိုက္ပါတယ္။
ကိုတြတ္ေရ … ခင္ဗ်ား သက္ရွိထင္ရွားရွိစဥ္က ခင္ဗ်ားတန္ဖိုးကို ခုေလာက္ နားမလည္ခဲ့တာကို ခြင့္လႊတ္ပါ။ တေန႔ေတာ့ က်ေနာ္တို႔ႏိုင္ငံ လြတ္လပ္ၿပီး ကမာၻမွာ အရင္တခ်ိန္ကလို ေမာ္ႂကြားဂုဏ္ယူႏိုင္ၾကဦးမွပါ။ ခင္ဗ်ား ယံုခဲ့သလို က်ေနာ္တို႔လည္း ယံုၾကည္လ်က္ပါ။
အစရွိရင္ အဆံုးဆိုတာ ရွိစၿမဲပါ။ ။
၂၀၁၀ ေရြးေကာက္ပြဲႏွင့္ က်ေနာ့္အျမင္ (ႏိုင္ငံေရးစစ္တမ္း ၉)
ဗုဒၶဟူးေန႔၊ ဒီဇင္ဘာလ ၂၃ ရက္ ၂၀၀၉ ခုႏွစ္
ဘိုဘိုေက်ာ္ၿငိမ္း ေဆာင္းပါး
Mizzimaburmese.com
ႏုိင္ငံေရးမွာ အခြင့္အေရး opportunity ေပၚတဲ့အခါမွာ ဒီအခြင့္အေရးကုိ လွမ္းယူတတ္ရမယ္။ ယူတတ္္တဲ့ေခါင္းေဆာင္ဟာ ေအာင္ျမင္မႈကုိ ဆြတ္ခူးႏုိင္သလို မယူတတ္္ရင္ ရြာလည္သြားႏုိင္တယ္။
၈၈ မွာအခြင့္အေရးေကာင္းေပၚခုိက္မွာ ေခါင္းေဆာင္ေတြ မညီခဲ့လုိ႔၊ ေပၚလာခုိက္မွာ လွမ္းမယူတတ္္လုိ႔ အခုထိ က်ေနာ္တုိ႔ႏုိင္ငံ ရြာလည္ေနရတာေပါ့။
အေျပာလြယ္ေပမယ့္ လက္ေတြ႔မွာ အေကာင္အထည္ေဖာ္ဖုိ႔ဆုိတာ လြယ္တဲ့အလုပ္ေတာ့ မဟုတ္ပါ။ ေအာင္ျမင္မႈကုိ မစြန္႔ႏုိင္ခင္ ပထမဦးဆုံး ဒါ အခြင့္အေရးေဟ့ ဆုိတာကုိ အရင္ျမင္ဖုိ႔ လုိပါတယ္။ ဒီလုိ ျမင္ႏုိင္ဖုိ႔ ႏုိင္ငံေရးအျမင္ရွိရမယ္။ ႏုိင္ငံေရးအကြက္ျမင္ရမယ္။ ဗ်ဴဟာအရ ၾကည့္တတ္္ရမယ္လုိ႔ ထင္မိတယ္။ ေနာက္ဆုံး စစ္ပြဲတပြဲ ဆင္ႏဲႊသလုိ သူ႔တုိက္္ကြက္ ကိုယ့္တုိက္ကြက္၊ သူ႔ထုိးကြက္ ကုိယ့္ထုိးကြက္၊ သူ႔ဆုတ္ကြက္ ကုိယ့္ဆုတ္ကြက္ေတြကုိ ၾကိဳတင္စဥ္းစားထားၿပီး အစီအစဥ္ (Plan) ရွိရမယ္။ ဒီလိုမဟုတ္ရင္ အရင့္အရင္အတုိင္း ေအာ္ၾကဆူၾက၊ ဆဲၾက၊ ငုိၾက စိ္တ္အဆာေကၽြး႐ုံသက္္သက္္၊ စိတ္လုိက္မာန္ပါ ေျပာၾကဆုိၾက ေအာ္ဟစ္ၾကၿပီး အေျခအေနတခု၊ အခြင့္အေရးတခု ဆုံးရႈံးသြားၿပီး ေမာက်န္ခဲ့ၾက။
၂ဝ၁ဝ ေရြးေကာက္ပြဲ နီးလာတာနဲ႔အမွ် ေရြးေကာက္ပြဲဝင္ၿပီး ပူးေပါင္းမွ တုိးတက္မႈရွိမယ္၊ ရသေလာက္ ယူထားဆုိတဲ့ အျမင္နဲ႔ နားခ်သူေတြရွိသလုိ မဝင္နဲ႔ေဟ့ တင္းခံထားၾက ေရြးေကာက္ပြဲဝင္သူေတြဟာ သစၥြာေဖာက္ပဲဆုိတဲ့ zero sum game ကို လက္ကုိင္ထားသူေတြရဲ႕ အသံကလည္း ဇာတ္တုိက္္ဆိုသလုိၾကားေနရျပန္တယ္။ ဒါေပမဲ့ ႏွစ္ဖက္စလုံးက အသံေတြထဲမွာ ဗ်ဴဟာက်က် ဘယ္္လုိနည္းနဲ႔ ေအာင္ပြဲခံမယ္ ဒါမွမဟုတ္ ဘယ္လုိနည္းနဲ႔ အျမတ္ထုတ္မယ္၊ ထင္သလုိျဖစ္မလာရင္ ဆုတ္ကြက္က ဘယ္လုိ၊ (plan B) က ဘယ္ဆုိတာကုိ မၾကားမိဘူး။ စိတ္ခံစားမႈ (emotion) ကုိပဲ ဦးစားေပး လြန္ဆြဲေနၾကတယ္လုိ႔ ခံစားမိတယ္။ အမ်ားက လူၾကားရေအာင္ ေအာ္ၾကတဲ့ စလုိဂန္ (slogan) ေတြပဲလို႔ ထင္မိတယ္။
နအဖ ကလည္း လက္ပိုက္ၾကည့္ေနတာမွ မဟုတ္တာ။ ဥာဏ္နီဥာဏ္နက္မ်ဳိးစုံနဲ႔ အကြက္အမ်ဳိးမ်ဳိး ဆင္ထားတယ္။ လူအမ်ဳိးစုံ၊ အဖြဲ႔မ်ဳိးစုံ ေမြးထုတ္ေနပုံရတယ္။ တကြက္မွားရင္ နာၿပီသာမွတ္။ အာဏာရွိ အစုိးရက အဆုိျပဳလုိက္ရင္ အတုိက္အခံဘက္မွာ ဆန္႔က်င္သူနဲ႔ ေထာက္ခံသူေတြ ေပၚလာၾကေရာ။ ဒါ အဖြဲ႔အစည္းရဲ႕ သဘာဝပဲ။
ဒါဟာ အာဏာရွိသူေတြရဲ႕ အေျခခံလက္နက္ သေဘာတရားပဲ။ အဂၤလိပ္ေခတ္က (တြဲ)ေရး၊ (ခြဲ)ေရးတုန္းကလည္း ဗမာေတြ သေဘာထားကြဲၾက။ အဂၤလိပ္ဘုရင္ခံက ဖဆပလ အဖြဲ႔ၾကီးကုိ ဘုရင္ခံေကာင္စီကုိဝင္ဖုိ႔ ဖိတ္ေခၚေတာ့ ကြန္ျမဴနစ္ေတြက ပထမေတာ့ ေထာက္ခံၿပီး ဗုိလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းနဲ႔ဖဆပလ ေခါင္းေဆာင္ေတြကုိ အညံ့ခံတယ္ဆိုၿပီး ခြဲထြက္သြားၾကတာပဲ။ ေတာ္လွန္ေရးေကာင္စီက ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ေခၚေတာ့ လုိင္းမာနဲ႔ လုိင္းေပ်ာ့ ကြဲထြက္သြားၾကတယ္။
ဒီမုိကေရစီကို တကယ္လက္ခံရင္ ဆန္႔က်င္ဘက္ အေတြးအေခၚကုိ အဂၤလိပ္လုိ (tolerance) သည္းညည္းခံႏုိင္ရမယ္။ မိမိနဲ႔မတူရင္ ရန္သူဆုိၿပီး မိမိနဲ႔အေတြးမတူသူတုိင္းကုိ ရန္ဖြဲ႔ရင္ ကိုယ္ပဲ (ကြဲ) က်န္ခဲ့မယ္။ အင္အားခ်ဳိ႕တဲ့ႏုိင္တဲ့ အႏၲရာယ္ကုိ သတိရွိရမယ္။
အေရးၾကီးတာက နအဖရဲ႕ တုိက္ကြက္၊ လွည့္ကြက္ထဲ မဝင္ဖုိ႔ မိမိေရွ႕မွာရွိတဲ့ အခြင့္အေရးကုိ ရဲရဲျမင္တတ္္ဖုိ႔ လုိတယ္။ အဓိက ရင္ဆုိင္ၾကရမွာက အာဏာကို လက္ကုိင္ျပဳထားတဲ့ နအဖ ဆိုတာကုိ သတိရွိဖုိ႔ လုိတယ္လုိ႔ ထင္မိတယ္။
ျပည္ပသတင္းဌာနေတြကုိ ဦးဝင္းတင္ေျပာတာေတြကုိေထာက္ရင္ NLD အတြင္းမွာလည္း သေဘာထား မတူတာေတြ ရွိတယ္။ ဦးဝင္းတင္စကားနဲ႔ ေျပာရရင္ (မာန္) နဲ႔ ယွဥ္တဲ့ အေတြးနဲ႔ (ဥာဏ္) နဲ႔ ယွဥ္တဲ့ အေတြး ႏွစ္ခုေပါ့။ ဒါေၾကာင့္ NLD ရဲ႕ ရပ္တည္မႈက အခုထိ အတိအက် မရွိေသးဘူး။ NLD အတြက္ အဓိက က်တာကလက္ရွိ အေျခအေနကုိ အရွိကုိအရွိအတုိင္း ၾကည့္ျမင္ႏုိင္ဖုိ႔။ ဒီအျမင္ကမွ ၁၉၉ဝ ရလဒ္နဲ႔ တရားဝင္မႈ (အလံ) ကုိကုိင္ၿပီး တုိက္မွာလား? ျဖစ္ေပၚလာမယ့္ ကြင္းအသစ္မွာ စြန္႔စားၿပီး ဝင္တိုက္္မွာလားဆိုတာကုိ ဆုံးျဖတ္ႏုိင္ဖုိ႔ပဲလုိ႔ ထင္မိတယ္။
ေရြးစရာက ၂ လမ္းထဲ မဟုတ္ပါ။ လက္ရွိႏုိင္ငံေရးအေျခအေနကုိ ေယဘုယ်အားျဖင့္ၾကည့္ရင္ ၂ လမ္းပဲရွိတယ္လုိ႔ ထင္ႏုိင္စရာရွိတယ္။ ဦးဝင္တင္ စကားနဲ႔ ေျပာရရင္ မာန္နဲ႔ ဥာဏ္ သို႔မဟုတ္ အႏုနည္းနဲ႔ အၾကမ္းနည္းလုိ႔ သတ္မွတ္ႏုိင္တယ္ေပါ့။ ၁၉၉ဝ ရလဒ္ကုိ စြဲကိုင္ၿပီး မဝင္ရင္ အၾကမ္းနည္း ေရြးေကာက္ပြဲဝင္ၿပီး (ဝင္လုံး) ရင္ အႏုနည္းေပါ့။ လူအမ်ား မစဥ္းစားၾက၍ေသာ္လည္းေကာင္း၊ ထုတ္မေျပာၾက၍ေသာ္လည္းေကာင္း မထင္မွတ္တဲ့ နည္းတနည္း လမ္းတသြယ္ က်န္ပါေသးတယ္။
ေယဘုယ်အားျဖင့္ လူအမ်ားက ေရြးေကာက္ပြဲဝင္ရင္ အညံ့ခံရာေရာက္တယ္။ ေပ်ာ့တယ္လုိ႔ ယူဆစရာ ရွိတယ္။
ဒါက ေရြးေကာက္ပြဲဝင္ၿပီး စစ္တပ္အမိန္႔ကို ေခါင္းငံု႔ခံမွ ဒီလုိစြပ္စြဲႏုိင္မွာပါ။ ေနာက္တနည္းက ၁၉၉ဝ ခုႏွစ္ ရလဒ္ကုိ ေတာင္ေပၚမွာ ေထာင္ထားၿပီး တက္လာတဲ့ ရန္သူကုိ (က်ား) ဆုိၿပီး လွံစြပ္နဲ႔ ဝင္ထုိးၿပီး (နယ္ေျမ) ကုိ ဝင္လုတဲ့ အကြက္ပဲ။
လက္ရွိ အေျခအေနကုိ သတိၱရွိရွိ အရွိကုိ အရွိအတုိင္း ျမင္ရဲရင္၊ ဝန္္ခံရဲရင္ NLD အေျခအေနဟာ ေရွ႕လည္း မေရာက္၊ ေနာက္လည္း မဆုတ္၊ တုိးတက္မႈလည္း မရွိ၊ ကမ္းမျမင္ လမ္းမျမင္ ေရေပၚမွာ ေပါေလာ ေမ်ာေနတာ အႏွစ္ ၂ဝ ၾကာခဲ့ၿပီ။ ေဒၚစုနဲ႔ ဗုိလ္ခ်ဳပ္တင္ဦးတုိ႔ကို ထိန္းခ်ဳပ္ၿပီး သက္ၾကားရြယ္အုိၾကီးေတြကုိ ထိပ္မွာတင္ၿပီး စည္းခတ္ထားခဲ့တာေၾကာင့္ (ေခါင္းေဆာင္မႈ) ခ်ဳပ္ၿငိမ္းၿပီး လႈပ္ရွားမႈ ခ်ဳိ႕တဲ့ခဲ့ရတယ္။ လႈပ္ရွားစရာ ႏုိင္ငံေရးနယ္ေျမဟာလည္း က်ဥ္းသထက္ က်ဥ္းလာတာေပါ့။
အဓိကက်တဲ့ အခ်က္ ၂ ခ်က္က ႏုိင္ငံေရးနယ္ပယ္ မရွိတာနဲ႔ လက္ရွိ ဦးေဆာင္အဖြဲ႔ CEC က ရဲရဲ ဦးမေဆာင္ရဲတာဘဲလုိ႔ ျမင္မိတယ္။ ဒီ့အျပင္ ရဲရဲ ရပ္တည္ရမယ္လုိ႔ မာန္နဲ႔ ရပ္တည္ခဲ့တဲ့ ဦးဝင္းတင္လုိ ေခါင္းေဆာင္မ်ဳိးကုိ နအဖ အစုိးရဟာ ဘာေၾကာင့္ လႊတ္ေပးခဲ့တယ္ ထင္ပါသလဲ? က်ေနာ့္အျမင္အရေတာ့ NLD ေခါင္းေဆာင္မႈအတြင္းမွာ ရပ္တည္ခ်က္ကြဲေအာင္နဲ႔ ျဖစ္ႏုိင္ရင္ NLD ကုိ ေရြးေကာက္ပြဲ မဝင္ေစခ်င္လုိ႔ အကြက္ဆင္ၿပီး လႊတ္ေပးခဲ့တာလုိ႔ ယူဆတယ္။ ဘာေၾကာင့္လဲ?
၁၉၉ဝ ေရြးေကာက္ပြဲရလဒ္ဟာ နအဖ အတြက္ ဆူးေျငာင့္ခလုတ္ျပႆနာ။ ဒါေၾကာင့္ ဗုိလ္ခ်ဳပ္သန္းေရႊဟာ သူ႔ရဲ႕ အာဏာမ႑ိဳင္ကုိ တည္ေဆာက္ခ်ိန္မွာ ၁၉၉ဝ ရလဒ္ကုိ ေဘးဖယ္ၿပီး စစ္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးနဲ႔ ရႏုိင္သမွ် အခ်ိန္ဆြဲၿပီး အုပ္ခ်ဳပ္ခဲ့တယ္။ စစ္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးဆုိတာ တေသြးတမံ တမိန္႔နဲ႔ အုပ္ခ်ဳပ္တာကုိး လုပ္ခ်င္ရာလုပ္ႏုိင္တယ္ေလ။
အသက္ၾကီးလာၿပီး အာဏာလက္လဲႊဖုိ႔ အခ်ိန္ေရာက္ေတာ့ ၁၉၉ဝ ရလဒ္ကုိ ၂ဝ၁ဝ ရလဒ္နဲ႔ ဖုံးအုပ္ၿပီး တရားဝင္မႈ (Legitimacy) ကုိ ထိခုိက္ႏုိင္ေပမယ့္ အဓိကၿပိဳင္ဘက္္ (Opposition) က ေရြးေကာက္ပြဲမွာ ဝင္မၿပိဳင္ရင္ အလုိအေလ်ာက္ (By Default) အာဏာဟာ အာဏာရွိသူဆီမွာပဲ က်ေရာက္လာတာေပါ့။ ဇင္ဘာေဘြမွာ အတုိက္အခံေခါင္းေဆာင္ ေမာ္ဂင္ခ်န္ဂ႐ုိင္း (Morgan Tsvangirai) ဝင္အေရြးမခံေေတာ့ ၿပိဳင္ဘက္မရွိ သမၼတရာထူးကုိ ေရာဘတ္မုိဂါဖီ (Robert Mugabe) က ဆက္ကုိင္ထားႏုိင္တာပဲ။
ေလာေလာလတ္လတ္ အာဖဂန္ေရြးေကာက္ပြဲမွာလည္း ကာဇုိင္း (Karzai) ဟာလည္း ဒီနည္းနဲ႔ပဲ ေနာက္ဆုံး အႏုိင္ယူခဲ့တာ မဟုတ္လား?
ဒါေၾကာင့္ နအဖ က NLD ကုိ ၂ဝ၁ဝ ေရြးေကာက္ပြဲ မဝင္ေစခ်င္ဖူးလုိ႔ ထင္မိတာပါ။ ဒါေၾကာင့္ ၂ဝ၁ဝ ေရြးေကာက္ပြဲမွာ NLD မဝင္ေရာက္ရေလေအာင္ မာန္နဲ႔ ရပ္တည္တဲ့ ဦးဝင္းတင္ကုိ ၾကိဳလႊတ္ခဲ့တာလုိ႔ ျမင္မိတယ္။ NLD က သူ႔သေဘာနဲ႔သူ မဝင္ခဲ့ရင္ နအဖ က BY DEFAULT အႏုိင္ရႏုိင္တာေပါ့။
အေရးၾကီးဆုံးျဖစ္တဲ့ ၂ဝ၁ဝ ေရြးေကာက္ပြဲအၿပီး Post-election ကုိ စဥ္းစားထားတာ မေတြ႔မိေသးဘူး။ အမွန္က ဗ်ဴဟာက်က် ေတြးမိရင္ တုိက္ပြဲက ၂ ပြဲ ရွိတယ္။ ၂ဝ၁ဝ ေရြးေကာက္ပြဲနဲ႔ ၂ဝ၁ဝ ေရြးေကာက္ပြဲၿပီး ကာလပဲ။ နအဖ ဘက္က ႏုိင္ငံေရးဗ်ဴဟာမႉးေတြ ေတြးမွာက ၂ဝ၁ဝ ေရြးေကာက္ပြဲ အၿပီးမွာ NLD မဝင္ခဲ့ရင္ သူ႔လူေတြနဲ႔ ေအာင္ပြဲခံမယ္။
႐ုပ္ေသးအစုိးရနဲ႔ (၂၅ % က်ိမ္းေသၿပီး) အုပ္ခ်ဳပ္ေရးကို ကုိင္ထားမယ္။ Professionalစစ္တပ္နဲ႔ အႏုျမဴ လက္နက္ရွိတဲ့ စစ္တပ္ၾကီးကုိ ဆက္လက္ထူေထာင္ၿပီး စစ္တပ္ကို ဖိကုိင္ႏုိင္မယ္။ နဝတ အာဏာသိမ္းၿပီးကာလကလုိ စီးပြားေရးအရ အသက္ရႉေခ်ာင္ခြင့္ နည္းနည္းေပးလုိက္ရင္ တုိင္းျပည္တြင္းမွာ မေက်နပ္မႈေတြ ေလ်ာ့သြားမယ္။ အေမရိကန္နဲ႔ ဥေရာပကုိ ၾကားေနျဖစ္ေအာင္ ထိန္းထားၿပီး ေရြးေကာက္ပြဲ လုပ္ၿပီး (sanction) ကို ရပ္ဖုိ႔ ေတာင္းဆုိ။ Token Opposition လုိ႔ ေခၚတဲ့ လက္တဆုပ္စာ အတုိက္အခံကို ပါလီ္မန္ထဲမွာ ေျပာခြင့္ေပးထားရင္ ေျမႊမေသ တုတ္မက်ဳိး အေျခအေနကုိ ေဖာ္ေဆာင္ႏုိင္ရင္ NLD ကို အရင္အတုိင္း အမွည့္ေျခြေျခြၿပီး (အခ်ိန္) နဲ႔ အႏုိင္ယူႏုိင္တာပဲ။
NLD အေနနဲ႔ ၁၉၉ဝ ရလဒ္ကုိ ဆက္ေအာ္ရင္ ၂ဝ၁ဝ ရလဒ္နဲ႔ ပစ္ေပါက္႐ုံရွိတာပဲ။ NLD က ဝင္မေရြးလုိ႔ (ေဘး) ေရာက္တာလုိ႔ စြပ္စြဲလုိ႔ ရတာေပါ့။ ျပသာနာေပၚရင္ အရပ္သားအစုိးရ ျပည္သူကေရြးေကာက္ထားတဲ့အစုိးရ ရွင္းပါေစ။ ေန႔တဓူဝ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးကုိ လူငယ္အစုိးရနဲ႔ သမၼတက ရွင္းပါေစ။ ဒုိ႔တေတြ လူၾကီးေတြက အာဏာ မ႑ိဳင္ျဖစ္တဲ့ စစ္တပ္ကုိပဲ အာ႐ုံစုိက္ၾကစုိ႔ဆုိတဲ့ အကြက္ပဲ။
ဒုိ႔တသက္မွာ အာဏာမျပဳတ္ေရးဆုိတဲ့ ႏုိင္ငံေရးအကြက္ပဲ။ ဦးေနဝင္းလည္း ေနာက္ဆုံး ဒီလမ္းကို ေဖာ္ထုတ္တာပဲ။ တိန္႔ေရွာင္ဖိန္လည္း ဒီလမ္းကုိ ေဖာ္ထုတ္တာပဲဲ။ အာဏာရွင္ေတြအတြက္ ေနာက္ဆုံးအခ်ိန္မွာ အာဏာလက္မလႊတ္ဘဲ စိတ္ခ်လက္ခ် (ေသ) ႏုိင္ဖုိ႔ဟာ အဓိကက်တာပဲ။
ဒီအေတြး ဒီအျမင္ေၾကာင့္ နအဖနဲ႔ အၾကီးအကဲ ဗုိလ္ခ်ဳပ္သန္းေရႊတုိ႔ဟာ ၂ဝ၁ဝ ေရြးေကာက္ပြဲမွာ NLD ကုိ မဝင္ေစခ်င္ဖူးလုိ႔ ဆုိခဲ့တာပါ။ ႏုိင္ငံေရးနဲ႔ စစ္ေရးမွာ မထင္တာကို လုပ္ရဲရမယ္။ က်ေနာ့္အျမင္ကေတာ့ NLD ကုိ ၂ဝ၁ဝ ေရြးေကာက္ပြဲကုိ ဝင္ေစခ်င္တယ္။
ခယဖုိ႔မဟုတ္၊ ကိုယ့္အကြက္ ကိုယ့္ဗ်ဴဟာနဲ႔ ႏုိင္ငံေရးနယ္ေျမ ဝင္လုဖုိ႔ ႏုိင္ငံေရး အရွိန္ျမႇင့္ဖို႔ NLD ေရြးေကာက္ပြဲ ဝင္မယ္ဆုိတာနဲ႔ NLD ကုိ ညစ္တယ္ထားဦး၊ အတုိင္းအတာ တခုအထိ ႏုိင္ငံေရးနယ္ပယ္ ဖြင့္ေပးရမယ္။ နယ္႐ုံးေတြ ျပန္ဖြင့္ခြင့္ ေပးရမယ္။ (နယ္လွည့္ စည္း႐ုံးခြင့္ ေပးရမယ္) တလပဲေပးေပး၊ ႏွစ္လပဲေပးေပး၊ သုံးလပဲေပးေပး NLD ပါတီဝင္ေတြ လႈပ္ရွားခြင့္ ရမယ္။
လူထုနဲ႔ အနည္းနဲ႔ အမ်ား ထိေတြ႔ခြင့္ ရမယ္။ အစုိးရက ညစ္မွာကုိ မေၾကာက္နဲ႔။ ညစ္ရင္ မီဒီယာေတြကေနတဆင့္ အထူးသျဖင့္ ျပည္ပမီဒီယာေတြက မီးေမာင္းထုိးျပၿပီး အသံကုန္ ဝုိင္းေအာ္ၾကမယ္။ ကမၻာနဲ႔ ျမန္မာျပည္သူျပည္သားေတြ သိေအာင္ေပါ့။
NLD ဝင္ရင္ ႏုိင္ငံျခားသတင္းေထာက္နဲ႔ ေစာင့္ၾကည့္သူေတြကုိ ဝင္ခြင့္ေပးရမယ္။ မေပးရင္ (အင္) ေရြးေကာက္ပြဲ အတုၾကီးဆုိတာ ကမၻာ့ေရွ႕မွာ ထင္းထင္းၾကီး ျဖစ္သြားမယ္။ က်ေနာ့္အျမင္က ျပည္သူေတြက နအဖ ကို မုန္းတယ္၊ ရြံတယ္။ ေဒၚစုကို ခ်စ္တယ္၊ ေလးစားတယ္။ NLD ကုိ ေထာက္ခံတယ္။
ဒါေၾကာင့္ အခြင့္ရရင္ လူထုက NLD ကုိ မဲေပးမွာပဲ။ ဒါေၾကာင့္ ေဒၚစုကုိ မလႊြတ္ရင္ေတာင္ ေဒၚစုဓာတ္ပုံ၊ ဗုိလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းဓာတ္ပုံကုိ ေထာင္ၿပီး စည္း႐ုံးပါ၊ လူစုပါ၊ အရွိန္ရေအာင္ လုပ္ႏုိင္တယ္။ တဖက္က ေရြးေကာက္ပြဲမွာ ေဒၚစုကုိလႊြတ္ဖုိ႔ ဝုိင္းေတာင္းဆုိရမယ္။ တဖက္က ဇင္ဘာေဘြမွာလုိ NLD လူေတြကုိ စြမ္းအားရွင္ေတြနဲ႔ ဝုိင္း႐ုိက္ခုိင္းႏုိင္တယ္။ ႐ုိက္ရင္ ကမၻာကသိေအာင္ လုပ္ေပးရမယ္။
အာဏာရွင္စနစ္ေအာက္မွာ ေၾကာက္ရြံ႕ျခင္းကုိ ေက်ာ္ႏုိင္တာ အတုိက္အခံဘက္က အင္အားမ်ားၿပီး (အရွိန္) ရလာရင္ (လူအုပ္စိတ္ဓာတ္) Mob Psychology ဝင္လာၿပီး ေၾကာက္လန္႔ျခင္း မရွိေတာ့ဘူး။ ၁၉၈၈ ခုႏွစ္တုန္းက ျမန္မာျပည္၊ ၁၉၈၉ တင္အန္မင္၊ ၁၉၈၉ ဘာလင္အုပ္တံတုိင္း (Berlin wall) ေရာင္စံုတာ္လွန္ေရး Color Revolution ေတြမွာ (လူအုပ္) ေတြဟာ အရွိန္ရလာေတာ့ ေနာက္ဆုံး Numbers အရည္အတြက္ အမ်ားစုနဲ႔ အႏုိင္ရခဲ့ၾကတာပဲဲ။
အီရန္ေရြးေကာက္ပြဲကို ၾကည့္ၿပီး က်ေနာ္ သိပ္အားက်ခဲ့တယ္။ နအဖ ဗုိလ္ခ်ဳပ္ေတြ NLD က မထင္ထားတာနဲ႔ အကြက္ဝင္လာလုိ႔ မလုပ္ရဲ၊ မလုပ္တတ္္လုိ႔ အခ်ိန္မီ (မညစ္) ႏုိင္တာေၾကာင့္ ၁၉၉ဝ ကလုိ အႏုိင္ရခဲ့ရင္ ႏုိင္တာပဲ။
နအဖ ဗုိလ္ခ်ဳပ္ေတြက ညစ္ခဲ့ရင္ သူတုိ႔ရဲဲ႕ အစီအစဥ္ေတြ ပ်က္ၿပီး ဘီလူးေခါင္းေပၚလာမယ္။ လမ္းေပၚလူေတြ ထြက္လာဖုိ႔ အေၾကာင္းေပၚလာမယ္။ ဒါဆုိရင္လည္း ႏုိင္ငံေရးအရ ႏုိင္တာပဲ။ NLD ဘာလုပ္မလဲ?
Non Violence လုိ႔ ေခၚတဲ့ အၾကမ္းမဖက္တဲ့ အေတြးအေခၚမွာ ရပ္တည္မႈ ၂ ခုရွိတယ္လုိ႔ ျမင္မိတယ္။
၁။ Confrontational Non Violence ထိပ္တုိက္ရင္ဆုိင္တဲ့ အၾကမ္းမဖက္ရပ္တည္မႈ၊
၂။ Passive Non Violence ထိပ္တုိက္ ရင္ဆုိင္မႈကုိေရွာင္တဲ့ ၿငိမ္ဝပ္တဲ့ အၾကမ္းမဖက္မႈ၊
ကုိယ့္ဘက္က အၾကမ္းမဖက္မႈကို ဘယ္ေလာက္ေစာင့္ထိန္းဦးေတာ့ အာဏာရွင္စနစ္ေအာက္မွာ ထိပ္တုိက္ရင္ဆုိင္မႈရွိရင္ ေသြးထြက္သံယိုမႈက ရွိကုိရွိမွာပဲ။ ဒါကုိ ေက်ာ္ႏုိင္ဖို႔ လုိတယ္။ လက္ရွိအေျခအေနက ဘာထူးလဲ? လူမသိသူမသိ အသက္ေတြ စေတးေနရတာပဲ မဟုတ္ပါလား? စစ္ေၾကာေရးမွာ ေသြးထြက္သံယိုမႈအျပင္ အသက္ဆုံးရႈံးမႈေတြ ရွိေနတာပဲ။
တိုင္းရင္းသားရြာေတြ မီးရွႈိ႕ဖ်က္ဆီးခံရစဥ္ လူေတြ အေသအေပ်ာက္ရွိတာပဲ မဟုတ္လား? လူမသိသူမသိ အစြန္႔လႊတ္္ခံမလား? ေျပာင္ေျပာင္္တင္းတင္း အစြန္႔လႊတ္ခံမလားဘဲ။ ဒါပဲ ကြာတာပါပဲ။ ၾကိဳက္သည္ျဖစ္ေစ၊ မၾကိဳက္သည္ျဖစ္ေစ NLD ဟာ ဒီတသက္မွာ စစ္မွန္တဲ့ ဒီမုိကေရစီကုိ ရေအာင္တုိက္မယ္ဆုိရင္ ထိပ္တုိက္ရင္ဆုိင္မႈကုိ မေရွာင္ႏုိင္ဘူးလုိ႔ ျမင္မိတယ္။
Passive နည္းနဲ႔ ရင္ဆုိင္ရင္ေတာ့ ေဒၚစု အသက္ရလာတာနဲ႔အမွ် NLD ဟာ တျဖည္းျဖည္း ေပ်ာက္ကြယ္ သြားမွာပဲ။
၁၉၉ဝ ရလဒ္ကုိ စြဲကုိင္ၿပီး တက္တက္ၾကြၾကြ ရင္ဆုိင္ရင္၊ ပထမေတာ့ ႏွိပ္ကြပ္မႈ ခံရမယ္။ စြန္႔လြတ္မႈေတြ ရွိလာမယ္။ ဒါေပမဲ့ NLD အေရာင္ေတာက္လာမယ္။ အရွိန္ရလုိ႔ လူထု လမ္းေပၚေရာက္လာရင္ ဒုတိယအဆင့္ ဗ်ဴဟာက်က် စစ္တုိက္သလုိ ရင္ဆုိင္ရမွာေပါ့။ ဒုတိယအဆင့္ကို ေက်ာ္ႏုိင္မယ္ မေက်ာ္ႏုိင္ဘူးဆုိတာ ေခါင္းေဆာင္မႈနဲ႔ ေဖာ္ထုတ္မႈ Implementation အေပၚ မူတည္တာေပါ့။
က်ေနာ့္အထင္ကေတာ့ သတၱိရွိတဲ့ မ်ဳိးဆက္သစ္လူငယ္ ေခါင္းေဆာင္ေတြ ေပၚလာမယ္။ ေပၚလာေအာင္ လူၾကီးေတြက ဝုိင္းကူညီၾကရမယ္။ တုိက္ပြဲကမွ တကယ့္ေခါင္းေဆာင္ဆုိတာ ေပၚႏုိင္တာကုိး။
NLD ေခါင္းေဆာင္ေတြ အေနနဲ႔လည္း စဥ္းစားရမွာက Idealism လုိ႔ ေခၚတဲ့ ယုံၾကည္မႈ အေတြးအေခၚက ပုိအေရးၾကီးသလား ? တုိင္းျပည္နဲ႔ လူမ်ဳိး၊ စစ္အာဏာရွင္ လက္ေအာက္က လြတ္ေျမာက္ေရးဟာ အဓိကက်သလား? ဆိုတာကို ေရြးခ်ယ္ၾကရလိမ့္မယ္။
တ႐ုတ္ျပည္ ကြန္ျမဳဳနစ္ပါတီ သမိုင္းကိုၾကည့္ရင္ ေမာ္စီတုံးဟာ တ႐ုတ္ေတြ သန္းခ်ီၿပီးေသဆံုးတာကို ဂ႐ုမထားႏုိင္။ တ႐ုတ္ကြန္ျမဴနစ္ပါတီၾကီး ယဥ္ေက်းမႈေတာ္လွန္ေရးေၾကာင့္ ပ်က္စီးလုနီးပါး ဖ႐ိုဖရဲ ျဖစ္တာကို အေလးမထားႏိုင္။ ငါ့အေတြးအေခၚ မွန္တယ္ဆိုၿပီး Idealism ၾကီးကို ဆြဲကိုင္ၿပီး ေသသြားတယ္။
တိန္႔ေရွာင္ဖိန္က ကြန္ျမဴနစ္စနစ္ကုိ ယုံၾကည္တယ္။ ဒါေပမဲ့ ကြန္ျမဴနစ္ Idealism ဟာ လက္ေတြ႔ မျဖစ္္ႏုိင္တာကုိ သိလာေတာ့ ေစ်းကြက္စီးပြားေရးစနစ္ကုိ တုိင္းျပည္တုိးတက္မႈအတြက္ အသုံးခ်ေပမယ့္ တိန္႔ေရွာင္ဖိန္ဟာ ကြန္ျမဴနစ္ပါတီ စုိးမုိးေရးနဲ႔ တုိင္းျပည္တုိးတက္ေရးကုိ ဦးစားေပးသြားတဲ့ လက္ေတြ႔ဆန္တဲ့ ႏုိင္ငံေရးသမား Pragmatic Politician အေနနဲ႔ ေသသြားခဲ့တယ္။
NLD အေနနဲ႔လည္း ဒီလမ္းေၾကာင္း ၂ ခုနည္းတူ တုိင္းျပည္က အေရးၾကီးသလား? Idealism အေရးၾကီးသလားဆုိတာကုိ မၾကာခင္ ဆုံးျဖတ္ရလိမ့္မယ္။ ဒီဆုံးျဖတ္ခ်က္ေပၚမွာ မူတည္ၿပီး ဗ်ဴဟာ Strategy ခ်ရမယ္။ ဗ်ဴဟာအေပၚ မူတည္ၿပီး ၂ဝ၁ဝ ေရြးေကာက္ပြဲကုိ ရင္ဆုိင္ရမွာကိုး။ က်ေနာ္ကေတာ့ ဗုိလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္း နည္းကုိပဲ သေဘာက်တယ္ (ရရင္ရ မရရင္ခ်) ဆုိတာပဲ။
ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းဟာ (ရရင္ရ မရရင္ခ်) ဆုိတဲ့ ေပၚလစီနဲ႔ Slogan ကုိ ေအာ္ထားေပမယ့္ လက္ေတြ႔မွာ ေသြးထြက္သံယို မျဖစ္တဲ့နည္းကို သုံးၿပီး၊ လြတ္လပ္ေရးကုိ အရယူႏုိင္ခဲ့တယ္။ အင္မတန္ ႏုိင္ငံေရး လိမၼာ ပါးနပ္တဲ့ လက္ေတြ႔ဆန္တဲ့ ႏုိင္ငံေရးသမား တေယာက္ေပပဲ။
ဗုိလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းတုိ႔ ရင္ဆုိင္ရတဲ့ ကုိလုိနီ အဂၤလိပ္နဲ႔ က်ေနာ္တုိ႔ေခတ္ ရင္ဆုိင္ရတဲ့ နအဖ စစ္အာဏာရွင္ေတြဟာ လုံးလုံးမတူဘူး။ ႏုိင္ငံေရးမွာ ကိုယ္႔ဆန္႔က်င္ဘက္ကို ေရြးလုိ႔ ရတာမွ မဟုတ္တာ။ အခ်ိန္အခါနဲ႔ အေျခအေနက ေဖာ္ထုတ္ေပးတဲ့ ဆန္႔က်င္ဘက္ကုိ ဥာဏ္စြမ္းရွိမွ ရင္ဆုိင္ၾကရတာပဲ မဟုတ္လား?
ဆရာစံ သူပုန္ထတဲ့ အခ်ိန္နဲ႔ ဒုတိယ ကမၻာစစ္အၿပီး လက္ပန္းက်ေနတဲ့ ဗုိလ္ခ်ဳပ္တုိ႔ေခတ္ အခ်ိန္အခါခ်င္း မတူၾကဘူး မဟုတ္လား? ေနမဝင္အင္ပါယာအေနနဲ႔ မာနတက္ေနတုန္းက ျမန္မာ့မ်ဳိးခ်စ္ ဂဠဳန္ စစ္သားေတြကုိ ရက္ရက္စက္စက္ သတ္ခဲ့ၾကၿပီး ဆရာစံကုိ ၾကိဳးေပးခဲ့ၾကတာပဲ မဟုတ္လား။
ဗုိလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းကိုေတာင္ ငမုိက္သားေတြက ဖမ္းၿပီး ေျခဖ်က္္ဖုိ႔ ၾကံစည္ၾကေသးတာပဲ။ ဗုိလ္ခ်ဳပ္ေနာက္မွာ တတုိ္င္းျပည္လုံး ရွိတယ္ဆိုတာကို သိလုိ႔သာ ဒင္းတို႔ ေရွ႕မတုိးရဲတာကိုး။
ဘယ္အစိုးရမဆုိ အာဏာကုိ လြယ္လြယ္နဲ႔ မစြန္႔လြတ္ခ်င္ၾကဘူး။ ဒါ အာဏာရဲ႕ သေဘာတရားပဲ။ ဒီမုိကေရစီ မတည္တံ့ဘဲ လြတ္လပ္တဲ့ ေရြးေကာက္ပြဲ မရွိရင္ လူတုိင္းလုိလုိ အာဏာကို မက္ၾကတာပဲ။ ဒါ လူ႔သဘာဝပဲ။
(ဆက္လက္ေဖာ္ျပပါမည္။)
ဒုတိယပုိင္း
လူထုက ဘာလုပ္ႏုိင္သလဲ?
တတိယပိုင္း
ပညာတတ္ႏွင့္ အားနည္းခ်က္မ်ား
အေမရိကန္ ဆပ္ပရုိင္း (Sub-prime) ေဒၚလာဒုကၡ ႏွင့္ ကမာၻ႔စီးပြားေရး ျပႆနာ အပိုင္း (၁)
ဘိုဘိုေက်ာ္ၿငိိမ္း
Friday, 04 April 2008 14:00 - ျမန္မာစံေတာ္ခ်ိန္
ဤေဆာင္းပါးကို သိမ္းထားလိုလွ်င္ PDF file ရယူပါ။
"အိမ္ေစ်းေတြလဲ အတက္ရပ္သြားေရာ ခုန လူလည္နည္းနဲ႔ ေခ်းထားတဲ့သူေတြရဲ႕ ေခ်းေငြ Loan ေတြ ျပႆနာေပၚတာကို မရွင္းႏုိင္ၾကေတာ့ဘူး၊ ဝယ္ကတည္းက မိမ္ိရဲ့ ေငြတျပားမွ ေရွ႕ မွာ မေပးခဲ့ရေတာ့ အထူးသျဖင့္ Sub-prime လူေတြက Mort age ဖိုး မတတ္ႏုိင္ေတာ့ အိမ္ေပၚက ဆင္းသြားျပီး ဘဏ္ေတြ လက္ထဲမွာ အိမ္အလြတ္ေတြ ေသာင္တင္ျပီး လစဥ္ဝင္ေငြ မရေတာ့ဘဲ အ႐ႈံးေပၚ ေတာ့တာေပါ့။ ဒါေၾကာင့္ ရင္းႏွီျမဳပ္ႏွံမႈ Investment Bank ႀကီးေတြဟာ ဘီလ်ံနဲ႔ ခ်ီၿပီး ႐ႈံးေတာ့ တျခားဘဏ္ေတြလဲ ေၾကာက္ျပီး ေငြေခ်းတာကုိ ၾကပ္ပစ္ၾကေတာ့ အေမရိကားမွာ Credit Crunch လုိ႔ ေခၚတဲ့ ေငြေခ်းရခက္တဲ့ ျပႆနာ ေပၚလာတယ္။ ေငြေခ်းရခက္ရင္ လုပ္ငန္းေတြ နည္းသြားၿပီး Economic Slow Down လို႔ေခၚတဲ့ စီးပြားေရး ေႏွးေကြးမႈ ျဖစ္တယ္။ ကမၻာ့ဘဏ္ေတြန့ဲ တကမၻာလံုးရွိတဲ့ ေငြတတ္ႏုိင္သူေတြလဲ အထိနာၾကတာပဲ။ အေမရိကန္မွာ လူ(၃)သန္းေလာက္ အိမ္ေတြကုိ စြန္႔သြားရတယ္လုိ႔ ခန္႔မွန္းၾကတယ္" ။
ဒီေဆာင္းပါးဟာ ျမန္မာလူငယ္ေတြ ဗဟုသုတတိုးေစဖုိ႔ ရည္ရြယ္တာပါ။ စီးပြားေရးနဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ ေဆာင္းပါးမို႔ တခ်ဳိ႕က ပ်င္းစရာလုိ႔ ထင္ေကာင္း ထင္ႏုိင္တယ္။ ဒါေပမဲ့ တုိင္းျပည္ကို ေခတ္မွီတုိးတက္ေအာင္ တည္ေဆာက္ခ်င္တဲ့ ေစတနာရွိရင္ စီးပြားေရးပညာကုိ ေလ႔လာနားလည္ရပါမယ္။ တုိင္းျပည္ ဒီမိုကေရစီရရင္ က်ေနာ္တို႔ တုိင္းျပည္ရဲ့ အနာဂတ္ဟာ လက္ရွိ လူငယ္ေတြအေပၚ မူတည္မွာပါ။ ဒါေၾကာင့္ ေစတနာရင္းမွန္နဲ႔ တင္ျပရျခင္း ျဖစ္ပါတယ္။
ႀကိဳက္သည္ ျဖစ္ေစ၊ မႀကိဳက္သည္ ျဖစ္ေစ ယေန႔ေခတ္မွာ အေမရိကန္ႏုိင္ငံဟာ စီးပြားေရးအရ အႀကီးဆံုးႏုိင္ငံ ျဖစ္တဲ့အတြက္ အေမရိကန္စီးပြားေရး ႏွာေစး၊ ေခ်ာင္းဆုိး၊ အေအးမိရင္ ကမၻာမွာရွိတဲ့ က်န္တဲ့ႏုိင္ငံတခ်ိဴ႕လဲ ေလဟပ္ခံ ရပါေတာ့တယ္။ ဒါေၾကာင့္ မေန႔တေန႔က အေမရိကန္စီးပြားေရးဟာ Recession လုိ႔ေခၚတဲ့ စီးပြားေရး က်ဆင္းမႈ ျဖစ္ေနၿပီဆုိတဲ့ စုိးရိမ္မႈနဲ႔ ေဝါလ္စထရိ Wall Street မွာ စေတာ့ stock ေစ်းေတြ ထုိးက်တာေၾကာင့္ အာရွေစ်းကြက္နဲ႔ ဥေရာပေစ်းကြက္ မွာလည္း ေစ်းေတြ ထုိးက်ခဲ့ရၿပီး စီးပြားေရး မၿငိမ္မသက္ ျဖစ္ခဲ့ရပါတယ္။ ထို႔အျပင္ အေမရိကန္ေဒၚလာ တန္ဖိုးထိုးက်ၿပီး ေရႊေစ်းနဲ႔ေရနံေစ်းေတြ ထိုးတက္ၿပီး ကမၻာဘဏ္ေတြနဲ႔ ကမၻာစီးပြားေရးေစ်းကြက္ မၿငိမ္္မသက္ ျဖစ္တာေႀကာင္႔ အေမရိကန္ ဗဟိုဘဏ္ Federal Reserves က ဘဏ္အခ်င္းခ်င္း ေခ်းတဲ႔အတိုးႏႈန္းကို (0.75 basic-point)၊ ဝ.၇၅ အမွတ္အထိ ပံုမွန္ အစည္းအေဝးလုပ္တဲ႔ ေဖေဖၚ၀ါရီလ (၁၉)ရက္ေန႔မွာ တႀကိမ္ ထပ္ခ်ေပးခဲ႔ရပါတယ္။ထို႔နည္းတူ ဇန္နဝါရီလ (၂၂) ရက္ ၂ဝဝ၈ မွာ (0.75basicpoint) အေရးေပၚ ခ်ေပးခဲ႔ရပါတယ္။
ယေန႔ အေမရိကန္စီးပြားေရး ေလာကမွာ ရင္ဆုိင္ေနရတဲ့ Sub-prime ျပႆနာဟာ ဘာလဲ? ဘာေၾကာင့္ Sub Prime ျပႆနာ ေပၚရတာလဲ? ဘာေၾကာင့္ အေမရိကန္ ျပႆနာဟာ ကမၻာစီးပြားေရးကုိ ထိခုိက္ ႐ုိက္ခတ္ရတာလဲ? ဘာေႀကာင္႔ အေမရိကန္ ေဒၚလာတန္ဖိုး ထိုးက်ရတာလဲ။ ဒီ ျပႆနာေတြကုိ ဘယ္လုိ ေျဖရွင္းမွာလဲ? ဒီျပႆနာဟာ မိမိနဲ႔ ဘယ္လုိဆုိင္သလဲ? ဆုိတာေတြကုိ သိလုိ႔ ေမးခြန္းထုတ္ လုိသူေတြ ရွိမွာပါ။
အေမရိကန္ရဲ႕ Sub-prime ျပႆနာကုိ မေျဖရွင္းႏုိင္ရင္ အေမရိကန္ျပည္မွာ စီးပြားေရး က်ဆင္းမႈ Recession နဲ႔ ရင္ဆုိင္ရပါမယ္။Recession ဆုိတာက စီပြားေရး က်ဆင္းမႈ ျဖစ္တဲ့အတြက္ အလုပ္ရွ္ိသူေတြ အလုပ္ျပဳတ္မယ္ အလုပ္ရွာရခက္မယ္။ အေမရိကန္မွာ ေနထုိင္တဲ့ သူေတြ ဒုကၡ ေတြ႔ႏုိင္ပါတယ္။ အေမရိကန္ဟာ ကမၻာ့အႀကီးဆံုး စီးပြားေရးႏုိင္ငံနဲ႔ ထုတ္ကုန္၊ သြင္းကုန္ အမ်ားဆံုးႏုိင္ငံ ျဖစ္တာေၾကာင့္ ကမၻာ့ႏုိင္ငံေရးအမ်ားရဲ႕ စီးပြားေရးဟာ အေမရိကန္ ႏုိင္ငံကုိ တင္ပုိ႔ရတဲ့ ပို႔ကုန္ အေပၚ မူတည္ေနၾကတာေၾကာင့္ အေမရိကန္ႏုိင္ငံဟာ ၄င္းရဲ႕စီးပြားေရး အခက္အခဲေၾကာင့္ သြင္းကုန္ကုိ ေလ်ာ့ခ်ခဲ႔ရင္ ႏုိင္ငံအမ်ားရဲ့ ပို႔ကုန္ေတြ ထိခုိက္ႏုိင္တာေၾကာင့္ ကမၻာ့စီးပြားေရးကုိပါ ထိခုိက္ႏုိင္ပါတယ္။
ဒါေၾကာင့္ Sub-prime ျပႆနာဆုိတာ ဘာလဲ? ဘယ္က အရင္းခံတာလဲ? ဆုိတာကုိ ဆန္းစစ္ ၾကည့္ရေအာင္။
ဒါေပမဲ့ အဦးဆံုးအေမရိကန္ႏုိင္ငံရဲ႔ စီးပြားေရး အျခခံနဲ႔ ပကတိအေနအထား လုပ္ထံုးလုပ္ဟန္နဲ႔ စီးပြားေရးစနစ္ကို သိဖုိ႔ လုိအပ္ပါတယ္။
စီမံကိန္း စီးပြားေရး ဆုိရွယ္လစ္ စီးပြားေရးစနစ္ဆုိးေၾကာင့္ ဆုိဗီယက္ ကြန္ျမဴနစ္နဲ ့ကမၻာ့ကြန္ျမဴနစ္ စနစ္ႀကီး ေျမျမဳပ္ သၿဂိဳလ္ခံရၿပီး ေနာက္ပုိင္းကမၻာႀကီးမွာ ေစ်းကြက္စီးပြားေရးစနစ္ပဲ ရွင္သန္ က်န္ရစ္ပါေတာ့တယ္။ သို႔ေသာ္ ေစ်းကြက္စီးပြားေရးစနစ္ကို ေဖၚေဆာင္ရာမွာ ပံုသ႑န္ Model အမ်ိဳးမ်ိဳး ရွိၾကပါတယ္၊ အၾကမ္းအားျဖင့္ အေမရိကန္ပံုစံ ၊ ဥေရာပပံုစံ နဲ႔ တရုတ္ပံုစံ လို႔ ေနာက္ဆံုး ခြဲျခားႏုိင္ပါတယ္။ ဒီ္ပံုစံ အမ်ိဳးမ်ိဳးမွာ အေမရိကန္ပံုစံက ေစ်းကြက္ကုိ (လႊတ္) အေပးဆံုးပဲ။ အစုိးရကဝင္ၿပီး မထိန္းခ်ဳပ္ဘူး။ စည္းမ်ဥ္း၊ စည္းကမ္း အနည္းဆံုးလုိ႔ ဆုိႏုိင္ပါတယ္။ ဥေရာပပံုစံနဲ႔ တရုတ္ပံုစံက အစြန္းမေရာက္ရေအာင္ ထိန္းခ်ဳပ္မႈ ပိုရွိတယ္။ ေနာက္မွ ဒီပံုစံေတြကုိ ယွဥ္ၿပီး ေဆြးေႏြးတင္ျပပါမယ္။
အရင္းရွင္စနစ္ကုိ အေျခခံတာက ေလာဘ၊ တြန္းပို႔တဲ့ တြန္းအားနဲ႔ ၿပိဳင္ဆုိင္မႈပဲ။ ဘယ္ပစၥည္းဟာ လူႀကိဳက္မ်ားၿပီး ေရာင္းရမယ္ ဘယ္ပစၥည္းကုိေတာ့ လူမႀကိဳက္၍ မေရာင္းရပါ ဆုိတာက ေစ်းကြက္က ဆံုးျဖတ္တယ္။ ဒီေစ်းကြက္ကုိ အဆံုးအျဖတ္ေပးတာက စားသံုးသူ ျဖစ္တယ္။ ေစ်းကြက္မွာ ေစ်း (သုိ႔) တန္ဖုိးကုိ ဆံုးျဖတ္တာက Supply & Demand လုိ႔ ေခၚတဲ့ ထုတ္လုပ္ႏုိင္မွႈနဲ့ လုိအပ္မႈတုိ႔ကပဲ ျဖစ္တယ္၊ ဥပမာ - ယေန႔ ကမၻာႀကီးမွာ လူဦးေရသန္း ၆ဝဝဝ နဲ႔ သန္း ၇ဝဝဝ အၾကား ရွိပါတယ္။ တကမၻာလံုးအတြက္ တေန႔ ေရနံစည္ ၈ဝသန္း လုိခဲ့ရင္ တေန႔ ၈ဝသန္းေက်ာ္ေက်ာ္ ထုတ္ႏုိင္လုိ႔ ေစ်းကြက္မွာ ေရနံေတြ ေပါမ်ားေနရင္ ေရနံေစ်းက်မယ္။ အကယ္၍ လုိတာက (၈ဝ)သန္း၊ ထုတ္ႏုိင္တာက (ရဝ)သန္းပဲရွိရင္ ေရနံေစ်းဟာ ေထာက္ေလ်ာက္ တက္ေနမွာပါ။ ဒါေၾကာင့္ အရင္းရွင္စနစ္နဲ႔ ဘုရားတဆူလုိ႔ ေျပာလုိ႔ရတဲ့ အဒန္စမစ္က မျမင္ရတဲ့ လက္ဆုိၿပီး သံုးႏႈန္း သြားပါတယ္။ အရင္းရွင္စနစ္ကုိ ေလ့လာခ်င္ရင္ Adam Smith ေရးတဲ့ Wealth of Nations စာအုပ္ကုိ ဖတ္သင့္ပါတယ္။
ဒီလုိ ေစ်းကြက္ေပၚမွာ မူတည္ၿပီး (ေလာဘ) ကုိ အေျခခံတဲ့ စီးပြားေရးစနစ္မွာ တကိုယ္ေကာင္းဆန္တဲ့ လူညာေတြ အမ်ားအျပား ရွိတတ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ အရင္းရွင္ စီးပြားေရးစနစ္ကုိ ေဖၚေဆာင္ရင္ ခုိင္မာတဲ့ ဥပေဒနဲ ့အစုိးရရဲ့ ေစာင့္ၾကပ္မႈ စည္းမ်ဥ္း ရွိရပါတယ္။ သို႔ေသာ္လည္း စည္းမ်ဥ္း သိပ္တင္းၾကပ္ရင္ စီးပြားေရးေအာင္ျမင္မႈ ခက္ခဲမႈရွိၿပီး သိပ္ေလ်ာ့လြန္းရင္လည္း အတက္အက် ျပင္းထန္တတ္ပါတယ္၊ အေမရိကန္ေတြရဲ႔ အေတြးအေခၚက အစုိးရက အနည္းဆံုး ၾကပ္မတ္ရမယ္။ ေစ်းကြက္က တာဝန္ယူပါေစလုိ႔ ယံုၾကည္တာေၾကာင့္ ယေန႔ကမၻာႀကီးမွာ အေမရိကန္ႏုိင္ငံရဲ႕ စီးပြားေရးဟာ အလြတ္လပ္ဆံုး ျဖစ္သလို အေမရိကန္စီးပြားေရးမွာ Boom & Bust Cycle လို႔ ေခၚတဲ့ စီးပြားေရး တဟုန္ထိုးတက္မႈနဲ႔ ေပါက္ကြဲျပဳတ္က်မႈဟာ ဒြန္တြဲ ေနတတ္ပါတယ္။ ၁၉၈ဝခုနွစ္မ်ားက သမၼတ ေရဂင္ လက္ထက္မွာ Real Estate & Thrift Boom/Bust ၁၉၉ဝခုႏွစ္မ်ားက Tech (Internet) Boom/Bust ၊ ယၡဳ 2008 မွာ Housing Boom/Bust ၊ အေမရိကန္ပံုစံမွာ စီးပြားေရးတက္ျပီး ျပဳတ္က်မႈ ျဖစ္စၿမဲပါ။
Boom နဲ႔ Bust ဆုိတာ ဘာလဲ?
ဘာေၾကာင့္ Boom နဲ႔ Bust ကုိ မထိန္းကြပ္တာလဲ?
Boom နဲ႔ Bust ကုိေျပာမယ္ဆုိရင္ အေမရိကန္ရဲ့ လက္ရွိ စီးပြားေရးအေနအထားကုိ သေဘာေပါက္ဖုိ႔ လုိအပ္ပါတယ္။
အေမရိကန္ႏုိင္ငံဟာ ၂ဝ ရာစု နွစ္ေလာက္ကတည္းက ေခတ္နဲ႔အမွီ တုိးတက္ ဖြံ႔ျဖိဳးၿပီးျဖစ္တဲ့ ႏုိင္ငံအဆင့္ကုိ ေရာက္ခဲ့ၿပီမုိ႔ ရာစုနွစ္တခုမ်ွ ေငြစုေဆာင္းၿပီးသား ခ်မ္းသာၿပီး ႏုိင္ငံအျဖစ္ တည္ရွိပါတယ္။
အရင္းရွင္စနစ္မွာ ေငြကုိ သံုးၿပီး ေငြရွာရတဲ့ Wealth Creation ဆုိတာ အေရးႀကီးပါတယ္။ တနည္းအားျဖင့္ ေငြရွိၿပီးသူ လူတန္းစား ပုိမုိေငြရရွိ ပုိမုိ ႂကြယ္ဝခ်မ္းသားဖုိ႔ ေငြရွာႏုိင္ဖို႔ လုိအပ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ေငြရႏုိင္မဲ့ အကြက္ (သို႔) ေစ်းကြက္ကို ေဖၚထုတ္ႀကပါတယ္။ အဲဒီအကြက္ (သို႔) ေစ်းကြက္ေတြ႔ရင္ ေငြရင္းရွိတဲ့ ေငြရွင္ေတြက ေငြျွမႇပ္ႏွံလုပ္ရင္း ေငြရွာၾကပါတယ္။ ဥပမာ ၁၉၈ဝ ခုနွစ္မ်ား သမၼတ ေရာနယ္ရီဂင္ လက္ထက္က ေစ်းကြက္ (၂) ေနရာမွာ တဟုန္ထိုးတက္မႈ ျဖစ္ပါတယ္။ တခုက ေငြစုေငြေခ်း ကုမၸဏီေတြ၊ေနာက္တခုက အိမ္ရာ၊ေျမ၊ အေဆာက္အဦး ေစ်းကြက္ေတြ ျဖစ္တယ္။ အိမ္ယာ၊ ေျမ၊ အေဆာက္အဦး ေစ်းကြက္မွာ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းဆိုင္ရာ ေျမအေဆာက္အဦး၊ ဆုိလိုတာက ေမာလ္လိုေစ်းဆုိင္ေတြ ဖြင့့္ ၊ အေဆာက္အဦး (သုိ႔) ရံုးခန္း ေတြေဆာက္ျပီး အခန္းငွား စားတာေပါ႔။ ဒီလုိ အိမ္ရာေရာ ငွားစားတဲ့ အေဆာက္အဦေတြ ေစ်းတက္ေတာ့ ေငြရွိသူေတြက ရင္းႏွီးၿပီး အလုအယက္ ဝယ္ယူၾကေတာ့ ေစ်းထပ္တက္နဲ႔ တဟုန္ထိုးတက္တဲ့ Boom ျဖစ္ပါေရာ။
Boom ျဖစ္ေတာ့ ကုမၼဏီေတြေရာ အိမ္ပုိင္ရွင္ေတြပါ ခ်မ္းသာလာတာေပါ့။ ဥပမာ လူတေယာက္က ေဒၚလာ (၂) သိန္းနဲ႔ ဝယ္ထားတာ ၆လအၾကာ တႏွစ္အၾကာမွာ ၂ သိန္း ၂ ေသာင္း ျဖစ္ေနၿပီဆုိရင္ ဒီအိမ္ပုိင္ရွင္က ေငြေရးေၾကးေရးအရ ပုိၿပီး ယံုၾကည္မႈရွိေတာ့ ေငြသံုးဖုိ႔ ဝန္မေလး လွေတာ့ဘူးေပါ့။ ဒီလုိဘဲ ကုမၼဏီေတြက အျမတ္ေငြပုိရေနရင္ အေဆာက္အဦ (၁ဝ) ခုက (၁၂) ခုထိ တုိးခ်ဲ႕မွာေပါ့။ ဒါေၾကာင့္ Boom Time လုိ႔ေခၚတဲ့ ခ်မ္းသားမႈ တုိးပြားခ်ိန္မွာ ျပည္သူျပည္သားေတြ ေငြရႊင္ၿပီး ပုိသံုးျဖဳန္းၾကတာေပါ့။
ဒီေနရာမွာ ျဖတ္ၿပီး အေမရိကန္ႏုိင္ငံရဲ့ စီးပြားေရး ထူးျခားမႈအေၾကာင္း တင္ျပလုိပါတယ္။
အေမရိကန္ႏုိ္င္ငံဟာ ခ်မ္းသားၿပီးျဖစ္တဲ့ ႏုိင္ငံျဖစ္တာေၾကာင့္ သူ႔ႏုိင္ငံရဲ႕ စီးပြားေရးရဲ႕(၂/၃)ဟာ စားသံုးသူေပၚမွာ မူတည္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ လူေတြန႔ဲ ့အစုိးရရဲ့စရုိက္က စုေဆာင္းမွႈထက္ သံုးစြဲမႈ ကုိ အားေပးတယ္။ အစုိးရရဲ့ Tax code အခြန္ေငြ စည္းမ်ဥ္းေတြ ကုိယ္ႏႈိက္က မ်ားမ်ားသံုးရင္ မ်ားမ်ားသက္သာခြင့္ ရပါတယ္။ အေမရိကန္ျပည္မွာ ထိပ္ဆံုး ၁% ေသာ လူခ်မ္းသားမ်ားက ႏုိင္ငံရဲ့ ႂကြယ္ဝမႈ ၃ဝ% ေက်ာ္ေက်ာ္ကုိ ပုိင္ဆုိင္ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ အမ်ားက လူလတ္တန္းစားေတြ ျဖစ္တာေၾကာင့္ တျခားႏုိင္ငံသားေတြနဲ ့ယွဥ္ရင္ ပုိေခ်ာင္လည္တယ္လို႔ ေျပာလုိ႔ရပါတယ္။ စိတ္မေကာင္းစရာက ေအာက္ဆံုး ၂ဝ ရာခုိင္ႏႈန္း ျဖစ္ရင္ေတာ့ မေခ်ာင္လွပါ။ အစုိးရေထာက္ပံ့မႈ ရွိေပမယ့္ ဥေရာပတို႔၊ ၾသစေၾတးလ် တုိ႔လို ရက္ေရာမႈ မရွိပါ။
ဒါေၾကာင့္ အေမရိကန္ျပည္ဟာ အရင္းရွင္းစနစ္စစ္စစ္ ျဖစ္တယ္။ ပညာတတ္ရင္ ႀကိဳးစားခ်င္စိတ္ ရွိသူေတြအတြက္ ေကာင္းေပမယ့္ ပညာမဲ့ရင္ ႀကိဳးစားခ်င္စိတ္ နည္းရင္ေတာ့ မေခ်ာင္လွပါ။
Boom - Time မွာ လုပ္ငန္းေတြေပါ ကုမၼဏီနဲ႔လူေတြ ဝင္ေငြရႊင္ရင္ မ်ားမ်ားသံုး ဒါေၾကာင့္ အစုိးရက ဝင္မေႏွာင့္ယွက္ မတားဆီးပါ။ ထို႔အျပင္ အေမရိကန္ႏုိင္ငံဟာ ဒီမုိကရစီ အေျခခုိင္တဲ့အတြက္ ႏုိင္ငံေရးတည္ျငိမ္မႈ ရွိတယ္လုိ႔ ယူဆၾကတာေၾကာင့္ တကမၻာ့လံုးက ေငြရွင္ေၾကးရွင္ ေတြ ကလည္း Boom Time မွာအေမရိကန္မွာ ျမႇဳပ္ႏွံအရင္းျပဳ လုပ္ၾကတာေၾကာင့္ Boom Time ေငြရႊင္ၾကပါတယ္။ ေစ်းေတြ အဆမတန္ တက္ပါရင္ တခ်ိန္မွာ ေစ်းကြက္က ထုိးခ်ေလ့ ရွိပါတယ္။ ဒါကုိ Bust ေလပူေဖါင္း ေပါက္ကြဲသလို ေပါက္ကြဲက်ဆင္းမႈ ျဖစ္တယ္လုိ႔ ေခၚပါတယ္။ ဒီလုိ Bust မျဖစ္ခင္တႏွစ္၊ ႏွစ္ႏွစ္ေလာက္ ကတည္းက ေစတနာရွင္ ပညာတတ္ေတြ အေတြၾကံဳရွိသူေတြက သတိေပးေလ့ ရွိပါတယ္။ ဥပမာ - ၁၉၉ဝ ခုႏွစ္ေတြက အင္တာနက္စေတာ့ မတရားေစ်းတက္ေတာ့ သတိေပးသူေတြ အမ်ားအျပား ရွိပါတယ္။ အမ်ားက ေလာဘေဇာတက္ေနတာေၾကာင့္ သတိမမူ မိၾကပါ၊ ပုိက္ဆံခ်မ္းသာသူမ်ားကေတာ့ ေၾကးစားေတြကို ေငြေပးခုိင္းတာေၾကာင့္ Bust ျဖစ္တာနဲ႔ စေတာ့ေတြ ေရာင္းျပီး ေငြပံုမွာ ထုိင္ေနေလ့ ရွိပါတယ္။ Bust မွာ ဒုကၡေရာက္ေလ့ ရွိတာက အေတြ႔အႀကံဳမရွိတဲ့ ေလာဘသား အမ်ားစု ျဖစ္တယ္။
Bust ျဖစ္ရင္ဘာျဖစ္သလဲ?
Bust ျဖစ္ရင္ တနာရီမုိင္ (၁ဝဝ) ႏႈန္းနဲ႔ ေမာင္းေနတဲ့ကားကုိ ႐ုတ္တရက္ ဘရိတ္အုပ္လုိက္သလုိ Boom ျဖစ္ေနတဲ့ စေတာ့ေစ်းေတြ ထုိးက်ပါတယ္။ ဥပမာ - ၁၉၉ဝ ခုႏွစ္မ်ားအကုန္ ၂ဝဝဝခုႏွစ္ ေတြတုန္းက အင္တာနက္စေတာ့ ေစ်းေတြထုိးက်ေတာ့ ကုမၼဏီေတြ လူေတြ ႐ံႈးၾကေတာ့ တျပည္လံုးမွာ ယံုၾကည္မႈ နည္းျပီးေတာ့ လူေတြက အသံုးရပ္သြားသလုိ ကုမၼဏီေတြကလဲ အသံုးရပ္သြားတယ္။ ဒါ႔အျပင္ လူပိုေတြ ေလ်ာ႔ခ်ရေတာ႔ လူေတြအလုပ္လက္မဲ့ ျဖစ္ကုန္တာေပါ႔။ ဘဏ္ေတြကလည္း ေငြလြယ္လြယ္ မေခ်းေတာ့ပါ။ ဒါကုိ Credit Crunch လုိ႔ ေခၚပါတယ္။
Boom Time မွာ တခ်ိန္တိုးတက္ႂကြလႈပ္ရွားေနတဲ့ အေမရိကန္စီးပြားေရးဟာ Bust ျဖစ္တာနဲ႔ အရွိန္ေလ်ာ့ Slow Down ျဖစ္သြားတယ္။ ၾကမ္းရင္ေတာ့ Recession လုိ႔ ေခၚၿပီး သိပ္ဆုိးဝါးရင္ Depression လုိ႔ ေခၚပါတယ္။
ေကာင္းၿပီ တုိင္းျပည္ရဲ့ စီးပြားေရး ဒုကၡေရာက္ရင္ ဘယ္သူက ကယ္ႏုိင္သလဲ? ဘယ္သူက တာဝန္အရွိဆံုးလဲ?
ဒီေနရာမွာ အေမရိကန္ႏုိင္ငံရဲ႕ ဗဟိုဘဏ္ ဆုိတာကုိ ရွင္းျပဖုိ႔ လုိလာပါတယ္။
အေမရိကန္ႏိုင္ငံရဲ့ ဗဟိုဘဏ္ကို ၁၉၁၃ ခုႏွစ္မွာ ကြန္ဂရက္က ဥပေဒျပဳကာ တည္ေထာင္ခဲ႔ပါတယ္။ ဒိအျပင္ အေမရိကန္ႏုိင္ငံမွာ ေငြေရးေၾကးေရးနဲ႔ ပတ္သက္ရင္ ဗဟုိဘဏ္ဟာ သီးျခားလြတ္လပ္ခြင့္ ရွိရမယ္ဆုိျပီး ဆံုးျဖတ္ခဲ့ရာက ယေန႔ အေမရိကန္ႏုိင္ငံရဲ ့ ဗဟုိဘဏ္ဟာ လြတ္လပ္စြာ ရပ္တည္လ်က္ ရွိပါတယ္။ ဗဟိုဘဏ္ကို အေမရိကန္သမၼတက ေသာ္လည္းေကာင္း၊ ကြန္ကရက္အမတ္ေတြက လည္းေကာင္း အမိန္႔ေပးခြင့္ မရွိပါ။ ဒါေၾကာင့္ စီးပြားေရးနဲ႔ ပတ္သက္ရင္ ဗဟိုဘဏ္ဟာ လြန္စြာ အေရးႀကီးတာေၾကာင့္ ဗဟိုဘဏ္ ဥကၠဌဟာ အေမရိကန္ႏုိင္ငံမွာ အင္မတန္ အာဏာႀကီးသည္။
ဘာေၾကာင့္လဲ?
ႏုိင္ငံတုိင္းမွာ ၄င္းတုိ႔သံုးတဲ့ ေငြေၾကး ရွိၾကသည္။ အေမရိကန္ႏုိင္ငံမွာ အေမရိကန္ ေဒၚလာ။ ဂ်ပန္က ယန္း။ တရုတ္က ယြမ္နဲ႔ ဥေရာပ ယူရို တုိ႔ ျဖစ္ၾကပါတယ္။ ဒီေငြေၾကးကို ဗဟိုဘဏ္ေတြက တာဝန္ယူ ၾကရပါတယ္။ အေမရိကန္ႏုိင္ငံက ႀကီးလြန္းေတာ့ ေဒသအလိုက္ ခြဲထားပါတယ္။ ဆုိင္ရာေဒသမွာ ရွိတဲ့ဘဏ္ေတြက အခ်က္အလက္ မွန္သမွ်ကုိ ေဒသဗဟုိဘဏ္ျဖစ္တဲ့ Regional Federal Reserve ကုိ အစီရင္ ခံရပါတယ္။ ေဒသဗဟိုဘဏ္ ဥကၠ႒ ေတြပါတဲ့ ဖက္ဒရယ္ေစ်းကြက္ ေကာ္မတီ (Federal Open Market Committee) က အစည္းအေဝးထုိင္ျပီး မဲခြဲကာ အေမရိကန္ရ့ဲ ေငြေၾကးေပၚလစီ Monetary Policy ကို ခ်မွတ္ရပါတယ္။
ႏိုင္ငံတိုင္းမွာ Monetary Policy နဲ႔ ဘတ္ဂ်တ္အသံုး ေပၚလစီ Fiscal Policy ဆုိတာရွိပါတယ္။ Monetary policy ကုိ အေမရိကန္ႏုိင္ငံမွာ ဗဟိုဘဏ္က လြပ္လြတ္လပ္လပ္ ခ်မွတ္ခြင့္ ရွိျပီး Fiscal policy ကုိ သမၼတနဲ႔ ကြန္ကရက္က ခ်မွတ္ပါတယ္။ ႏုိင္ငံတႏုိင္ငံရဲ့ စီးပြားေရးနဲ့ ၄င္းရဲ့ ေငြေၾကး တန္ဖုိးဟာ ၄င္းႏုိင္ငံရဲ့ ေငြေၾကးေပၚလစီနဲ႔ ဘတ္ဂ်တ္အသံုး ေပၚလစီတို႔ေပၚမွာ မူတည္ပါတယ္။ ႏုိင္ငံအမ်ားရဲ့ ဗဟုိဘဏ္ေတြရဲ့ အဓိကတာဝန္က ေငြေၾကးေဖါင္းပြမႈကုိ ထိန္းကြပ္ဖုိ႔ ျဖစ္တယ္။ ဒါေပမဲ့ အေမရိကန္ႏုိင္ငံဟာ စီးပြားေရးတုိးတက္မႈကုိ ဦးစားေပးတဲ့ ႏုိင္ငံျဖစ္တဲ့အတြက္ ဗဟိုဘဏ္ ဟာ စီးပြားေရးတုိးတက္မႈ အတြက္လဲ ၾကပ္မတ္ရပါတယ္။
ဒီမွာ ျဖတ္ၿပီး ေငြေၾကးေဖာင္းပြမႈ နဲ႔ ပတ္သက္လုိ႔ ေဆြးေႏြးပါရေစ။ အေမရိကန္လုိ ႏုိင္ငံေတြမွာ စားသံုးသူ ေစ်းွႏွုုန္းေတြ တက္လာရင္ ရင္တမမနဲ႔ ့စုိးရိမ္ၾကတယ္။ ေငြေၾကးေဖာင္းပြမႈ ဟာ သုည ဒႆမသုည ႏွစ္ (ဝ.ဝ၂) ရာခိုင္ႏႈန္း တက္လာရင္ပဲ စုိးရိမ္မကင္း ျဖစ္ကုန္ၾကၿပီီ။
တာဝန္ကင္းမဲ့တဲ့ ျမန္မာႏုိင္ငံမွာေတာ့ တုိင္းသူ ျပည္သားေတြအတြက္မငဲ့ဘဲ ဓါတ္ဆီေစ်း၊ စီအင္ဂ်ီ ေစ်းေတြကုိ ၂ဆ ၅ဆ တင္နဲ႔ တာဝန္မဲ့စြာ ရမ္းကားတတ္ၾကတယ္။ ပုိက္ဆံကုိလဲ ပရမ္းပတာ (ဝါဇီ) ကေန ရုိက္ထုတ္တာေၾကာင့္ ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ ေငြေဖာင္းပြဟာ ပရမ္းပတာ ႀကီးထြားလ်က္ ရွိတာပါ။ တာဝန္သိတတ္တဲ့ အစုိးရနဲ႔ တာဝန္မဲ့တဲ့ အစိုးရကြားျခားတာ သိေစခ်င္တာပါ။
စီးပြားေရး တိုးတက္မႈအေၾကာင္း ဆက္ေျပာၾကရေအာင္။ ကမၻာ့မွာ အေမရိကန္က Gross National Product ပထမ၊ ဂ်ပန္က ဒုတိယ၊ ဂ်ာမဏီက တတိယ အႀကီးဆံုးေတြပါ၊ ၂ဝဝဝခုႏွစ္က အေမရိကန္ရဲ့ ဂ်ီအန္ပီ ဟာ အေမရိကန္ေဒၚလာ (၇) ထရီလီယံ ရွိပါတယ္။ ဂ်ပန္က ၄ ထရီလီယံ ေက်ာ္ေက်ာ္ - ဂ်ာမဏီက ၃ ထရီလီယံ ေက်ာ္ေက်ာ္ ရွိၾကပါတယ္။
(1Trillion = 1000 Billions; 1Billion = 1000 millions (American Unit))
၂ဝဝ၇ခုနွစ္မွာ အေမရိကန္ ဂ်ီအန္ပီက ေဒၚလာ ၁၃.၇၉ ထရီလီယံ၊ ဂ်ပန္က ေဒၚလာ ၄.၃၄၆ ထရီလီယံ၊ ဂ်ာမဏီက ၃.၂၅၉ ထရီလီယံ ရွိၾကပါတယ္။ (၇) ႏွစ္ ကာလအၾကာမွာ အေမရိကန္ရဲ့ တုိးတက္မႈဟာ ဒုတိယ ဂ်ပန္ရဲ့ ဂ်ီအန္ပီထက္ ႀကီးမားပါတယ္။ ၂ဝဝ၇ခုနွစ္မွာ တရုတ္ ရဲ႕ ဂ်ီအန္ပီ ဟာ ေဒၚလာ ၃.၂၄၉ ထရီလီယံ ခန္႔ရွိပါတယ္။
http://en.wikipedia.org/wiki/List_of_countries_by_GDP_(nominal) မွာလည္း ၾကည့္ႏိုင္ပါသည္။
ထုိင္းႏုိင္ငံရဲ့ ဂ်ီအန္ပီ ဟာ ေဒၚလာ ၂၂၅.၈ ဘီလီယံရွိပါတယ္။ ျမန္မာႏုိင္ငံရဲ့ ဂ်ီအန္ပီ ဟာ (၇-၈) ဘီလီယံခန္႔ ရွိျပီး ဓါတ္ေငြ႔ မပါရင္ (၆-၇) ဘီလီယံပဲ ရွိပါတယ္။ (၅၂) သန္းေက်ာ္ေက်ာ္ ျမန္မာျပည္သားေတြဟာ ဆီ၊ ဆန္၊ ဆား၊ ပဲ၊ ငရုတ္နဲ႔ ေမြးျမဴေရးက ထြက္တဲ့ (၆-၇) ဘီလီယံကို ေဝစားရတာပါ။ ဒါကုိ စစ္တပ္က ထိပ္ကေန ခြအုပ္ေနေတာ့ ျပည္သူေတြ ဆင္းရဲရတာေပါ့။ လူဦးေရ ၅ သိန္းေက်ာ္ေက်ာ္သာရွိတဲ့ ဝါရွင္တန္ ဒီစီ အစုိးရရဲ့ သံုးေငြဘတ္ဂ်က္ကပင္ ၆ ဘီလီယံ ေက်ာ္ပါတယ္။ အာဏာရွင္စနစ္ဆုိးနဲ႔ စီးပြားေရး မကိုင္တတ္တာေၾကာင့္ က်ေနာ္တုိ႔ ျမန္မာႏိုင္ငံနဲ႔ ျပည္သူေတြ ဆင္းရဲရတာပါ၊
မွတ္ခ်က္။ CIA fact book အရ၊ $13-14 Billions (official exchange rate) လို႔ ဆိုပါတယ္။ Official Exchange Rate ဆိုတာ အဓိပၸယ္မရွိပါ။ အမ်ားက လက္ခံတဲ႔နံပါတ္ (၆-ရ) ဘီလ်ံကို အသံုးျပဳရျခင္း ျဖစ္ပါသည္။
ႏုိင္ငံတႏုိင္ငံရဲ ့ေစ်းကြက္ထဲမွာ ေငြသား Currency လံုလံုေလာက္ေလာက္ ရွိေနမယ္။ ေငြေခ်းရတာ သက္သက္သာသာ ရွိေနရင္ တုိးတက္မႈ လြယ္တယ္။ စီးပြားေရး တုိးတက္မႈ အရွိန္ရေနတာေပါ့။ ဒီတုိးတက္မွဳ အရွိန္နဲ႔ ေငြလည္ပတ္မႈ မွ်တရင္ ေစ်းွႏွုန္းေတြ တည္ျငိမ္ၿပီး ေငြေဖာင္းပြမႈကုိ ထိန္းႏုိင္တာေပါ့။ ဒါေၾကာင့္ Federal Reserve က liquidity လုိ႔ေခၚတဲ့ ေငြလည္ပတ္မႈနဲ႔ ဘဏ္အတုိးႏႈန္းကုိကုိင္ျပီး စီးပြားေရးကုိ ထိန္းေပးရပါတယ္။ ဘဏ္တခုကေန ေနာက္တခုကုိေခ်းတဲ့ အတုိးႏႈန္းကုိ ဗဟိုဘဏ္က သတ္မွတ္ေပးရပါတယ္။ အတုိးႏႈန္းမ်ားရင္ ေငြေခ်းရတဲ့့စရိတ္ ႀကီးတယ္။ ေငြလည္ပတ္မႈႏႈန္း (ေႏွး)သြားတယ္။ အတိုးႏႈန္းနည္းရင္ ေငြေျခးရတဲ့စရိတ္ နည္းတာေၾကာင့္ ေငြလည္ပတ္မႈႏႈန္း(ျမန္) တာေပါ့။ Bust ျဖစ္ရင္ Credit Crunch လုိ႔ ေခၚတဲ့ ေငြေခ်းအားေလ်ာ့သြားရင္ ဗဟိုဘဏ္ က အတုိးႏႈန္းေလ်ာ့ျပီး စီးပြားေရးကုိ တြန္းအား ေပးရပါတယ္။
အခု ဘုရွ္ အစုိးရနဲ႔ ကြန္ကရက္ ကလဲ Stimulus Package လို႔ေခၚတဲ့ ၁၅ဝ ဘီလီယံ တန္ဖိုိးရွိတဲ့ ေငြကုိ ျပည္သူေတြကုိ (Tax Rebate) အခြန္ေငြ ျပန္ေပးတဲ့ပံုစံနဲ႔ လူတဦးကို ၈ဝဝ ေဒၚလာ၊ မိသားတစုကို ၁၆ဝဝ ေဒၚလာ ျပန္ေပးဖို႔ ႀကိဳးစားေနပါတယ္။ Credit Crunch ေၾကာင့္ ေငြၾကပ္ၿပီး အသံုးရပ္သြားတာကို ေငြပုိသံုးခုိင္းတာပါ။ ကုမၼဏီေတြ သံုးစြဲသူေတြ ေငြသံုးရဲလာမွ စီးပြားေရး ဦးေထာင္လာေအာင္ပါ။ တဖက္ကလဲ ဗဟိုဘဏ္က အတုိးႏႈန္းကို ခ်ျပီး စီးပြားေရးေထာင္ေအာင္ ႀကိဳးစားလ်က္ ရွိပါတယ္။ ၂ဝဝ၁ ခုနွစ္က စခဲ့တဲ့ အိမ္ယာေစ်းကြက္ တဟုန္ထိုး တိုးတက္မႈဟာ လြန္ခဲ့တဲ့ တႏွစ္ခြဲက စျပီး Sub prime လုိ႔ေခၚတဲ့ ေစ်းကြက္ကစျပီး ျပႆနာေပၚရာက ေပါက္ကြဲက်ဆင္းမႈ ျဖစ္လုိက္တာ ေခ်းေငြေတြ နင္းကန္ထုတ္ထားမိတဲ့ ဘဏ္ေတြ အမ်ားႀကီး အ႐ံႈးေပၚရတာ Credit Crunch ျဖစ္တာေၾကာင့္ စီးပြားေရးေႏွးေကြးမႈ Slow Down ျဖစ္ရျပီး စီးပြားေရးက်ဆံုးမႈ Recession အႏၱရာယ္ ရွိေနပါတယ္။ အေမရိကန္မွာ Recession ျဖစ္ရင္ လူေတြ အလုပ္ျပဳတ္ဒုကၡနဲ႔ ရင္ဆုိင္ရျပီး ကမၻာ့စီးပြားေရး Global Economy ပါ ထိခုိ္က္ႏုိင္ပါတယ္။
ဒီေတာ့ ေလာေလာဆယ္ Bust ကုိ ဖန္တီးတဲ့ Sub-prime ျပႆနာဆုိတာ ဘာလဲ?
အေမရိကန္ေတြ ဂုဏ္ယူတာ (၂) ခု ရွိပါတယ္။ American Can Do Altitude ဆုိတဲ့ လုပ္ႏုိင္တယ္ ဆုိတဲ့ အေမရိကန္ စိတ္ဓါတ္နဲ႔ American Dream လုိ႔ေခၚတဲ့ အေမရိကန္အိမ္မက္ပါ ။
American Dream ဆုိတာက လူတုိင္း အိမ္ပုိင္ႏုိင္ရမယ္ ဆုိတဲ့ ခံယူခ်က္ပါ။
အိမ္ဝယ္ခ်င္ရင္ ေငြေခ်းရပါမယ္။ ေငြေခ်းဖုိ႔ (ေခ်း) တဲ့လူလဲ ရွိရမယ္။ ေခ်းမဲ့လူကလဲ Credit History လုိ႔ေခၚတဲ့ ေခ်းၿပီး မွန္မွန္ျပန္ဆပ္တဲ့ ရာဇဝင္ေကာင္း ရွိရပါမယ္။ မိမိေငြကုိ စည္းကမ္းရွိရွိ ျပန္ဆပ္သူကုိ (ေခ်း) ခ်င္မယ္ အေကၽြးထူၿပီး မွန္မွန္မစပ္သူကုိ မေခ်းသလုိမ်ဳိးေပါ့။ ေခ်းရင္လဲ ႐ံႈးဖုိ႔ မ်ားတယ္။ အႏၱရာယ္ (Risk) ရွိတယ္ေပါ့။
Credit History ေကာင္းတဲ့ ေငြမွန္မွန္ျပန္စပ္တဲ့ သူကုိ Prime lender ေငြေခ်းဖုိ႔ အေကာင္းဆံုးသူလုိ႔ သတ္မွတ္ပါတယ္။ အေကၽြးထူ မွန္မွန္ျပန္မေပးတ့ဲ Credit history မေကာင္းတဲ့သူ - အႏၱရာယ္ Risk ရွိသူေတြကုိ Sub Prime တဆင့္နိမ့္သူလို႔ သတ္မွတ္ပါတယ္။ အိမ္တအိမ္ကုိ ဝယ္ဖုိ႔ ေခ်းတဲ့ေငြကုိ Mort age လို႔ ေခၚပါတယ္။ အေမရိကန္ႏုိင္ငံမွာ တုိင္းသူျပည္သားေတြ အိမ္ဝယ္ဖုိ႔ ေငြေခ်လုိ႔ ရႏုိင္ေအာင္ အစုိးရက စနစ္ေထာင္ေပး ထားပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ American Dream လုိ႔ ဂုဏ္ယူၾကတာပါ။
လူတဦးဟာ ေငြေခ်းဖုိ႔
(၁) အလုပ္အကုိင္နဲ႔ ဝင္ေငြ ပံုမွန္ရွိရမယ္။
(၂) Credit History ေကာင္းရမယ္။
(၃) အေႂကြးနဲ႔ ဝင္ေငြ မွ်တရမယ္။
ဒါေတြကုိ ေက်ာ္ႏုိင္မွ ေငြေခ်းႏုိင္သူလုိ႔ သတ္မွတ္ခံရပါမယ္။
ဘဏ္ဆုိတာက ဒီလုိစမ္းစစ္တဲ့ ေနရာမွာ တင္းၾကပ္တတ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ဘဏ္အျပင္ အေမရိကားမွာ အိမ္ဝယ္ဖို႔ ေငြေခ်းတဲ့ကုမၸဏီ Mort age Company ေတြသက္သက္ ရွိပါတယ္။
အိမ္ဝယ္ဖို႔ ေငြေခ်းရင္ ဘဏ္ေသာ္လည္းေကာင္း၊ Mort age ကုမၸဏီေတြက လည္းေကာင္း ေခ်းသူလြယ္လြယ္နဲ႔ ထြက္မေျပးေအာင္ ေခ်းေငြရဲ့ (၁ဝ ရာခုိင္ႏႈန္း) ကုိ အရင္ စုိက္ခုိင္းေလ့ ရွိတယ္။ ဒါကုိ Down Payment လုိ႔ ေခၚပါတယ္။ ဒီ့အျပင္ ေငြေခ်းဖုိ ့ျပင္ဆင္ Service Fee ေတာင္းခံေလ့ ရွိပါတယ္။ ေဒၚလာ ၅ေထာင္၊ တေသာင္း ေလာက္ ကုန္ေလ့ ရွိပါတယ္။ ဒုိ႔အျပင္ လစဥ္ေပးစပ္ရတဲ့ ေပးစပ္ေငြရဲ့ ၉ဝ ရာခုိင္ႏႈန္း ၉၅ ရာခုိင္ႏႈန္းခန္႔ကို အတုိးအတြက္ ႏႈတ္ယူထားပါတယ္။ (ဆံုး႐ႈံးမႈအႏၱရာယ္နည္းေအာင္ပါ) ဒါကုိ Front-loaded ႀကိဳၿပီး ခ်ီထားတာပါ။ ဥပမာ ေဒၚလာ ၄သိန္းခန္႔ ေခ်းၿပီး တလ ၂ ေထာင္ (၂ဝဝဝ) ေက်ာ္ ( အႏွစ္ ၃ဝ) ေပးစပ္ရရင္ (၁၉ဝဝ) ခန္႔က အတိုးအတြက္ ေပးရၿပီး (၁ဝဝ) ခန္႔သာ Equity ေခၚတဲ့ အိမ္တန္ဖုိးထဲ ေပးစပ္ၾကပါတယ္။
ဒါက လုပ္ထံုးလုပ္နည္းပါ။ ဒီေတာ့ အိ္မ္ဝယ္မဲ့ ျပည္သူျပည္သားေတြကုိ စိစစ္ တုိက္ရုိက္ေငြေျခးတဲ့ ေစ်းကြက္ကုိ Primary Mort age Market ပထမ (သို႔) အဓိက အိမ္ေငြေခ်းေစ်းကြက္ လို႔ေခၚပါတယ္။
ေကာင္းၿပီ ၊ ကုမၼဏီ ABC ဟာ ေငြ (၁ဝ) သန္း ရင္းျပီး အိမ္တလံုးကုိ ပ်မ္းမွ် (၂) သိန္း ေခ်းရင္ အိမ္အလံုး (၅ဝ)အတြက္ ေခ်ၿပီး Service Fee စားၿပီးရင္ ေငြကုန္လုိ႔ ထပ္မေခ်းႏုိင္တဲ့ အတုိးထုိင္စားရံု ရွိေတာ့မွာေပါ့။ ဒါဆုိရင္ ေခ်းႏုိင္တဲ့ ေငြေခ်းမဲ့ ကုမၼဏီေတြဘဏ္ေတြရဲ့ American Dream လုိ႔ေခၚတဲ့ လူအမ်ား အိမ္ဝယ္၊ ပုိင္ႏုိင္ရမယ္ဆုိတာ မျဖစ္ႏိုင္ေတာ့ဘူးေပါ့။
ဒ့ါေၾကာင့္ အေမရိကန္ကြန္ကရက္က ေငြရင္း ထုပ္ေပးၿပီး ဒုတိယ (သုိ႔) ေနာက္တန္းေစ်းကြက္ Secondary Mort age Market ကုိ ေဖၚထုတ္ေပးပါတယ္။ အေမရိကန္ ကြန္ကရက္က ေငြရင္းစုိက္ထုတ္ေပးျပီး ဒီအဖြဲ႔အစည္းေတြက ကုိယ္ပုိင္ ရပ္တည္ရပါတယ္။ ဆုိလုိတာက အစိုးရပုိင္မဟုတ္ အစိုးရက (မ)တည္ေပး႐ံုသာ ျဖစ္၍ ဒီအဖြဲ႔အစည္းေတြကို GSE Government Sponsored Enterprise အစုိးရ ေဆာင္မေပးေသာ လုပ္ငန္းမ်ားလုိ႔ ေခၚပါတယ္။ ဒီလုပ္ငန္းေတြထဲမွာ Fannie Mae ဆုိတာ အႀကီးဆံုးပါ။ သူက ဥပမာေပးခဲ့တဲ့ ABC ကုမၼဏီလုိ လုပ္ငန္းေတြဆီက ေခ်းျပီးသားေငြသား Loan ကုိ တဆင့္ျပန္ဝယ္ျပီး ABC လုိ ကုမၼဏီေတြကုိ ေနာက္ထပ္ ေခ်းႏုိင္ဖုိ႔ ေငြထုတ္ေပးပါတယ္။ ဥပမာ ABC က ေငြ (၁ဝ)သန္း ထပ္ (မ) တည္ႏိုင္ေတာ့ အိမ္(၅ဝ)အတြက္ ေငြထပ္ေခ်းမယ္ ကုန္သြားရင္ Fannie Mae ကုိ ေခ်းထားတဲ့ စာခ်ဳပ္ေတြကုိ ေရာင္းျပီးေငြ (၁ဝ)သန္း ထပ္ရေတာ့ ေနာက္ထပ္ အိမ္ (၅ဝ) အတြက္ ထပ္ေခ်းႏုိင္တာေပါ့။ ABC လုိ႔ Mort age Company ေတြက အိမ္ဝယ္သူ ျပည္သူေတြကုိ တုိက္ရုိက္ေငြေခ်းျပီး Up-front Service Fee ေရွ့မွာ အိမ္ဝယ္ဖုိ႔ ေပးရတဲ့ဝန္ခေပၚမွာ စားတာေပါ့ Fannie Mea က ဒီ Company ေတြကုိ ေငြထပ္ျဖည့္ေပါ့။
ABC Company က တအိမ္ခ်င္း ေခ်းတယ္၊ Fannie Mae က အလံုးအရင္းလိုက္ ဝယ္လုိက္တာေပါ့။ ၿပီးေတာ့မွ Fannie Mae က Mort age Back Securities လုိ႔ေခၚတဲ့ အိမ္ေခ်းေငြအာမခံတဲ့ Bond ကုိ Investor လို႔ ေခၚတဲ့ ေငြရွိလုိ႔ ေငြရင္းသူေတြကုိ Bond ေရာင္းၿပီး ေငြျပန္ရွာပါတယ္။ ဒါကုိ Secondary Market ဒုတိယ (သုိ႔) ေနာက္တန္းေစ်းကြက္လုိ႔ ေခၚပါတယ္။ ဒီစနစ္မွာ အဓိကက်တာက ဒီေခ်းေငြေတြေနာက္မွာ အာမခံတဲ့ (အိမ္) ရွိတယ္ဆုိတာ ျဖစ္ပါတယ္။
အေမရိကန္ႏုိင္ငံမွာ စစ္မႈထမ္းေဟာင္းမ်ားအတြက္ VA Loan ပထမဆံုးအႀကိမ္ ဝယ္သူမ်ားအတြက္ FHA loan စသည့္ျဖင့္ ေငြေခ်းလြယ္ရေအာင္ စနစ္ေတြ ရွိပါေသးတယ္။ အေသးစိပ္ဆုိရင္ ႐ႈပ္ေထြး Complex ျဖစ္တာေၾကာင့္ ေယဘုယ် သေဘာထားတင္ျပျခင္း ျဖစ္ပါတယ္။
Fannie Mae အျပင္ Fannie Mac/ Ginny Mae/ Ginny Mac ဆုိတဲ့ GSE ေတြလည္း ရွိပါေသးတယ္။ အေမရိကားမွ Secondary Market ေပၚလာျပီး Fannie Mae နဲ ့အျပိဳင္ ပုဂၢလိက ဘဏ္ Private Banks ေတြကလည္း ဒီေစ်းကြက္ထဲ ဝင္လာပါတယ္။ ABC လုိ Mort age ကုမၼဏီေတြက မိမိတုိ႔ ေခ်းထားတဲ့ ေငြေခ်းစာခ်ဳပ္ကို Fannie Mae ကဲ႔သို႔ GSE သုိ႔မဟုတ္ ဘဏ္ေတြကုိ ေရာင္းျပီး ေငြျပန္ျဖည့္ ႏုိင္လာပါတယ္။
က်ေနာ္ ဗမာႏုိင္ငံမွာ ႀကီးျပင္းစဥ္က (မဆလ) ေခတ္ျဖစ္တာေၾကာင့္ ဘဏ္စနစ္ Banking System ဟာလံုးဝ ပ်က္စီးပိတ္ျပစ္ ခံခဲ့ရတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ထုိစဥ္က ဗမာႏုိင္ငံမွာ ကားဝယ္ရင္၊ အိမ္ဝယ္ရင္္ ေငြအျဖည့္ ေပးဝယ္ရေတာ့ လက္တဆုပ္စာ လူတန္းစားဘဲ အိမ္ပုိင္ ကားပုိင္ ရွိႏုိင္တာေပါ့။ ဘဏ္စနစ္ရွိရင္ အလုပ္ရွိမယ္၊ လစဥ္မွန္မွန္ အေကၽြးေပးႏုိင္ရင္ Credit History ေကာင္းရင္ လူငယ္ေလးေတြပါ၊ ကားဝယ္ အိမ္ဝယ္ ႏုိင္တာေပါ့။ ဒီေတာ့လူအမ်ားစုရဲ့ လူေနမႈအဆင့္အတန္း တိုးတက္လာတာေပါ့။ ဆုိရွယ္လစ္ စီးပြားေရးစနစ္ဆုိးနဲ႔ လြတ္လပ္တဲ့ ေစ်းကြက္တို႔ရဲ့ ေစ်းကြက္စနစ္ ကြားျခားတာကုိ သတိရွိေစခ်င္လုိ႔ပါ။ ခုလဲ အာဏာရွင္ စနစ္ဆုိးေၾကာင့္ အစိုးရက ဘာမဆုိ (ခ်ဳပ္ကုိင္) လုိတာေၾကာင့္ စီးပြားေရး မေအာင္ျမင္ဘဲ လူေတြ ဆင္းရဲႀကရတာပါ။
၂ဝဝ၁ခုႏွစ္ ေနာက္ပုိင္း အိမ္ယာေစ်းကြက္ တဟုန္ထိုးတက္မႈ Housing Boom သမၼတ ကလင္တန္ လက္ထက္မွာ အေမရိကန္မွာ ႀကံဳရခဲတဲ့ Boom ျဖစ္တယ္။ ျဖစ္ရတဲ့ အေၾကာင္းအရင္းက ျဂိဳဟ္နကၡတ္ေတြ အကုန္လာပူးသလုိ ျဖစ္ရပ္ (၃) ခုက လာတုိက္ဆုိင္ခဲ့တယ္။ ၁၉၉ဝ ခုနွစ္ အလယ္ပုိင္းေလာက္မွာ အင္တာနက္ ေပၚလာၿပီး အတတ္ပညာနဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ Technology Boom ျဖစ္တယ္။ တခါတကမၻာလံုးမွာ ႏွစ္ ၂ဝဝဝ ခုႏွစ္ျပည့္မွာ ကြန္ျပဴတာေတြကုိ စနစ္ေဟာင္းရဲ့ ေရးထားတာေၾကာင့္ ဒုကၡျဖစ္မယ္ဆုိျပီး Y2K ျပႆနာေပၚတယ္။
မွတ္ခ်က္။ ကြန္ျပဴတာအေဟာင္းေတြကို သံုးျပီး ပရိုဂရမ္ ေရးၾကစဥ္က (၁၉၉၉) အထိပဲ ေရးခ့ဲၾကပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္(၂ဝဝဝ ခု) ေရာက္ရင္ အားလံုး ဒုကၡေရာက္ရေခ်လ်က္ ဆိုၿပီး ျဖစ္တ့ဲျပႆနာပါ။
ဒါေၾကာင့္ တကမၻာလံုး အလုအယက္ Y2K ျပႆနာအတြက္ ျပင္ဆင္ၾကရတယ္။ Y2K ရဲ့ အႏၱရာယ္ေၾကာင့္ အေမရိကန္ ဗဟိုဘဏ္က ပုိက္ဆံလံုလံု ေလာက္ေလာက္ရွိေအာင္ ဘဏ္ေတြမွာ ေငြျဖည့္ ထားရတဲ့အတြက္ ေစ်းကြက္ထဲမွာ Liquidity လုိ႔ေခၚတဲ့ ေငြလည္ပတ္မႈက အားေကာင္းေနတယ္။ တခါ အေမရိကန္ကြန္ကရက္က အေဝးဆက္သြယ္ေရး (Tele-Communication-Sector) မွာ Deregulation လုိ႔ေခၚတဲ့ အစိုးရထိန္းကြပ္မႈကုိ ေလ်ာ့ခ်တဲ့ ဥပေဒအေျပာင္းအလဲ လုပ္တယ္။ အစက အေမရိကားမွာ အေဝးေျပာ တယ္လီဖုန္းေခၚဆိုမႈကုိ ATT/ Sprint နဲ႔ MCI ကပဲ လက္ဝါးႀကီးအုပ္စီး လုပ္ထားရာက ကုမၼဏီအသစ္ေတြကို ယွဥ္ၿပိဳင္ခြင့္ ေပးတာေၾကာင့္ တယ္လီကြန္ျမဴနီေကးရွင္း ေစ်းကြက္ တဟုန္ထိုးတက္မႈ Tele-Communication Boom ျဖစ္တယ္။
ဒီအရင္က အင္တာနက္က ေရပန္းစားျပီး အင္တာနက္ကုမၸဏီေတြ ေခတ္စား၊ ဒါေၾကာင့္ စေတာ့ရွယ္ယာေတြ ေစ်းေကာင္းျပီး အေမရိကန္က စေတာ့ေစ်းကြက္ေတြဟာ တအားအရွိန္ရလာတာေၾကာင့္ စေတာ့နဲ႔လူအမ်ား ခ်မ္းသာႂကြယ္ဝ လာၾကတယ္။ တကမၻာလံုးက ေငြရွိသူေတြဟာ အေမရိကန္ စေတာ့ေတြေၾကာင့္ ေငြရႊင္လာၾကတယ္။
အေမရိကန္ႏုိင္ငံဟာ Financial and Capital Market လုိ႔ ေခၚတဲ့ ေငြေရးေၾကးေရးနဲ႔ အရင္းရွင္ေစ်းကြက္မွာ ထိပ္ဆံုးက ေျပးေနတာေၾကာင့္ စေတာ့တခုထဲ မဟုတ္ပါ။ Option Market Derivatives / Hedging / Arbitrage/ Speculation ဆုိတဲ့ အင္တမန္ရႈပ္ေထြး နက္နဲေပမယ့္ အင္မတန္ စိတ္ဝင္စားစရာေကာင္းတဲ့ စီးပြားေရးလက္နက္ ေတြရွိပါေသးတယ္။ Stocks & Bonds ပဲ မဟုတ္ပါ၊ ဒါေၾကာင့္ Clinton Boom မွာ လူမ်ားစြာ ခ်မး္သာခဲ့ၾကရတယ္။အေမရိကန္ အစိုးရဟာလည္းအေႂကြးေတြေက်ျပီး ေငြပိုေငြလွ်ံ ရွိခဲ႔ပါတယ္။
၂ဝဝဝခုနွစ္ ကုန္ပုိင္းေလာက္မွာ ေပါက္ကြဲက်ဆင္းမႈ Bust ျဖစ္ေတာ့ အေမရိကန္ အရင္းရွင္စနစ္ရဲ့ ဦးေသွ်ာင္ဆရာ့ဆရာႀကီးေတြ ျဖစ္တဲ့ ေဝါလ္စထရိက ရင္းႏွီးျမဳပ္ႏွံမႈဘဏ္ေတြ၊ ေငြရွင္ေတြက စေတာ့ကို ေရာင္းယံုမက Short လုပ္တတ္တာေၾကာင့္ စေတာ့ေတြ အက်မွာ ထပ္ျမတ္လုိက္ ၾကပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ Economic Downturn လုိ႔ စီးပြားေရးက်ရင္ Ordinary Investor ေခၚတဲ့ ရုိးရုိးလူငမုိက္သားေတြသာ ခြက္ခြက္လန္ ႐ံႈးၾကတာပါ။
ဒီေငြပံုေပၚ ထုိင္ေနတဲ့သူေတြက စေတာ့ေတြအက်မွာ လုိက္ၾကည့္ေတာ့ အိမ္ေစ်းကြက္ကုိ ေတြ႔ျပီ ဒီမွာ ေငြပံုေအာ ၾကျပန္ေရာ။ အိမ္ေစ်းကြက္တက္ေတာ့ လူေတြကလည္း ေလာဘထြက္လာျပီး ဒုတိယအိမ္ကုိ ရင္းႏွီးမႈအတြက္ ဝယ္ျပီးငွားစား။ ရင္းႏွီးျမဳပ္ႏွံမႈကလပ္ Investment Club ေတြဖြဲ႔ျပီး အိမ္ေတြဝယ္ (ျပန္ေရာင္)း နဲ႔ အျမတ္ရွာၾကေတာ့ ဝယ္အားက တအားေကာင္းလာျပီး အိမ္ေတြေစ်းတက္နဲ႔ အိမ္ျခံေျမေစ်းကြက္ တဟုန္ထိုးတက္တာ ျဖစ္ျပန္ေရာ။
ေတာမီးေလာင္ရင္ ေတာေၾကာင္ လက္ခေမာင္းခတ္ ဆုိတလို္ ဒီလုိ Boom ျဖစ္တုိင္း မသမာတဲ့ အရင္းရွင္ေတာေၾကာင္ေတြ ဝင္လာတတ္ပါတယ္။ သာမန္အခ်ိန္မွာ အိမ္ဝယ္ရင္ ေငြေခ်းသူ ရွိရမယ္။ ဝယ္တဲ့သူ ရွိရမယ္။ ဝယ္သူက အလုပ္ရွိျပီး မွန္မွန္ အေႂကြးျပန္ဆပ္တဲ့ Credit History ေကာင္းသူ ျဖစ္ရမယ္၊ ေခ်းေငြ ၁ဝ ရာခုိင္နုန္း Down Payment ေငြေခ် ရမယ္ေပါ့။ ေငြေခ်းတဲ့ ေစ်းႏႈန္းမွာလဲ (၁၅) ႏွစ္ ျပန္ဆပ္မလား။ အႏွစ္ (၂ဝ) ဆပ္မလား။ Fixed Rate လုိ႔ ေခၚတဲ့ ေစ်းကြက္က သတ္မွတ္ထားတဲ့ ( ႏႈန္း) အတုိင္းတြက္ျပီး တလ ဘယ္ေလာက္က်မယ္၊ အႏွစ္ (၂ဝ)သုိ႔ အႏွစ္ (၁၅)ႏွစ္ ျပန္စပ္ေပါ့။
ေစ်းကြက္မွာ Fixed Rate အျပင္ ARM (Adjustable Rate Mort age) လုိ႔ေခၚတဲ့ လြယ္လြယ္ေျပာရရင္ (ႏႈန္း) ေျပာင္းတဲ့ စနစ္ဆုိတာ ရွိပါေသးတယ္။
ဒါကုိ အခြင့္ေကာင္းယူျပီး လူလည္ႀကီး သားသမီးတခ်ိဳ႔က မ်ားမ်ားဝယ္ႏုိင္ဖုိ႔ Down Payment လည္း ေပးစရာမလုိ၊ ေရွ့ပုိင္းမွာလဲ ကိုယ္တတ္ႏိုင္သေလာက္ တႏုိင္ပဲ ေပးႏုိင္တယ္ ဆုိျပီး ဝယ္မဲ့သူေတြမ်ားေအာင္ လွည့္ဖ်ားျပီး ဝယ္သူေတြကို ေခ်းတာေၾကာင့္ Credit History မေကာင္းတဲ့ အဆင့္မမွီသူေတြကိုပါ ဦးတည္ျပီး ေခ်းဖို႔ စီစဥ္လာၾကပါတယ္။
ဒါကို အာဏာပို္င္ေတြက ဟန္႔တားရမွာကို မဟန္႔တားခဲ႔ၾကဖူး။
ဒီလူလယ္ေတြက တခါ ဒီေခ်းထားတဲ့ ေခ်းေငြေတြကုိ စုေပါင္းျပီး Secondary Market မွာ ရွိတဲ့ ဘဏ္ေတြကုိ ျပန္ေရာင္းျပီး ဘဏ္ေတြက တခါ တကမၻာလံုးမွာရွိတဲ့ အရင္းရွင္ ေတြကို Mort age Back Security အေနနဲ႔ ျပန္ေရာင္းေပါ့။ ဝယ္တဲ့သူေတြက အိမ္အာမခံ ရွိတယ္ဆုိေတာ့ ဝယ္ရဲၾကတာေပါ့။ ဒီလုိနဲ႔ လြန္ခဲ့တဲ့ ၆ ႏွစ္ေလာက္ အိမ္ယာေစ်းကြက္ တဟုန္ထိုးတက္တာကေန ပြသူေတြ ပြၾကတာေပါ့။
Boom ၿပီးရင္ Bust လာျပန္ၿပီေဟ့။
Boom ျပီးရင္ Bust လာမယ္ဆုိတာ သိလ်က္နဲ႔ လူဆုိတာ ေလာဘေၾကာင့္ အရွိန္မသတ္ႏုိင္ၾကပါ။ လြန္ခဲ့တဲ့ တနွစ္ေက်ာ္ေက်ာ္ေလာက္မွာ Housing Bust ျဖစ္ေတာ့ ဝုန္းဆုိ အိမ္ေစ်းေတြ အတက္ရပ္သြားေတာ့ လူေတြလဲ ေၾကာက္ျပီး ေရာင္းၾကေတာ့တာေပါ့။ ရင္းနွီးမႈအေနနဲ႔ ဒုတိယ၊ တတိယ အိမ္ဝယ္ထားသူေတြက ျမန္ျမန္ေရာင္း Investment အသင္းေတြကလဲ ျပန္ေရာင္းဆုိေတာ့ ဝယ္အားထက္ ေရာင္းအား ပုိလာေတာ့ အိမ္ေစ်းေတြ တန္႔ရာက ထုိးက်ေတာ့တာေပါ့။
အိမ္ေစ်းေတြလဲ အတက္ရပ္သြားေရာ ခုန လူလည္နည္းနဲ႔ ေခ်းထားတဲ့ သူေတြရဲ့ေခ်းေငြ Loan ေတြ ျပႆနာေပၚတာကို မရွင္းႏုိင္ၾကေတာ့ဘူး၊ ဝယ္ကတည္းက မိမ္ိရဲ့ ေငြတျပားမွ ေရွ့မွာမေပးခဲ့ရေတာ့ အထူးသျဖင့္ Sub-prime လူေတြက Mort age ဖိုး မတတ္ႏုိင္ေတာ့ အိမ္ေပၚက ဆင္းသြားျပီး ဘဏ္ေတြ လက္ထဲမွာ အိမ္အလြတ္ေတြ ေသာင္တင္ျပီး လစဥ္ဝင္ေငြ မရေတာ့ဘဲ အ႐ံႈးေပၚေတာ့တာေပါ့။ ဒါေၾကာင့္ ရင္းႏွီျမဳပ္ႏွံမႈ Investment Bank ႀကီးေတြဟာ ဘီလ်ံနဲ႔ ခ်ီျပီး ရွဳံးေတာ့ တျခားဘဏ္ေတြလဲ ေၾကာက္ျပီး ေငြေခ်းတာကုိ က်ပ္ပစ္ၾကေတာ့ အေမရိကားမွာ Credit Crunch လုိ႔ေခၚတဲ့ ေငြေခ်းရခက္တဲ့ ျပႆနာေပၚလာတယ္။ ေငြေခ်းရခက္ရင္ လုပ္ငန္းေတြနည္းသြားျပီး Economic Slow Down လုိ႔ေခၚတဲ့ စီးပြားေရး ေႏွးေကြးမႈ ျဖစ္တယ္။ ကမၻာ့ဘဏ္ေတြနဲ႔ တကမၻာလံုးရွိတဲ့ ေငြတတ္ႏုိင္သူေတြလဲ အထိနာၾကတာပဲ။ အေမရိကန္မွာ လူ (၃) သန္းေလာက္ အိမ္ေတြကုိ စြန္႔သြားရတယ္လုိ႔ ခန္႔မွန္းၾကတယ္။
အေမရိကန္ဘဏ္ေတြ သာမက ဥေရာပဘဏ္ေတြပါ ထိတာေၾကာင့္ အေမရိကန္ေဒၚလာအတြက္ တာဝန္ရွိတဲ့ အေမရိကန္ ဗဟိုဘဏ္ သာမက ယူရိုကိုိ တာဝန္ယူရတဲ့ ECB (Europe Central Bank ) ကပါ liquidity လုိ႔ေခၚတဲ့ လည္ပတ္မႈ အားေကာင္းေအာင္ ျဖည့္ဆည္းေပးခဲ့ရတယ္။ အေမရိကန္ ဗဟိုဘဏ္ က အစိုးရိမ္ပုိျပီး အေရးေပၚေငြေခ်းႏႈန္း (ဘဏ္၊ ဘဏ္ခ်င္းေခ်ႏႈန္း) ကုိ ဇႏၷဝါရီလမွာ သုညဒသမ ခုနစ္ငါး (0.75 basic point) ခ်ေပးခဲ့တယ္။
အေမရိကန္အစိုးရနဲ႔ ကြန္ကရက္ကလည္း လူတဦးကို ေဒၚလာ (၈ဝဝ)၊ တမိသားစုကို ေဒၚလာ (၁၆ဝဝ) ႏႈန္းနဲ႔ အခြန္ျပန္အမ္းေငြ Tax Relocate အျဖစ္ ျပန္အမ္းဖို့ ၾကိဳးစားေနၾကတယ္။ ဒီလိုနဲ႔ လူေတြေငြရွိလာရင္ လူေတြ ေငြသံုးလုပ္ငန္းေတြေကာင္း တုိးခ်ဲ့မွ Economic Growth ျဖစ္ျပီး Another Boom ျဖစ္။ ေနာက္ Bust ျဖစ္ နဲ႔ သံသရာလည္ေနတာက အေမရိကန္ရဲ့ အရင္းရွင္ စီးပြားေရးစနစ္ပါပဲ။
Bust မျပီးေသးဘူး အေမရိကန္ ခ်စ္တီးေတြျဖစ္တဲ့ Hedge Funds ေတြက ေရနံေတြကုိ လုိက္ဝယ္ ေနၾကျပန္ျပီး ဒီလုပ္ငန္းက ေဒၚလာမီလ်ံ ဘီလ်ံရွိမွ ျဖစ္တာေၾကာင့္ လူတုိင္း မဝင္ႏုိင္ပါ။ သုိ႔ေသာ္ ကမၻာမွာ ေရနံေစ်းတက္ရင္ လူတုိင္းထိခုိက္ျပီး နအဖအတြက္ အၾကိဳက္ေပါ့။ ေလာင္စာ ေစ်းေကာင္းေလ နအဖ ဝင္ေငြေကာင္းေလေပါ့။
ဘုိဘိုေက်ာ္ၿငိမ္း
အပိုင္း (၂)
Sub-prime ျပႆနာမွ ကမၻာ႔ဘဏ္မ်ားသို႔ ေရာဂါကူးစက္ကာ အေမရိကန္တြင္ စီးပြာေရး က်ဆင္းမႈအႏၱရာယ္ႏွင္႔ ရင္ဆိုင္ေနရပံုအေႀကာင္းႏွင့္ ေဒၚလာဘာေၾကာင့္တန္ဖိုးက်ရသလဲနဲ႔ အက်ဳိးဆက္မ်ားအေႀကာင္းကို ဆက္လက္ ေဖၚျပပါမည္။
အေမရိကန္ စီးပြားေရးစနစ္ ေရတိမ္နစ္ရျခင္း ဆပ္ပရိုင္း အပိုင္း (၂)
စီးပြားေရးကပ္ေရာက္ဖို႔ လက္တလံုးအလို Subprime အပိုင္း(၃)
